Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), İngiltere tarafından hazırlanan ve Sudan'daki savaşın tarafları olan Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (HDK) çatışmalara son vermeleri ve insani yardımların cephe hatları ve sınırlar boyunca güvenli, hızlı ve engelsiz bir şekilde ulaştırılmasına izin verme çağrısında bulunan bir karar taslağını görüşüyor.
Sudan’da ordu ile HDK arasında geçtiğimiz yılın nisan ayında sivil yönetime planlı bir geçiş öncesinde yaşanan iktidar mücadelesi sonucunda patlak veren savaş, dünyanın en büyük yerinden edilme krizine neden oldu. Çatışmalar, etnik şiddet dalgalarına yol açarken suçlamaların odağında çoğunlukla HDK yer alıyor. Ancak Sudan'da sivillere zarar verdiğini reddeden HDK, şiddetin kaynağının kontrol edilemeyen ‘asi’ taraflar olduğunu öne sürüyor.
Sudan’daki mevcut savaş sırasında BM tarafından uygulanan ilk yaptırımlarda, BMGK’dan bir heyet bu hafta HDK’nın iki komutanına yaptırım uygulanacağını duyurdu. İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Barbara Woodward, İngiltere'nin BMGK başkanlığı görevini üstlendiği bu ayın başlarında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Savaşın on dokuzuncu ayında, her iki taraf da kadınlara ve kız çocuklarına yönelik yaygın olarak tecavüz olayları da dahil olmak üzere ağır insan hakları ihlalleri gerçekleştiriyor” dedi.
Sudan nüfusunun yarısından fazlasının ciddi anlamda gıda güvensizliği içinde olduğunu vurgulayan Woodward, “Buna rağmen Sudan ordusu ve HDK, halen ülkelerinin karşı karşıya olduğu kıtlık ve acılara değil, birbirleriyle savaşmaya odaklanmış durumda” ifadelerini kullandı.
Diplomatlar, İngiltere’nin karar taslağını mümkün olan en kısa sürede oylamaya sunmak istediğini söylediler. Kararın en az dokuz lehte oya ihtiyacı var ve ABD, Fransa, İngiltere, Rusya ya da Çin'in veto hakkını kullanmamaları gerekiyor.
BM, Sudan nüfusunun yarısı olan yaklaşık 25 milyon kişinin, yerinden edilenler için kurulan kamplarda kıtlığın artması ve 11 milyon kişinin evlerini terk etmesi nedeniyle yardıma ihtiyacı olduğunu söylüyor. Savaştan kaçanların yaklaşık üç milyonu ise şu an başka ülkelere sığınmış durumda.
İngiltere tarafından hazırlanan karar tasarısında HDK’nın Sudan genelindeki saldırılarını derhal durdurması istenirken ve ‘savaşan taraflara çatışmalara derhal son vermeleri’ çağrısında bulunuyor. Kararda ayrıca çatışan taraflara ‘sınırlardan Sudan'a ve ülke geneline tam, güvenli, hızlı ve engelsiz bir şekilde insani yardımların ulaştırılmasına izin vermeleri ve bunu kolaylaştırmaları’ çağrısında bulunuluyor.
Ayrıca Sudan’ın Çad’a açılan Adre Sınır Kapısı'ndan yardımların ulaştırılması için sınır kapısının açık kalması çağrısında bulunulan kara taslağında, devam eden insani ihtiyaçlarla birlikte tüm sınır kapılarından engelsiz olarak insani yardımların ulaştırılmasının desteklenmesi gerektiğini vurgulandı.
Sudanlı yetkililer tarafından BM ve diğer yardım kuruluşlarının Darfur'a erişim için Adre Sınır Kapısı’nı kullanmalarına verilen üç aylık iznin süresi bu ayın ortalarında doluyor. BMGK daha önce Sudan'la ilgili iki karar tasarısını onaylamıştı. Bunlardan ilki geçtiğimiz mart ayında Ramazan ayı boyunca çatışmaların derhal durdurulması çağrısı yapılan karardı. Haziran ayında alınan ikinci kararda ise HDK’nın 1,8 milyon kişinin yaşadığı Kuzey Darfur eyaletinin el-Faşir şehrine uyguladığı kuşatmaya bir son vermesi talep edilmişti.
Rusya'nın çekimser kaldığı, 14 ülke tarafından desteklenen kararlarda tam, hızlı, güvenli ve engelsiz bir şekilde insani yardımların ulaştırılması çağrısında bulunuldu.