Rapor: İsrail Gazze'ye insani yardımı kolaylaştırmak için 'ABD'nin özel taleplerini' kabul etti

Resmî kurumlar da yüzer limanın açılışının ardında gizli bir gündem olduğu konusunda aynı derecede endişeli

Gazze'de ilerleyen bir yardım konvoyu (AFP
Gazze'de ilerleyen bir yardım konvoyu (AFP
TT

Rapor: İsrail Gazze'ye insani yardımı kolaylaştırmak için 'ABD'nin özel taleplerini' kabul etti

Gazze'de ilerleyen bir yardım konvoyu (AFP
Gazze'de ilerleyen bir yardım konvoyu (AFP

ABD yönetiminden bir yetkili CNN'e yaptığı açıklamada, İsrailli yetkililerin Gazze Şeridi'ne insani yardım ulaştırılmasını kolaylaştırmak için ABD tarafından yapılan "özel talepleri" kabul ettiğini teyit etti.

Yetkili, Washington'un İsrail'den, Kıbrıs'ta kontrol edilen yardımın doğrudan İsrail'in Aşdod limanına gönderilmesine izin vermesini istediğini belirtti.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı habere göre İsrailli yetkililer, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile yaptıkları görüşmede, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'a olası bir saldırıya ilişkin son görüşlerini aktardı ve iki taraf görüşmeleri sürdürme konusunda mutabık kaldı.

Yetkili, "Bu istişarelerin yapıcı olduğunu düşünüyorum ve şimdi önümüzdeki günlerde üzerinde mutabık kalınan bazı hususların uygulanmasını dört gözle bekliyoruz" ifadelerini kullandı.

Habere göre Gazze'de yalnızca bugün 370'in üzerinde yardım kolisi dağıtıldı.



Gazze ateşkesi: Arabulucular, ABD'nin farklılıkları aşma konusundaki görüş ayrılığının ortasında ‘uzlaşma’ arayışıyla ‘daha derin’ görüşmeler yapacak

Gazze'deki enkaz yığınları arasında yürüyen Filistinliler (Reuters)
Gazze'deki enkaz yığınları arasında yürüyen Filistinliler (Reuters)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular, ABD'nin farklılıkları aşma konusundaki görüş ayrılığının ortasında ‘uzlaşma’ arayışıyla ‘daha derin’ görüşmeler yapacak

Gazze'deki enkaz yığınları arasında yürüyen Filistinliler (Reuters)
Gazze'deki enkaz yığınları arasında yürüyen Filistinliler (Reuters)

İnsani bir trajediye sürüklenen Gazze Şeridi'nde ikinci ‘neşesiz’ bayram, ABD Başkanı Joe Biden'ın savaşı durdurma önerisini hayata geçirmeyi amaçlayan müzakerelerde ‘zor bir duruma’ denk geldi.

Şarku’l Avsat'a konuşan ilgili uzmanlara göre, bu bağlamda müzakerelerin arabulucuları, Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşı durdurmak için Hamas'ın koşulları ile İsrail'in engelleri arasında bir uzlaşma arayışında ‘daha fazla hareket’ ve ‘daha derin görüşmelere’ doğru ilerliyor.

Söz konusu uzmanlar ayrıca, Hamas ile İsrail arasındaki farklılıkların giderilmesi konusunda ABD'nin görüş ayrılığı içinde olduğunu, bunun da arzu edilen ateşkes şansını tehlikeye attığını ve Washington'un arabulucuların farklılıkları giderme çabalarını desteklemediği sürece çözümlerin bir ‘kısır döngü’ içinde döndüğünü düşünüyor.

Tahminlere göre görüşmeler ‘daha derin’ olacak. Çünkü savaşın kökleriyle, özellikle de Hamas'ın iki temel talebiyle, yani İsrail'in askeri olarak Gazze Şeridi'nde kalma, Hamas'ı idari olarak dışlama ve esir ve cesetleri geri alma ısrarına karşılık Gazze'den tamamen çekilme ve kalıcı bir ateşkesle ilgilenecekler.

Boşlukların kapatılması

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan perşembe günü yaptığı açıklamada, ‘Hamas'ın talep ettiği değişikliklerin birçoğunun Başkan Joe Biden'ın üç aşamalı Gazze ateşkesi önerisi üzerine yaptığı konuşmayla uyumlu olduğunu, bazılarının ise olmadığını’ belirterek ‘Hamas'la aradaki uçurumların nasıl kapatılacağına ve mümkün olan en kısa sürede bir anlaşmaya nasıl varılacağına odaklanıldığını’ ifade etti.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Cuma günü Ummanlı mevkidaşı Bedr el-Busaidi ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Umman Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ‘görüşmede yeterli yardımın girişine izin vermek, akan kanı durdurmak ve her iki taraftaki esir ve mahkûmların serbest bırakılmasını sağlamak için kalıcı ateşkes çabalarının ele alındığı’ belirtildi. İki bakan ‘çatışmanın acilen durdurulmasının zorunlu olduğu’ konusunda mutabık kaldı.

