Reisi sonrası döneme ilişkin mesajlar

Kenani, Tahran'ın ‘bölgesel ve uluslararası etkileşim sürecini durdurmayacağını’ söyledi.

Reisi'nin Meşhed'deki cenaze töreninden (AFP)
Reisi'nin Meşhed'deki cenaze töreninden (AFP)
TT

Reisi sonrası döneme ilişkin mesajlar

Reisi'nin Meşhed'deki cenaze töreninden (AFP)
Reisi'nin Meşhed'deki cenaze töreninden (AFP)

İran, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın vefatından sonra ‘bölgesel ve uluslararası etkileşimini durdurmayacağı’ konusunda bölgeye ve dünyaya güvence vermeye çalıştı. Ancak bir Rus diplomat, İran'daki değişikliklerin ‘bölgedeki durumu daha da alevlendirebileceğini’ söyledi.

İranlı yetkililer, Reisi'nin defnedilmesinden bir gün sonra dün(Cuma), dış politikada beklenen değişikliklerle ilgili eşzamanlı mesajlar yayınladı.

Reisi, Abdullahiyan ve diğer yetkilileri taşıyan helikopterin ülkenin kuzeybatısındaki dağlık bir bölgeye düşmesi sonucu içindekilerin hayatını kaybetmesinden beş gün sonra, İran'ın kuzeydoğusundaki Meşhed kentinde binlerce kişi Reisi'nin cenaze törenine katıldı.

Şarku’l Avsat’ın Mehr haber ajansından aktardığına göre İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani dün yaptığı açıklamada, “İran bölgesel ve uluslararası etkileşiminde herhangi bir duraklama yapmayacaktır” dedi.

Kenani X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “İran yetkin bir cumhurbaşkanı ve aktif bir dışişleri bakanı kaybetti. Ancak süreçte herhangi bir duraklama olmayacak” ifadelerini kullandı.

Kenani'nin açıklamaları, İran Genelkurmay Başkanlığı tarafından yayınlanan ve Reisi'nin helikopterinin düşmesinin sadece hava koşullarından kaynaklandığını ve bir dağ yamacına çarptıktan sonra alev aldığını iddia eden bir raporla birlikte geldi.

Diğer yandan İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) eski Komutanı Muhsin Rızai, Reisi ve Abdullahiyan'ın ‘İran'ın bölge ve dünya ülkeleriyle açıklığını teşvik etmek’ olarak tanımladığı rolünden bahsetti. Racha Today sitesinin aktardığına göre Rızai, “Reisi'nin diplomasi kapılarını herkese açmayı içeren yaklaşımı devam edecek” dedi.

Rızai, “Önemli şahsiyetleri kaybettik. İran için büyük bir kayıp ama bu krizin üstesinden geleceğiz” şeklinde konuştu.

Ancak şu anda iktidarda olan muhafazakâr kampı temsil eden hiç kimse henüz öne çıkmadığı için İran'da siyasi belirsizlik hâkim. Seçimler için adayların 30 Mayıs'ta resmen açıklanması bekleniyor. Görsel kaldırıldı.

Sana'da miting düzenleyen Husiler, helikopter kazasında ölen İran Cumhurbaşkanı'nın fotoğraflarını taşıdı. (AFP)

Rus endişesi

Rusya'nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimî Temsilcisi Birinci Yardımcısı Dmitry Polyanski dün yaptığı açıklamada, Reisi, Abdullahiyan ve beraberindekilerin ölümlerinin Ortadoğu'da zaten gergin olan durumu daha da alevlendirebileceğini söyledi.

Alman haber ajansı DPA'nın haberine göre Polyanski, “Ortadoğu'daki durum şu anda o kadar gergin ki, durumun nasıl istismar edildiğine ve ne gibi sonuçlar doğuracağına bağlı olarak her şey onu etkileyebilir. İranlı dostlarımız soruşturmalarını tamamlayana kadar,

 sonuçlara varmak ya da spekülasyon yapmak için acele etmeyelim. Bence şu ana kadar tüm taraflar yeterince itidalli davranmaya çalışıyor” ifadelerini kullandı.

İran, akıl hocası Hamaney'in din adamlarının gücünü pekiştirmeye yönelik sert politikalarını uygulayan, muhalefeti bastıran ve 2015 İran nükleer anlaşmasını canlandırmak için Washington ile nükleer görüşmeler gibi dış politika konularında sert bir tutum benimseyen Reisi için beş günlük yas ilan etti.

Yas günlerinin sona ermesinin ardından yetkililer, özellikle de cumhurbaşkanlığına vekaleten atanan cumhurbaşkanı yardımcısı 68 yaşındaki Muhammed Muhbir, 28 Haziran'da yapılması planlanan ve Reisi'nin halefini seçecek olan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin düzenlenmesine odaklanacak.



