عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

İsrail Refah işgali ile esir anlaşması arasında tereddütte

ABD ve 17 ülke esirlerin serbest bırakılması için baskı yaparken, Hamas ‘saldırganlığı durdurma’ konusunda ısrarlı

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta İsrail bombardımanında vurulan bir binanın enkazında gezinen Filistinli çocuklar (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta İsrail bombardımanında vurulan bir binanın enkazında gezinen Filistinli çocuklar (AFP)
TT
TT

İsrail Refah işgali ile esir anlaşması arasında tereddütte

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta İsrail bombardımanında vurulan bir binanın enkazında gezinen Filistinli çocuklar (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta İsrail bombardımanında vurulan bir binanın enkazında gezinen Filistinli çocuklar (AFP)

İsrail, önündeki iki seçenekten hangisini tercih edeceği konusunda tereddüt yaşıyor. Bu seçeneklerden ilki, esir değişimi anlaşmasını kabul etmesi için Hamas üzerindeki baskıyı arttırmak. Diğeri ise Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah kentine geniş çaplı bir askeri operasyon düzenlemek. Bu seçenek de iki risk taşıyor. Birincisi ABD, Mısır ve diğer birçok ülkeyle gerilimin artması, ikincisi ise Hamas'ın bu tür baskılara hiçbir şekilde yanıt vermemesi.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, Bakanlar Kurulu'nun Hamas ile yeni müzakerelerin temelini oluşturması beklenen geniş ana hatların taslağını hazırlamaya başladığını bildirdi.

Müzakereler hakkında bilgi sahibi iki kaynak, bakanların Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi ve Şin-Bet Başkanı Ronen Bar'ın Kahire'de Mısır İstihbarat Şefi Abbas Kâmil ile yaptıkları görüşmeler hakkında bilgi aldıklarını belirtti.

İsrail ve Arap medyası, Mısır'ın Halevi ve Bar'a, esir değişimi anlaşmasına varılması amacıyla müzakerelerin canlandırılması karşılığında Refah kentinin işgalinin dondurulmasını öngören bir girişim önerdiğini belirtti. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre bu girişim, Paris Anlaşması temelinde yeni bir anlaşmanın yürürlüğe konmasını içeriyordu. Refah'ın olası bir işgalinden önce gelen Mısır müdahalesi, Hamas'ın saldırganlığı durdurma taahhüdünü ve savaşı durdurmak ve bir Filistin devletinin kurulmasına yol açacak siyasi süreci başlatmak için kapsamlı bir anlaşmanın parçası olarak uzun bir ateşkese hazır olduğunu ifade ettiği ve daha sonra silahlarını bırakıp siyasi bir parti olacağı sözünü verdiği bir zamanda geldi.

Bu arada aralarında ABD, Fransa, İngiltere ve Almanya'nın da bulunduğu 18 ülke Hamas'a baskı yapmaya başladı ve ortak bir metinle ‘Gazze Şeridi'nde Hamas tarafından tutulan tüm esirlerin derhal serbest bırakılması’ çağrısında bulundu.

Beyaz Saray tarafından yayınlanan metinde şu ifadelere yer verildi: “Masadaki anlaşma, Gazze Şeridi'nde derhal ve uzun süreli bir ateşkese olanak sağlayacaktır… Söz konusu anlaşma, çatışmaların gerçek anlamda sona ermesine ve Gazze halkının evlerine ve topraklarına dönmesine yol açabilir.”

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
TT
TT

İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)

1,5 milyon yıllık ayak izleri, iki hominin türünün aynı zamanda ve aynı yerde yaşadığını ortaya koydu. 

6 ila 7 milyon yıl önce büyük maymunlardan ayrılan hominin grubunun hâlâ yaşayan tek üyesi Homo sapiens, yani modern insanlar.

Bilim insanları, bu grubun eski üyelerinin aynı ekosistemleri paylaştığını bilse de ellerinde ne kadar yakından etkileşime girdiklerini gösteren bir kanıt yoktu.

Kenya'daki Turkana Gölü kıyısında bir dizi ayak izinin keşfi, araştırmacılara aradıkları kanıtı verdi. 

2021'de keşfedilen ve 1,5 milyon yıl önceye tarihlenen izler, Homo erectus ve Paranthropus boisei'ye ait.

