Tayvan'ın yeni lideri göreve başlarken protestolar patlak verdi

Protestocular Taipei'de Tayvan Parlamentosu önünde toplandı (AFP)
Protestocular Taipei'de Tayvan Parlamentosu önünde toplandı (AFP)
TT

Tayvan'ın yeni lideri göreve başlarken protestolar patlak verdi

Protestocular Taipei'de Tayvan Parlamentosu önünde toplandı (AFP)
Protestocular Taipei'de Tayvan Parlamentosu önünde toplandı (AFP)

Tayvan'ın yeni lideri Lai Ching-te görevdeki ilk gününü, muhalefet partilerinin yeni yönetimi daha sıkı denetime tabi tutmayı amaçlayan yasama girişimini protesto etmek için binlerce kişinin adanın parlamentosunu kuşatmasını izleyerek geçirdi.

Kuomintang ve Tayvan Halk Partisi tarafından sunulan reform tasarısı, hükümet görevlilerinin yasama organına yanlış beyanda bulunmaları, soruları yanıtlamayı veya belge sağlamayı reddetmeleri ya da bilgi saklamaları halinde belirsiz bir şekilde tanımlanan "parlamentoya saygısızlık" suçundan cezalandırılmalarını amaçlıyor. 

Yasa tasarısı ayrıca liderin kilit politika konularında parlamentoya yıllık bir konuşma yapmasını da gerektiriyor.  

Lai'nin partisi ve destekçileri, bu yasanın hassas diplomatik veya stratejik bilgilerin milletvekillerine açıklanmasını zorunlu kılarak Tayvan'ın güvenliğine yavaş yavaş zarar verebileceğini iddia ediyor.

CNN'e göre, cuma günü yasa tasarısını geçirmek için son bir hamle yapması beklenen Kuomintang (KMT) ve Tayvan Halk Partisi (TPP), hükümetin hesap verebilirliğini artırmak ve yolsuzlukla mücadele etmek için yeni yasalara ihtiyaç olduğunu savunuyor.

Muhalefet partilerinin Pekin'e daha yakın olduğu düşünülüyor. Lai, partisi ve destekçileriyse "ayrılıkçı" olarak görülüyor.

Pazartesi günü yemin ettikten sonra yaptığı ilk konuşmada Tayvan'ın egemenliğine özellikle vurgu yapan Lai, uzun süredir adayı Çin anakarasıyla yeniden birleştirme politikası izleyen Pekin'i kızdırmıştı. 

Yeni lider, Çin'in Tayvan'ın varlığının "gerçekliğiyle yüzleşeceğini", halkının "seçimlerine saygı duyacağını" ve "iyi niyetle, çatışma yerine diyaloğu seçeceğini" umduğunu söyledi. Lai, adanın "Çin'den gelen birçok tehdit ve içeri sızma girişimi karşısında" kendini savunmaya kararlı olduğunu da sözlerine ekledi.

Milletvekilleri salı akşamı geç saatlerde reform tasarısını tartışırken, dışarıdaki protestocular muhalefet partilerini reformları zorla geçirmeye çabalamakla ve Çin'le işbirliği yaparak "demokrasiyi öldürmeye" çalışmakla suçladı.

24 yaşındaki üniversite öğrencisi Lee Li, "Bence bugün bu kadar çok insanın dışarı çıkması, milletvekillerine güçlerinin halk tarafından verildiğinin farkında olmaları gerektiğine dair bir uyarı" dedi.

Yasama Yuanı diye bilinen parlamentonun içinde, milletvekillerinin pankartlar açması ve birbirlerine bağırmasıyla kaos hüküm sürdü. Ancak cuma günkü gibi fiziksel münakaşa yaşanmadı.

İktidar partisi milletvekilleri "Demokrasi öldü" yazılı kafa bantları takarken, muhalefet üyeleri "Parlamentoda reform, güneş ışığı içeri girsin" yazılı pankartlar taşıdı.

İktidar partisinin denetçisi Ker Chien-ming, muhalefet milletvekilleriyle alay ederek şöyle dedi:

Bugün meclis kürsüsünde KMT ya da TPP yok. Şi Cinping var.