Ukrayna'nın savaşı sonlandırmak için yeni umudu Hindistan

Modi, 6 hafta arayla gerçekleştirdiği Moskova ve Kiev ziyaretlerinde, Putin ve Zelenski'ye sarılmıştı (Reuters)
Modi, 6 hafta arayla gerçekleştirdiği Moskova ve Kiev ziyaretlerinde, Putin ve Zelenski'ye sarılmıştı (Reuters)
TT

Ukrayna'nın savaşı sonlandırmak için yeni umudu Hindistan

Modi, 6 hafta arayla gerçekleştirdiği Moskova ve Kiev ziyaretlerinde, Putin ve Zelenski'ye sarılmıştı (Reuters)
Modi, 6 hafta arayla gerçekleştirdiği Moskova ve Kiev ziyaretlerinde, Putin ve Zelenski'ye sarılmıştı (Reuters)

Ukrayna'nın, Rusya'yla barış için Hindistan lideri Narendra Modi'nin arabuluculuğuna güvendiği bildiriliyor.

Amerikan gazetecilik kuruluşu Politico'ya konuşan ve kimliğinin gizli tutulmasını isteyen Ukraynalı bir yetkili, Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin Rusya'yla barışın sağlanması için Modi'nin arabuluculuğuna ihtiyaç duyduğunu söylüyor.

Modi, temmuzda Moskova'ya düzenlediği ziyarette Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le görüşmüştü. Zelenski, buna tepki göstererek görüşmeyi "büyük bir hayal kırıklığı ve barış çabaları için yıkıcı bir darbe" diye nitelemişti. 

Soğuk Savaş boyunca Hindistan'la Sovyetler Birliği arasında güçlü bir stratejik, askeri, ekonomik ve diplomatik ilişki sürdürülmüştü. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra da iki ülke arasındaki yakın bağlar korundu. 

BRICS'in ortak kurucu üyelerinden Rusya ve Hindistan, "özel ve ayrıcalıklı bir stratejik ortaklığa" sahip. Ayrıca Hindistan; Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996'da kurduğu Şanghay İşbirliği Örgütü'ne de 2017'de katılmıştı.

Ancak Politico, Modi'nin ağustosta Kiev'i ziyaret ettiğini hatırlatarak, Yeni Delhi'nin Kremlin'le yakınlığına rağmen Hindistan-Ukrayna ilişkilerinin son dönemde olumlu seyrettiğini yazıyor. 

Politico'ya konuşan Ukraynalı yetkili, bu görüşmede Modi'nin, savaşı sona erdirecek herhangi bir teklifin Rusya'ya toprak verilmesini içermemesi gerektiğini söylediğini belirtiyor. 

Diğer yandan Hindistan liderinin, mutabakata varılabilmesi için Ukrayna'nın kaçınılmaz olarak bazı konularda taviz vermesi gerekeceğini ifade ettiğini aktarıyor.

Yeni Delhi yönetimi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini kınamazken, Ukrayna'nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi çağrısında bulunmuştu. 

Analizde, savaşın diplomatik yollardan sonlandırılmasını destekleyen Yeni Delhi yönetiminin, arabuluculuk için önemli bir ülke olduğuna dikkat çekilerek şu ifadelere yer veriliyor:

Hindistan bu rolü oynayabilecek tek küresel güç olabilir. Ya da en azından kendisini hem Moskova hem de Kiev'e karşı inandırıcı şekilde tarafsız bir ülke olarak tanıtabilecek tek aktör olabilir.

Haberde, İsviçre'de haziranda düzenlenen Ukrayna Barış Zirvesi'ne Kremlin'den tek bir temsilcinin bile davet edilmediği de hatırlatılıyor. 

Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, 10 Eylül'de Almanya'ya yaptığı ziyarette, Yeni Delhi'nin de bir barış zirvesi düzenleyebileceğine dikkat çekmişti. Jaishankar, böyle bir zirveye Rusya'nın da davet edileceğini söylemişti. Diğer yandan Hindistan, henüz savaşın sonlandırılmasına yönelik somut bir barış planı açıklamadı. 

Analizde, Kiev'in gelecekte Yeni Delhi'nin bu yönde adımlar atacağını umduğu belirtiliyor. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heorhiy Tihi, Hindistan'ın arabuluculuk rolüne dair şunları söylüyor: 

Hindistan'ın Ukrayna için güvenilir bir ortak ve dünyadaki dinamiklerle olayların gidişatını etkileyebilecek küresel bir güç olduğunu söyleyebilirim. Hindistan'ın bir barış formülünün oluşturulması sürecine katılımını görmek istiyoruz çünkü bir fark yaratabilirler.

Independent Türkçe, Politico, RT