Homo erectus'un modern insanların doğrudan atası olduğu tahmin edilirken, Paranthropus boisei maymunlara daha çok benzeyen başka bir cinse ait. 

Bulgularını hakemli dergi Science'ta dün (28 Kasım) yayımlayan araştırmacılar, Paranthropus boisei'ye ait 12 iz saptadı. Ayak izlerinin aynı kişi tarafından bırakıldığı tahmin edilirken, Homo erectus'a ait üç iz farklı kişilerin gibi görünüyor. 

Araştırmacılar iki türün de iki ayak üzerinde yürüdüğünü ancak yürüme biçimlerinin farklı olduğunu belirledi. 

Makalenin yazarlarından Dr. Neil T. Roach "Homo erectus'a atfettiğimiz izlerde, bizimkilere çok benzeyen ayak izleri görüyoruz" diyerek ekliyor: 

Sert ayakları varmış ve bir şeylere basarken önce topuklarını kullanıyor, sonra da ayak parmaklarını itiyorlar gibi görünüyor.

Paranthropus boisei ise muhtemelen daha çok insan ve şempanze arasında bir ayağa sahipti. Seri halinde bıraktığı izleri analiz eden ekip, nispeten hızlı yürüdüğünü de saptadı. 

Nasıl etkileşime geçtiler?

Bölgede bulunan kemik fosilleri de iki türün aynı ortamda yaşadığını gösteriyor. Ancak fosiller çok daha geniş bir zaman aralığını kapsarken iki ayak izi arasında birkaç saat veya birkaç gün olduğu tespit edildi. Bu da insanların bu eski akrabalarının belki de beraber yaşadığına işaret ediyor.

Dr. Roach "Geçerken birbirlerine el sallamamış olabilirler ancak bunlar, kesinlikle aynı yerden geçen ve kolayca etkileşime girebilecek iki tür" diyor.

ABD'deki Chatham Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Kevin Hatala da iki tür için "İlk kez birbirleriyle yan yana yaşadıklarını biliyoruz" diyor:

Bu kadar yakın yaşarken muhtemelen birbirlerinin varlığından haberdardılar. Bu da rekabet ve bir arada yaşamayla ilgili bazı ilginç soruları akla getiriyor.

Bilim insanları Paranthropus boisei'nin otçul, Homo erectus'un da hepçil beslendiğini tahmin ediyor. Bu nedenle iki hominin türü arasında bir rekabet yaşanma ihtimali düşük görünüyor. 

Bu dönemde bölgenin sıcak ve yağmurlu bir iklime sahip olduğu ve geniş kaynaklar sunduğunu söyleyen araştırmacılar, iki türün, domuzlar ve kılıç dişli kaplanlarla beraber yaşadığını ekliyor.

Ayrıca bölgede bulunan ayak izleri, devasa kuşların da burada yaşadığını gösteriyor.
 

hyju
Bilim insanları Homo erectus'a ait diğer ayak izlerinin, aynı dönemde başka hayvanlar tarafından silinmiş olabileceğini düşünüyor (Chatham Üniversitesi)

İklimdeki değişimlerle Homo erectus ve Paranthropus boisei'nin rekabete girmiş olabileceğini de düşünüyorlar. Hatala iki tür arasındaki etkileşimlerin "Homo erectus'un evrimi üzerinde etki yaratmasının kesinlikle mümkün" olduğunu ifade ediyor.

Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi İnsan Kökenleri Programı'ndan paleoantropolog Dr. Briana Pobiner, yer almadığı çalışmada aynı bölgede yürüyen bir değil, iki türe ait ayak izleri bulmanın "akıl almaz" olduğunu söylüyor:

Belki aynı yiyecek için rekabet ettiler; belki de sadece çimenlik bir alanın karşısından birbirlerine ihtiyatla baktılar ya da birbirlerini tamamen görmezden geldiler. 

Dr. Pobiner'a göre iki tür birbiriyle çiftleşmiş bile olabilir. 

Bulgular, iki tür arasında rekabet yoksa Homo erectus'un gelişimini neyin tetiklediği sorusunu da gündeme getiriyor. Dr. Roach "Eğer rekabet bunu açıklamıyorsa, cinsimizin nasıl ortaya çıktığını yeniden düşünmemiz gerekebilir" diyor.

Independent Türkçe, IFL Science, Washington Post, CNN, Science