İran, nükleer bomba malzemesine ‘haftalar uzaklıkta’

UAEA Direktörü Rafael Grossi, Tahran'a müfettişlerle iş birliğini artırma çağrısında bulundu.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İran'ın 14 Nisan'da İsrail'e verdiği yanıttan saatler sonra yabancı diplomatlarla konuşuyor. (İran Dışişleri Bakanlığı)
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İran'ın 14 Nisan'da İsrail'e verdiği yanıttan saatler sonra yabancı diplomatlarla konuşuyor. (İran Dışişleri Bakanlığı)
TT

İran, nükleer bomba malzemesine ‘haftalar uzaklıkta’

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İran'ın 14 Nisan'da İsrail'e verdiği yanıttan saatler sonra yabancı diplomatlarla konuşuyor. (İran Dışişleri Bakanlığı)
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İran'ın 14 Nisan'da İsrail'e verdiği yanıttan saatler sonra yabancı diplomatlarla konuşuyor. (İran Dışişleri Bakanlığı)

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Direktörü Rafael Grossi'ye göre İran'ın nükleer bomba geliştirmeye yetecek materyale sahip olmasına ‘aylar değil, haftalar’ kaldı.

Tahran'ın bu seviyeye yaklaşmasından duyduğu endişeyi dile getiren Grossi, bunun, İran'ın bu süre içinde nükleer silaha sahip olduğu ya da olacağı anlamına gelmediğini belirtti. Grossi, “Etkili bir nükleer savaş başlığı, yeterli bölünebilir malzemeye sahip olmanın yanı sıra birçok ek şey gerektirir” dedi.

Grossi, Deutsche Welle'ye (DW) verdiği röportajda, Tahran'a UAEA müfettişleriyle iş birliği düzeyini UAEA’nın talepleri doğrultusunda arttırması çağrısını yineleyerek, İran'ın programının şeffaflığı üzerine artan şüpheler konusunda uyarıda bulundu. Grossi, İran'ın faaliyetlerine ilişkin üç aylık bir rapor yayınlamadan önce iki taraf arasında çözüm bekleyen konuları görüşmek üzere önümüzdeki ay Tahran'ı ziyaret etmeyi planladığını söyledi.

Batılı güçler Grossi'den, İran'la ilgili kararları görüşebilmeleri için haziran başında Viyana'da yapılması planlanan UAEA Yönetim Kurulu'nun üç aylık toplantısına kadar, üç aylık bir rapor sunmasını istediler.

Bu arada İran Parlamentosu Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komitesi üyesi Cevad Kerimi Kuddusi, İran'ın izin verilmesi halinde bir hafta içinde ilk nükleer denemesini yapabileceğini söyledi. Şarku’l Avsat’ın İran merkezli internet sitelerinden aktardığına göre Kuddusi, İran Dini Lideri Ali Hamaney'in silahların yasaklanmasına ilişkin fetvasına atıfta bulundu.

Diğer yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, geçtiğimiz pazartesi günü yaptığı açıklamada “İran'ın nükleer doktrininde silahların yeri olmadığını” söyledi. İranlı bir yetkili ise tesislerin İsrail bombardımanı altında kalması halinde, nükleer politikalarını gözden geçirecekleri tehdidinde bulundu.



Nükleer atıkları 100 bin yıl boyunca depolayacak tesis kuruluyor

Ek güvenlik tedbirleri gerekmesi halinde projenin tamamlanması gecikebilir (Reuters)
Ek güvenlik tedbirleri gerekmesi halinde projenin tamamlanması gecikebilir (Reuters)
TT

Nükleer atıkları 100 bin yıl boyunca depolayacak tesis kuruluyor

Ek güvenlik tedbirleri gerekmesi halinde projenin tamamlanması gecikebilir (Reuters)
Ek güvenlik tedbirleri gerekmesi halinde projenin tamamlanması gecikebilir (Reuters)

İsveç, kullanılmış nükleer yakıtların 100 bin yıl boyunca depolanabileceği bir yeraltı tesisi kuruyor. 

İsveç Çevre Bakanı Romina Pourmokhtari, çarşamba günü inşaat çalışmalarının başladığını belirterek şunları söyledi: 

Bunun İsveç ve iklim değişikliği açısından önemini ne kadar vurgulasak az. İşe yaramayacağını söylediler ama yarıyor.

Başkent Stockholm'ün yaklaşık 150 kilometre kuzeyinde yer alan Forsmark tesisi, yerin 500 metre altında inşa edilecek 60 kilometre uzunluğunda tünellerden oluşacak.

Yaklaşık 12 bin tonluk nükleer yakıt atığı, 5 metre uzunluğunda çürümeye dayanıklı bakır kapsüller içine yerleştirilecek ve bu tünellerde depolanacak.  

İsveç Nükleer Yakıt ve Atık Yönetimi Şirketi (SKB), tesise ilk atıkların 2030 sonunda gönderileceğini bildiriyor. Tünellerin doldurulması ve tesis inşaatının tamamlanmasıysa 2080'i bulacak. SKB, Forsmark depolama tesisinin yaklaşık 12 milyar krona (yaklaşık 38 milyar TL) mal olacağını aktarıyor. 

Diğer yandan nükleer atıklara odaklanan İsveçli sivil toplum kuruluşu MKG, mahkemeye başvurarak proje için daha fazla güvenlik kontrolü yapılmasını talep etti. MKG, İsveç Kraliyet Teknoloji Enstitüsü'nün araştırmasının, bakır kapsüllerin aşınabileceğini ve radyoaktif maddenin yeraltı sularına sızabileceğini gösterdiğine işaret ediyor. 

Ölümcül radyoaktif atıkların nasıl saklanacağı, ticari nükleer reaktörlerin 1950'lerde faaliyete geçmesinden bu yana endüstriyi meşgul eden sorulardan biriydi. Finlandiya, kalıcı bir nükleer yakıt depolama tesisi inşaatını tamamlamaya yakın olan tek ülke. İsveç'teki tesis ise dünyadaki ikinci depolama alanı olacak. 

Dünya Nükleer Birliği'nin verilerine göre dünya genelinde imha edilmesi gereken yaklaşık 300 bin ton kullanılmış nükleer yakıt var. Bunların büyük bir kısmı, yakıtın üretildiği reaktörlerin yakınındaki soğutma havuzlarında depolanıyor.

Independent Türkçe, Reuters, Interesting Engineering