ABD'nin önde gelen gazetelerinden New York Times (NYT), İsrail'in Şam'daki İran konsolosluğuna düzenlediği saldırıyı iki aydır planladığını ve Washington'a son anda haber verdiğini yazdı.
Haberde, İsrailli yetkililerin Suriye'de İran'a ait bir hedefin vurulmasını "provokasyon olarak görmediği" ve saldırıdan hemen öncesine kadar Washington'la bilgi paylaşmadığı belirtildi.
ABD'li yetkililerin, "kamuoyu önünde İsrail'e destek verirken, özelde Washington'a danışmadan İran'a karşı bu kadar agresif bir hamle yapmasından öfke duyduğu" ifade edildi.
Kimliğinin paylaşılmasını istemeyen İsrailli yetkililer, Tel Aviv'in saldırıyı iki aydır planladığını ve operasyonun asıl hedefinin İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü komutanlarından Tuğgeneral Muhammed Rıza Zahidi olduğunu söyledi.
Yetkililer, İsrail savaş kabinesinin 22 Mart'ta operasyona onay verdiğini belirtti.
1 Nisan'da İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına hava saldırısı düzenlenmişti. İsrail'in resmen üstlenmediği olayda, İran Devrim Muhafızları Ordusu'ndan ikisi general rütbesinde toplam 7 kişi ölmüştü. Öldürülen kişiler arasında Zahidi de vardı.
Bunun üzerine İran, 13 Nisan'ı 14 Nisan'a bağlayan gece, 360 drone, seyir füzesi ve balistik füzeyle İsrail'e misilleme yapmıştı.
İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) füze ve drone'ların yaklaşık yüzde 99'unun hava savunma sistemleriyle etkisiz hale getirildiğini belirtmişti. ABD donanmasına ait gemiler üç balistik füze ve 70 kamikaze drone'u vurmuştu. Fransa, Ürdün ve Birleşik Krallık (BK) da İsrail'in savunmasına destek vermişti.
NYT, savaş kabinesinin hazırlık planlarını da inceledi. Haberde İsrail'in, İran'ın Suriye veya Irak'taki milisler üzerinden küçük çaplı karşı saldırılar düzenleyeceğini düşündüğü ve Tahran'ın gerçekte ne kadar büyük bir misilleme yapacağını öngöremediği bildirildi. Buna göre İsrail, İran'ın 10 ila 80 adet karadan karaya füzeyle saldırıya karşılık vereceğini düşünüyordu.
Diğer yandan haberde, İsrail'in saldırısı ardından İran'ın misilleme kararını önceden ve açık şekilde taraflara ilettiğine dikkat çekildi. İsrail'in böyle bir hamle yapmamasının, ABD'yi zor durumda bıraktığı ifade edildi.
Amerikan gazetesi Washington Post da 11 Nisan'daki haberinde, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin'in 3 Nisan'da İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant'ı arayarak, bölgedeki Amerikan güçlerini tehlikeye soktuklarını ve kendilerine hazırlanma fırsatı vermediklerini söylediğini aktarmıştı.
Brüksel merkezli Uluslararası Kriz Grubu'nun İran direktörü Ali Vaez, NYT'yle şu değerlendirmeyi paylaştı:
Herkesin zafer kazandığını iddia edebileceği bir durumdayız. İran intikam aldığını, İsrail ise İran'ın saldırısını püskürttüğünü, ABD de İran'ı başarılı şekilde caydırdığını ve İsrail'i savunduğunu söyleyebilir. Fakat yeni bir kısasa kısas sürecine girersek, bu sadece İran ve İsrail'i değil, bölgenin geri kalanı ve tüm dünyayı etkileyecek şekilde hızlıca kontrolden çıkabilir.
Independent Türkçe, New York Times, Washington Post, Haaretz
CIA Başkanı William Burns (Reuters)