Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



İsrail Gazze’nin kuzeyine ağır saldırılar düzenledi

Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus’ta İsrail saldırılarında öldürülen Filistinlilerin cenaze töreninde ağlamalar ve ağıtlar (Reuters)
Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus’ta İsrail saldırılarında öldürülen Filistinlilerin cenaze töreninde ağlamalar ve ağıtlar (Reuters)
TT

İsrail Gazze’nin kuzeyine ağır saldırılar düzenledi

Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus’ta İsrail saldırılarında öldürülen Filistinlilerin cenaze töreninde ağlamalar ve ağıtlar (Reuters)
Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus’ta İsrail saldırılarında öldürülen Filistinlilerin cenaze töreninde ağlamalar ve ağıtlar (Reuters)

İsrail, dün öğleden sonra Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Hanun'a ağır hava saldırıları düzenlediğini ve onlarca uçağın Hamas'a ait en az 35 hedefi vurduğunu açıkladı. Saldırılarda Gazze'nin çeşitli bölgelerinde 100'den fazla kişi öldü. Öldürülenlerden en az 34'ünün yardım bekleyenler olduğu bildirildi.

Öte yandan, Batı Şeria’nın Ramallah kenti yakınlarında iki Filistinli gencin soğukkanlılıkla öldürülmesi, Filistin Yönetimi yetkililerinin ‘yerleşimcilerin terörizmine’ karşı halkın harekete geçmesi çağrısı yapmasıyla birlikte geniş çapta öfke dalgasına yol açtı.

Ramallah’ın kuzeydoğusundaki Sencel beldesinde yerleşimciler, Batı Şeria'da gerçekleştirdikleri en son saldırıda Seyfuddin Musallat ve Muhammed Şelbi adlı iki genci öldürdü ve onlarca Filistinliyi yaraladı.

Musallat'ın ABD vatandaşı olduğu ve Batı Şeria'daki akrabalarını ziyaret ettiği öğrenildi.