Uydu görüntüleri İsrail ile İran arasındaki gerilimin ‘gizli gerçeğini’ ortaya koyuyor

Her iki ülkedeki hava üslerinde de ‘gerçek’ hasar var.

İsrail'in Nevatim Hava Üssü’nün uydu görüntüsü (AP)
İsrail'in Nevatim Hava Üssü’nün uydu görüntüsü (AP)
TT

Uydu görüntüleri İsrail ile İran arasındaki gerilimin ‘gizli gerçeğini’ ortaya koyuyor

İsrail'in Nevatim Hava Üssü’nün uydu görüntüsü (AP)
İsrail'in Nevatim Hava Üssü’nün uydu görüntüsü (AP)

İsrail ile İran arasındaki gerilim son haftalarda önemli ölçüde arttı. Çatışma son bir hafta içinde iki ülkenin sınır dışındaki stratejik hedeflerini vurmaktan iki ülkenin iç derinliklerini hedef alan saldırılara dönüştü.

Her iki taraf da son saldırıların İran ya da İsrail içlerine verdiği zarar konusunda sessiz kalsa da uydu görüntüleri her iki tarafın da gizlemeye çalıştığı şeyi ortaya çıkardı.

Son 24 saat içinde yayınlanan uydu görüntüleri, Cuma sabahı erken saatlerde İsrail saldırısına hedef olan İran'a ait bir hava üssünde meydana gelen hasarın kanıtlarını ortaya koydu.

BBC bugün (Pazar), New York Times ise dün (Cumartesi) uydu görüntülerinin İsrail'in İran'ın İsfahan'daki Şikari Hava Üssü’ne düzenlediği saldırıda hava savunma sisteminin önemli bir bölümünün vurulduğunu gösterdiğini bildirdi.

hmyuö mjyu
BBC tarafından yayınlanan bir fotoğraf, İsrail saldırısından sonra İran Şikari Hava Üssü’nde oluşan hasarı gösteriyor.

BBC ve New York Times, görüntülerin analizinin, Şikari Hava Üssü’ne hassas güdümlü mühimmat kullanılarak yapılan saldırının, S-300 hava savunma sistemlerinde gelen hedefleri takip etmek için kullanılan bir radara zarar verdiğini veya tahrip ettiğini gösterdiğini bildirdi.

BBC'ye göre İsfahan'daki nükleer tesislerden henüz görüntü alınamadı. Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ‘İran'ın nükleer tesislerinde herhangi bir hasar meydana gelmediğini’ açıkladı.

İran'ın orta kesimlerindeki İsfahan kentinde Cuma günü bir dizi patlama meydana gelmiş, ABD'li yetkililer İsrail'in füze saldırısı düzenlediğini söylemiş, ancak İsrail'den resmi bir doğrulama gelmemişti.

İran Ordusu Genel Komutanı Tümgeneral Abdurrahim Musevi patlamaların hava savunma sistemlerinin bir dizi ‘uçan cismi’ engellemesinden kaynaklandığını söylerken, devlet televizyonu İsfahan'da hava savunma sistemlerinin aktif hale getirildiğini gösteren bir video yayınladı. Devlet televizyonu ayrıca, hava savunma sistemlerinin İsfahan üzerinde ‘küçük insansız hava araçlarını (İHA)’ herhangi bir zarar vermeden engellediğini bildirdi.

Söz konusu gelişmeler, üst düzey bir Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) komutanının İsrail'in Şam'daki İran konsolosluğuna yönelik saldırısında öldürülmesinden birkaç gün sonra, İran'ın geçtiğimiz hafta sonu İsrail'e yüzlerce İHA ve füze fırlatmasının ardından yaşandı.

İran İsrail'e 300'den fazla balistik füze ve İHA’yla saldırdı. Tel Aviv hasar sayısını açıklamadı, ancak füze ve İHA’ların büyük çoğunluğunu düşürdüğünü söylemekle yetindi.

fdebngr
AP tarafından paylaşılan ve İsrail'in Nevatim Hava Üssü’ndeki tahrip edilmiş pisti gösteren uydu görüntüsü

Ancak dün AP tarafından aktarılan ve analiz edilen uydu görüntüleri, İsrail hava üssündeki bir pistin tahrip edildiğini gösterdi. İsrail'in güneyindeki Nevatim Hava Üssü’nde meydana gelen genel hasar küçük olsa da, Tahran'ın geniş balistik füze cephaneliğini doğrudan İsrail'e karşı kullanmaya istekli olduğunu gösterdi.

Cuma günü çekilen fotoğraflarda Kudüs'ün 65 kilometre güneyindeki hava üssünün güney kısmındaki hangarların yakınındaki pistte yeni bir siyah nokta görüldü.



