İnci Mecdi
Hamas, pazar günü öğleden sonra İsrail'in merkezine sekiz adet roket fırlatarak yaklaşık dört aylık bir aradan sonra Gazze Şeridi'nden yapılan en büyük saldırıyı gerçekleştirdi. İsrailli kullanıcıların sosyal medya hesaplarından aktarıldığına göre roket saldırısı üzerine Tel Aviv'de sirenler çalmaya başlarken birçok vatandaş saklanmak için sığınaklara koştu. Saldırıda hiçbir sivil hayatını kaybetmezken, roketlerden kopan şarapnel parçaları birkaç yere isabet etti ve bir kişi hafif yaralandı.
Yerinden edilenlerin çadırlarının bombalanması olayı
Hamas Hareketi’nin silahlı kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları'nın Telegram kanalından yapılan açıklamayla üstlendiği saldırı Gazze Şeridi’nin Refah şehrinden düzenlendi. Hamas'a bağlı Sağlık Bakanlığı'nın açıklamasına göre İsrail'in Gazze Şeridi'nin en güneyindeki Refah şehri yakınlarında yerinden edilenlerin çadırlarına düzenlediği saldırıda en az 35 kişi öldü, onlarca kişi de yaralandı. İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, saldırının Refah'ta ‘Hamaslı birçok teröristin faaliyet gösterdiği’ Hamas’a ait bir mevziyi hedef aldığı iddia edildi. Saldırının yol açtığı yangın nedeniyle sivil kayıplar olduğu yönündeki haberleri kabul eden İsrail ordusu, olayın ‘incelendiğini’ belirtti.
Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) Tel Aviv'i Refah'taki operasyonunu derhal durdurmaya, Refah Sınır Kapısı’nı insani yardımların geçişine açmaya ve soykırım suçlamalarını araştırması için gönderilecek heyetin bölgeye ulaşmasın sağlamaya çağıran kararına rağmen, İsrail ve Hamas arasındaki karşılıklı tırmanış devam etti. Öte yandan İsrail, aralarında Gazze Şeridi'nin başka yerlerinden gelenlerin de olduğu bir milyondan fazla Gazzelinin can güvenliğinden duyulan endişeler nedeniyle Refah'tan çekilmesi yönünde uluslararası toplumun yoğun baskısıyla karşı karşıya.
Diğer taraftan Mısır, 2005 yılında imzalanan geçiş anlaşması çerçevesinde Gazze tarafının kontrolü Filistinlilere devredilene kadar Refah Sınır Kapısı’nı yeniden açmayı reddediyor. Ancak ABD Başkanı Joe Biden ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında cuma günü gerçekleşen telefon görüşmesinin ardından Mısır, insani yardımları geçici olarak İsrail'in Kerem Şalom Sınır Kapısı’na yönlendirmeyi kabul etti.
Refah’taki kara saldırısının tamamlanması
Hamas’ın İsrail’e Refah'tan düzenlediği roket saldırıları, İsrailli yetkililere Refah’taki askeri operasyonları sürdürmenin önemli olduğunda ısrar etmeleri için bir bahane vermiş gibi görünüyor. İsrail gazeteleri saldırıları ‘Hamas’ın silah kapasitesinin bir hatırlatıcısı’ olarak değerlendirdi.
İsrail Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz, Hamas’ın roketli saldırısının ardından yaptığı açıklamada, bu saldırının İsrail'in askeri harekâtını ilerletmesi gerektiğini gösterdiğini vurguladı. İsrail'in güneyindeki bir askeri üssü ziyareti sırasında yaptığı açıklamada Gantz, Refah'tan yapılan roketli saldırının, Hamas neredeyse İsrail ordusunun oraya gitmesi gerektiğini kanıtladığını ve öyle de olacağını söyledi. Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir de X hesabından yaptığı paylaşımda, Refah'a ağır bir darbe indirilmesi çağrısında bulundu. İsrail’in eski hükümet sözcüsü Elon Levy de X hesabından, “İsrail şehirleri sürekli roket saldırıları altında. Bazı insanlar UAD’nin İsrail'den Hamas'ı Refah'ta rahat bırakmasını ve Tel Aviv'e cezasız bir şekilde ateş etmeye devam edebileceği güvenli bir bölge yaratmasını istediğine inanmanızı istiyor. Bunu yapmadığı çok açık” yorumunda bulundu.
Washington merkezli Demokrasileri Savunma Vakfı'ndan (FDD) Heysem Hasaneyn, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, Hamas'ın Refah'tan roket saldırıları düzenlemesinin İsrail'i, hareketin askeri kapasitesini zayıflatmak ve birliklerini dağıtmak için mücadeleye devam etme konusunda daha kararlı hale getireceğini söyledi. İsrail ordusuna göre Refah, Gazze'de Hamas'ın temel altyapısının henüz yok edilmediği son yer.