Chien-ming'e "Kapa çeneni!" diye bağrıldı. 
Independent Türkçe



Uydu görüntüleri, Pekin'in nükleer sırrını ifşa etti

15 Haziran'da uydudan çekilen görüntüler, Çin'in denizaltısının battığını ortaya koydu (Planet Labs PBC/AP)
15 Haziran'da uydudan çekilen görüntüler, Çin'in denizaltısının battığını ortaya koydu (Planet Labs PBC/AP)
TT

Uydu görüntüleri, Pekin'in nükleer sırrını ifşa etti

15 Haziran'da uydudan çekilen görüntüler, Çin'in denizaltısının battığını ortaya koydu (Planet Labs PBC/AP)
15 Haziran'da uydudan çekilen görüntüler, Çin'in denizaltısının battığını ortaya koydu (Planet Labs PBC/AP)

Denizde ABD ve müttefiklerine üstünlük sağlamak isteyen Çin'in en son teknolojiye sahip yeni nükleer denizaltısının battığı iddia edildi. 

Hem kendi ülkelerindeki yayın organlarına hem de Birleşik Krallık merkezli Reuters haber ajansına konuşan Amerikalı yetkililer, olayın Kovid-19 pandemisiyle tüm dünyanın tanıdığı Vuhan kenti yakınlarındaki Wuchang tersanesinde mayıs ya da haziranda gerçekleştiğini öne sürüyor. 

Pekin yönetiminin gizlemeye çalıştığı olayın, uyduların gönderdiği fotoğraflarla gün yüzüne çıktığı bildiriliyor. 

Ölen ya da yaralananlara dair net bir bilgi henüz yok.

Haberi ilk kez dünyaya duyuran Wall Street Journal'a konuşan uzmanlar, batan denizaltında nükleer yakıt bulunmasının muhtemel olduğunu söyledi. 

Amerikalı yetkililer, Çinlilerin deniz ve çevresinde radyasyon kontrolü yaptığına dair herhangi bir emare görülmediğini ifade ediyor.

Kurtarılan denizaltının onarılıp yeniden denize açılmasının aylar süreceği aktarılıyor.

Çin'in yeni nesil nükleer denizaltı programının ilk ürünü olarak dikkat çeken Zhou sınıfı denizaltı, daha iyi manevra kabiliyeti sağlayan X şeklinde tasarlanmış kıç kısmıyla benzerlerinden ayrılıyor.

Çin Halk Kurtuluş Ordusu'ndan henüz olaya dair bir açıklama gelmedi. 

fghnjy
Battığı bildirilen denizaltı 10 Mart'ta tersanede görülmüştü (Maxar)

Eskiden ABD ordusunun denizaltılarında, halihazırdaysa Center for a New American Security adlı düşünce kuruluşunda çalışan Thomas Shugart, yazın gelen uydu görüntülerinde yüzer vinçlerin düzensiz hareket ettiğini görünce bölgede sıradışı bir olayın meydana geldiğini düşünmüş. 

Olayı ilk fark eden Batılı olan Shugart, denizaltı kazası ihtimalinin aklına geldiğini ama bunun nükleer enerjiyle çalışan bir deniz aracı olduğunu düşünmediğini söylüyor:

ABD'nin nükleer denizaltısının San Diego'da battığını ve yönetimin bunu herkesten gizlediğini düşünebiliyor musunuz?

ABD ordusundan adı açıklanmayan yetkililer de Çin ordusunun yeterliliği ve hesap verebilirliğini tartışmayı açtı. 

Pentagon'un sunduğu verilere göre 2022 itibarıyla Çin'in 6 nükleer balistik füze denizaltısı, 6 nükleer saldırı denizaltısı ve 48 tane de dizel motorla çalışan saldırı denizaltısı vardı.  

Pekin'in toplam denizaltı sayısının 2025'te 65'e, 2035'teyse 80'e çıkması bekleniyor. 

ABD, Çin'in bu filoyu büyüterek tartışmalı Güney Çin Denizi'nde üstünlük sağlamaya çalıştığını vurguluyor. 

ABD Donanması ise 53 hızlı saldırı, 14 balistik füzeli, 4 tane de güdümlü füzeli denizaltına sahip ve bunların hepsi nükleer enerjiyle çalışıyor.

Washington merkezli düşünce kuruluşu Heritage Foundation'dan Brent Sadler, "Yeni bir tersanede üretilen yeni bir nükleer denizaltının batışı, Çin'in nükleer denizaltı filosunu büyütme planlarını yavaşlatır. Bu önemli bir olay" diyor.
Independent Türkçe, Guardian, CNN, WSJ