Suikasta uğrayan Slovakya Başbakanı Robert Fico kimdir?

Slovakya Başbakanı Robert Fico (AP)
Slovakya Başbakanı Robert Fico (AP)
TT

Suikasta uğrayan Slovakya Başbakanı Robert Fico kimdir?

Slovakya Başbakanı Robert Fico (AP)
Slovakya Başbakanı Robert Fico (AP)

Robert Fico, Orta Avrupa ülkesinde üçüncü dönem başbakanlık görevini yürüten Slovak bir siyasetçidir. 15 Mayıs 2024 Çarşamba günü destekçileriyle buluştuğu Handlova kasabasında suikasta uğrayarak vuruldu ve hastaneye kaldırıldı. Yapılan açıklamaya göre Fico’nun durumu halen kritik.

Fico kimdir?

The Guardian’da yer alan bir habere göre Fico, 15 Eylül 1964 tarihinde işçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Hukuk eğitimi aldı ve siyasi kariyerine eski Çekoslovakya'nın parçalanmasına yol açan 1989 Kadife Devrimi'nden kısa bir süre önce Komünist Parti'de başladı.

Fico, 1994'ten 2000 yılına kadar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önünde Slovakya'yı temsil etti ve komünistlerin siyasi mirasçıları olan Demokratik Sol'un bakanlık görevine adaylığını reddetmesinin ardından, 1999'da merkez sol Smer (SD) partisini kurdu.

Smer, 2006 seçimlerinde ezici bir zafer kazanarak Slovakya'nın Avrupa Birliği'ne katılmasından iki yıl sonra Fico'yu başbakanlık koltuğuna oturttu. 2009'da ülkesini avro bölgesine soktu, ancak ertesi yıl seçimleri kazanmasına rağmen koalisyon kurmayı başaramadı.

Fico, merkez sağ koalisyonunun yolsuzluk iddiaları nedeniyle düşmesinin ardından 2012'de ezici bir zafer daha elde etti ve 2016'da tekrar kazandı. Ancak iki yıl sonra araştırmacı bir gazeteci ve nişanlısının öldürülmesi üzerine kitlesel protestoların çıkmasıyla istifa etmek zorunda kaldı. Ekim 2023'te milliyetçi popülist koalisyonun başında başbakan olarak üçüncü dönem için tekrar döndü.

Vücut geliştirmeye, futbola ve hızlı arabalara meraklı olan Fico, cesur ve açık sözlü biri olarak biliniyor.

Fico’nun politikaları

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e hayranlık duyan Fico, Rusya Devlet Başkanı'nın Slovakya'ya gelmesi halinde uluslararası arama emri kapsamında tutuklanmasına izin vermeyeceğini söyledi.

Fico, politik açıdan da zeki biri olarak kabul ediliyor. Otuz yıllık kariyeri boyunca Fico, AB yanlısı ana akım pozisyonlar ile öncelikle iç tüketimi hedefleyen şiddetli milliyetçi, Batı karşıtı söylemler arasında başarılı bir şekilde gezindi. Fico, koşullara bağlı olarak rotasını değiştirme yeteneğine sahip olduğunu kanıtladı.

Fico, sadece Slovak çıkarlarını düşündüğünü söyledi ve birçok konuda açık sözlü davrandı. Avrupa Birliği'ne ve uluslararası STK'lara saldırdı, rakiplerine hakaret etti, yalan yere darbe girişimi iddiasında bulundu ve seçimlere hile karıştırılacağını iddia etti.

Ayrıca 2016 seçim zaferinde önemli bir faktör olan göç konusuna şiddetle karşı çıkıyor. Son dönemde eşcinsel evliliği eleştirdi ve eşcinsel çiftlerin evlat edinmesini "sapkınlık" olarak nitelendirdi.

Koronavirüs pandemisi sırasında maskelere, sokağa çıkma yasaklarına ve aşılara karşı ülkenin en önde gelen sesi oldu. Geçtiğimiz Ekim ayında tekrar göreve gelmeden önce, Slovakya'daki yüksek düzeydeki Rusya yanlısı duyarlılığı, hükümetin Batı yanlısı yörüngesini baltalamak için kullandı.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.