Hamas Hareketi’nin Refah'tan roketli saldırılar düzenlemesinin, ateşkes için yapılan baskılar karşısında İsrail'e uluslararası arenada kullanabileceği argümanlar sağladığını vurgulayan Hasaneyn, “İsrail, Hamas her fırsatta roket atmaya devam ettiği için ‘terör örgütünü’ henüz çökertemediğini savunacak. Açıkçası, sivil kayıplar olduğundan durum şimdi daha karmaşık bir hal aldı” diye konuştu.
Hamas'ın silah kabiliyetlerine dair bir hatırlatıcı
Gazze'den Tel Aviv'e son roketli saldırı 29 Ocak'ta gerçekleşmişti. Saldırıda Tel Aviv’e ve güney banliyölerine 10 adet roket atılmıştı. Gözlemciler, Hamas’ın Refah’tan düzenlediği saldırıların İsrail'in hedeflerine ulaşması için ihtiyaç duyduklarının ne kadar karmaşık olduğunun altını çizdiğini söylüyor. Bununla birlikte Refah’tan gerçekleştirilen roketli saldırı, Hamas’ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği saldırının ardından İsrail’in Hamas’ı ortadan kaldırma hedefiyle yedi ayı aşkın bir süredir Gazze Şeridi’nde yürüttüğü yoğun askeri operasyona rağmen Hamas'ın askeri kapasitesini bir kez daha hatırlattı.
Mısır merkezli Yüksek ve Stratejik Araştırmalar Askeri Akademisi danışmanı Muhammed Zeki el-Elfi, Hamas’ın roketli saldırısının zamanlamasının, Gazze'nin kuzeyinde, merkezinde ve güneyinde devam eden çatışmaların işaret ettiği gibi İsrail'in şimdiye kadar hiçbir hedefine ulaşamadığını teyit ettiğini söyledi. Elfi, “İsrail ordusu tarafından güçlerinin yüzde 70'ini ortadan kaldırdığına dair açıklamalar yapılmasına rağmen Hamas, gerçek operasyon alanının kalbinden karşılık veriyor” dedi.
Şarku’l Avsat'ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre Elfu, Hamas'ın son roketli saldırısının, ‘İsrail'in bozduğu ve suçu Mısır'a atmaya çalıştığı anlaşmaya güçlü bir yanıt’ olduğunu söyledi. İsrail'in Hamas'ı ortadan kaldırabileceği ihtimalini dışlayan Elfi, “Tarihte de askeri güçler Vietnam’da ve Afganistan'da direniş hareketlerine karşı zafer elde edememişlerdir. Bu yüzden siyasi çözüm ve birtakım tavizler verilmesi gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu..
Müzakereler durdu
Son roketli saldırı, Hamas'ın bu ay Refah'tan düzenlediği ilk saldırı değil. Saldırı, Mısır, Katar ve ABD'nin arabulucuğunda ateşkes için yapılan müzakerelerin durduğu kritik bir dönemde gerçekleşti. ABD basınına göre İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes görüşmelerinin bu hafta yeniden başlaması planlanıyordu.
Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugaylarının, mayıs ayı başlarında Kerem Şalom Sınır Kapısı’na on roket atarak düzenlediği saldırıda, dört İsrail askeri öldü, en az 10 İsrail askeri yaralandı. Arabulucular tam bir anlaşmaya varmak üzere iken İsrail, Kassam Tugayları’nın saldırısının ardından karşı bir saldırı başlattı ve Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafının kontrolünü ele geçirdi.
İsrailli rehinelerin Filistinli mahkumlarla takas edilmesini ve çatışmaların uzun süreli olarak durdurulmasını amaçlayan müzakereler, Hamas'ın, savaşın sona erdirilip İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesinde, İsrail’in ise savaşın ancak Hamas tamamen yenildiğinde sona erebileceğinde ısrar etmesi üzerine çöktü. Arabulucular her iki tarafın da kabul edebileceği, ortak bir dil bulmaya çalışıyor.
FDD’den Heysem Hasaneyn, Refah’taki askeri operasyonların yoğunlaşmasının Mısır ve İsrail arasında Kahire için istenmeyen sonuçlardan kaçınmak için daha yakın koordinasyon kurulmasına neden olacağını, çünkü Mısır'ın en büyük korkusunun, Gazze'den binlerce yerinden edilen Gazzelinin sınırlarına akın etmesi olduğunu belirtti. Hasaneyn, İsrail ordusunun daha fazla tünel ve füze rampası bulması halinde ise iki taraf arasında kapalı kapılar ardında daha fazla görüşmeler yapılacağını düşünüyor. Yüksek ve Stratejik Araştırmalar Askeri Akademisi danışmanı Elfi ise Hamas'ın son roketli saldırısının Hamas değil, İsrail üzerinde bir baskı unsuru olacağı görüşünde.
İran ve İsrail bayrakları (Reuters)