Blinken'ın çabaları, İsrail Yayın Kurumu'nun bilgi sahibi bir kaynağa dayandırdığı, Hamas'ın Biden'ın önerisine geri dönmeye hazır olduğunu açıklamadan İsrail heyetinin müzakerelere gitmeyeceği ve bu konuda Hamas üzerinde ‘baskı’ olduğu yönündeki açıklamasından bir gün sonra geldi.

İsrail gazetesi Yediot Aharonot perşembe günü İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde, ‘Hamas'ın sadece ABD'den değil Çin, Rusya ve Türkiye'den de garantörlük istediğini’ yazdı.

Geçtiğimiz çarşamba günü Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman es-Sani ile Doha'da bir basın toplantısı düzenleyen Blinken, “Bir anlaşmaya varmak için boşlukları doldurmak üzere arabulucularla birlikte çalışmaya devam edeceğiz” dedi. Aynı basın toplantısında konuşan es-Sani ise “Katar'da (arabuluculuk) ortaklarımız Mısır ve ABD ile birlikte Gazze Şeridi'ndeki savaşı mümkün olan en kısa sürede sona erdirmenin en iyi yolu için aradaki farkları kapatmaya ve bu farklılıkları çözmeye kararlıyız” ifadesini kullandı.

Mısır Dışişleri Bakanlığı daha önce İsrail ve Hamas'a ‘gecikme ya da koşula bağlı olmaksızın anlaşmayı tamamlamak için ciddi adımlar atmaları’ çağrısında bulundu. Katar Dışişleri Bakanlığı da her iki tarafa kararı ‘gecikme olmaksızın’ uygulama çağrısında bulundu.

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi 10 Haziran'da Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirecek bir öneriyi kabul etti. Kurban Bayramı münasebetiyle Arap ve uluslararası liderler ve bakanlar arasında bugün başlaması beklenen resmi tebrik görüşmelerinde Gazze ateşkesi ve ABD Başkanı Joe Biden'ın önerisinin ağırlık kazanması bekleniyor.

‘Daha derin’ konuşmalar

Mısır eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Reha Ahmed Hasan Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ateşkes görüşmelerinin ‘Biden'ın önerisi ve arabulucuların daha fazla hareket etmesi ışığında müzakerelerin geleceğinin bağlı olduğu dikenli ve daha derin konulara doğru ilerlediğini’ belirtti.

Hasan, “Önümüzdeki dönemde daha derinlemesine ele alınacak konular arasında Hamas'ın, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri varlığında ısrar etmesi ve Hamas'ı dışlaması karşılığında İsrail'in Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi ve kalıcı bir ateşkes talebi yer alıyor. Bu noktada müzakereler ABD'nin rolüne bağlı olacak ki Beyaz Saray'da Blinken gibi Hamas'ı suçlayan ve anlaşmanın bozulmasından sorumlu tutan bir ekip ile ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı gibi hareketin Biden'ın önerisine getirdiği yorumun basit ve tartışılabilir olduğuna inananlar arasında net bir ayrışma yaşanıyor” ifadelerini kullandı.

Hasan sözlerini şöyle sürdürdü: “Washington tutumunu değiştirmez ve İsrail'e baskı yapan daha büyük bir hareketi desteklemezse, bu derin görüşmeler yeni bir şey getirmeyecek ve bir kısır döngü içinde dönüp duracağız. Ayrıca arabulucuların girişimleri bir ateşkese ulaşmada başarılı olamadan tekrarlanacak. Bu süreç Kasım ayında yapılacak ABD başkanlık seçimlerinin sonrasına kadar uzayabilir.”

İsrail düğümü

Ürdün'deki Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Direktörü Cevad el-Hamad Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘özellikle Gazze'deki Filistin halkını yok etmek isteyen, onları yerinden etmeye çalışan, ancak başarılı olamayan ve savaşı sürdürmek isteyen İsrail iktidarındaki aşırı sağın tutumu ışığında, daha derin görüşmeler ve daha fazla seferberlik gerektiren gerçek bir sorunun var olduğunu’ belirtti.

‘Ciddi bir anlaşmaya varmak ve savaşı durdurmak için topun artık İsrail ve ABD'nin sahasında olduğunu’ belirten el-Hamad, ‘bunun için gerekli şartların tamamen olgunlaştığı göz önüne alındığında yakında gerçek bir ateşkese varılabileceğine’ dair ihtiyatlı bir iyimserliğin varlığına işaret etti.

El-Hamad'a göre bunun en önemli göstergesi, Hamas'ın BM Güvenlik Konseyi kararını kabul etmesi ve ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı tarafından da teyit edildiği üzere, Biden'ın önerisinden biraz sapan, çoğu küçük ve uygulanabilir ayrıntılar sunmasıdır.

‘ABD yönetiminin savaşı sona erdirmek isterse bunu yapacağına ve İsrail'e bunu yapmasını emredebileceğine’ inanan el-Hamad, ‘bunun güçlü bir dinamik ve Arap baskısının bir anlaşmaya varması için bir fırsat sağlayacağını’ belirtti.