Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



Trump, Venezüellalıları sınır dışı etmek için 18. yüzyıldan kalma bir yasayı yürürlüğe koyuyor

ABD Başkanı Donald Trump, 7 Mart'ta başkanlık kararnamesini imzalıyor (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, 7 Mart'ta başkanlık kararnamesini imzalıyor (Reuters)
TT

Trump, Venezüellalıları sınır dışı etmek için 18. yüzyıldan kalma bir yasayı yürürlüğe koyuyor

ABD Başkanı Donald Trump, 7 Mart'ta başkanlık kararnamesini imzalıyor (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, 7 Mart'ta başkanlık kararnamesini imzalıyor (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'ın 1798 tarihli “Yabancı Düşmanlar Yasası”nı devreye sokarak toplu sınır dışı işlemlerini hızlandırmak için olağanüstü savaş zamanı yetkilerini kullanacağını açıklamasının ardından dün bir federal yargıç, Trump yönetiminin beş Venezuelalıyı sınır dışı etmek için Yabancı Düşmanlar Yasası olarak bilinen 18. yüzyıldan kalma bir yasayı kullanmasını engelledi.

Dün bir federal yargıç, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin beş Venezüellalıyı sınır dışı etmek için “Yabancı Düşmanlar Yasası” olarak bilinen 18. yüzyıldan kalma bir yasayı kullanmasını engelledi ve tartışmalı hamleyle ilgili olarak daha başkan açıklamadan önce yasal bir fırtınaya yol açtı.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre Trump, en son İkinci Dünya Savaşı sırasında Japon-Amerikalı sivillerin gözaltına alınmasını haklı göstermek için kullanılan 1798 tarihli yasayı kullanacağını kamuoyuna açıkladı.

Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği ve İleri Demokrasi dün, Venezuela'daki Tren de Aragua'yı yabancı bir hükümetin talimatıyla hareket eden “düşman bir güç” olarak nitelendiren ve ülkedeki herhangi bir Venezuelalıyı gerçeklere bakılmaksızın çete üyesi olarak sınır dışı etmeyi amaçlayan emre karşı Washington'daki federal mahkemede olağanüstü bir dava açtı.