Ağaçların belirli durumlarda birbirleriyle konuştuğu bulundu

Ağaçlar güneş tutulması sırasında birbirleriyle iletişim kuruyor. Araştırmacılar, İtalya ormanlarındaki tepkiyi takip ettiklerini söylüyor (Monica Gagliano/Southern Cross Üniversitesi)
Ağaçlar güneş tutulması sırasında birbirleriyle iletişim kuruyor. Araştırmacılar, İtalya ormanlarındaki tepkiyi takip ettiklerini söylüyor (Monica Gagliano/Southern Cross Üniversitesi)
TT

Ağaçların belirli durumlarda birbirleriyle konuştuğu bulundu

Ağaçlar güneş tutulması sırasında birbirleriyle iletişim kuruyor. Araştırmacılar, İtalya ormanlarındaki tepkiyi takip ettiklerini söylüyor (Monica Gagliano/Southern Cross Üniversitesi)
Ağaçlar güneş tutulması sırasında birbirleriyle iletişim kuruyor. Araştırmacılar, İtalya ormanlarındaki tepkiyi takip ettiklerini söylüyor (Monica Gagliano/Southern Cross Üniversitesi)

Ağaçlar birbirleriyle konuşuyor. Ancak bu her zaman olmuyor.

Bilim insanlarına göre, güneş tutulması yaşandığında yaşlı ağaçlar anlaşıldığı üzere ekolojik bilgilerini gençlere aktarabiliyor.

Bulgular, yetkililerin iklim değişikliği ve biyolojik çeşitlilik kaybı karşısında hayatta kalmamız açısından kritik önem taşıdığını söylediği ağaçlar hakkında araştırmacıların anlayışına katkı sağlıyor. Ayrıca bitkilerin kendi ekosistemlerine katılım gösterdiğine dair kanıtlara da yenisini ekliyor.

Avustralya'nın Southern Cross Üniversitesi'nden öğretim üyesi Monica Gagliano yaptığı açıklamada "Esasen meşhur 'wood wide web'i (ağaçların ağı; internette bilgiye erişmeyi sağlayan sistem olan 'world wibe web'e gönderme yapılmış -çn.) iş başında izliyoruz!" diyor.

Gagliano, hakemli dergi Royal Society Open Science'ta geçen ay yayımlanan çalışmanın başyazarlarından biri.

Makelenin yazarları iki saat süren kısmi güneş tutulması sırasında, olayın ladin ağaçları üzerinde nasıl bir etki yaratacağını anlamak umuduyla İtalya'nın göz alıcı Dolomit Dağları'na gitti.

Üç sağlıklı ağaca uzaktan sensörler yerleştirdiler. Bunlardan ikisi yaklaşık 70 yaşında, diğeriyse sadece 20 yaşındaydı. Sensörleri ayrıca yıllar önce bir fırtınanın vurduğu 5 ağaç kütüğüne de bağladılar.

Sensörleri kullanarak ağaçların ürettiği elektrik akımlarını kaydettiler ve şoke edici sonuçlara ulaştılar.

asdfrg
Araştırmacılar ladin ağaçlarına sensörler taktı. Hem sağlıklı ağaçlar hem de kütükler çalışmaya dahil edildi (Monica Gagliano)

Yüklü moleküller tüm canlı organizmaların hücreleri boyunca hareket ederek sinyalleri iletir. Bu faaliyet, organizmaların iletişim kurmasını sağlayan elektrik akımları yaratır.

Bu sinyalleri takip eden araştırmacılar, ladinlerin hem tutulmaya tepki verdiğini hem de bunu öngördüğünü, biyoelektrik sinyallerini saatler öncesinden senkronize ettiğini buldu. Değişiklikler suyun ve moleküllerin içinde görüldü.

Yaşlı ağaçların gençlere göre daha belirgin bir erken tepkiye sahip olması, ağaçların bu tür olayları öngörüp yanıt vermek için mekanizmalar geliştirmiş olabileceğine işaret ediyor. Ancak bilim insanları, düşündüğünüz şekilde olmasa da ağaçlar arasında seyahat eden biyoelektrik dalgaları da saptadı.

Çalışmanın çerçevesi, ağaçlar arasında dolaşıklık fikrini destekleyerek sinyallerin "kökler aracılığıyla sıvılar ve moleküler alışverişler veya hava akımları gibi madde alışverişlerine dayanmayan bir faz senkronizasyonu halinde iletildiğini" öne sürüyor.

hyjuk
Araştırmanın yazarları Alessandro Chiolerio ve Monica Gagliano ağaçların arasında oturuyor. Chiolerio, ormanı artık tek tek bitkilerden oluşan bir grup yerine bir "orkestra" olarak gördüklerini söylüyor (Simone Cargnoni)

Öte yandan araştırmacılar bu dinamiğin, bitkiler arasındaki uzun mesafeli sinyalleşmenin, çevresel değişiklikler karşısında çeşitli fizyolojik işlevleri koordine etmelerini sağlayabileceğini gösteren çalışmalarla tutarlı olduğunu söylüyor.

Sağlıklı ağaçlara göre daha az belirgin olmasına karşın kütüklerde de değişiklikler tespit edildi.

Araştırmacılar bilgisayar modellemesi ve analizi kullanarak bu bulguları test etti. Buldukları şey sonuçları destekleyerek "orman çapında uyumlu, organizma benzeri bir tepki" olduğuna işaret ediyor.

Bu sonuçların aynı zamanda dünyanın yaşlı ormanlarının korunmasının önemini de vurguladığını belirtiyorlar.

İtalyan Teknoloji Enstitüsü ve Batı İngiltere Üniversitesi'nden öğretim üyesi ve çalışmanın ortak yazarı Alessandro Chiolerio şöyle diyor:

Artık ormanı sadece bireylerden oluşan bir topluluk gibi değil, faz korelasyonlu bitkilerden oluşan bir orkestra gibi görüyoruz.

Independent Türkçe