BMGK’da ABD’nin Gazze'de ateşkes tasarısı kabul edilirken, Hamas tasarıyı memnuniyetle karşıladı

ABD'nin sunduğu karar tasarısı 15 üyeli BMGK’da 14 ‘evet’ oyu alırken, Rusya ‘çekimser’ oy kullandı

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (AFP)
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (AFP)
TT

BMGK’da ABD’nin Gazze'de ateşkes tasarısı kabul edilirken, Hamas tasarıyı memnuniyetle karşıladı

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (AFP)
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (AFP)

ABD’nin Başkan Joe Biden tarafından Gazze’de ateşkes ile ilgili teklifine destek talep edilen karar tasarısı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) kabul edildi. Öte yandan Washington, Hamas Hareketi’ni üç aşamalı teklifi kabul etmeye zorlamak amacıyla yoğun bir diplomatik kampanya yürütüyor. Hamas ise karar tasarısına ilişkin ilk açıklamasında, karardan duyduğu memnuniyeti dile getirirken ‘arabulucularla iş birliği yapmaya’ hazır olduğunu ifade etti.

ABD Başkanı Joe Biden tarafından 31 Mayıs'ta açıklanan 3 aşamalı ateşkes teklifini ‘memnuniyetle karşılayan’ ve İsrail ile Hamas'a ‘gecikmeden ve hiçbir koşul öne sürmeden tüm şartları tam olarak uygulamaları’ çağrısında bulunan karar tasarısı, 15 üyeli BMGK’da 14 ‘evet’ oyu ile kabul edilirken Rusya çekimser kaldı.

ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimî Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, tüm BMGK üyelerinin ‘ateşkes yapılmasını ve rehinelerin serbest bırakılmasını istediğini’ söyledi.

İsrail'i sivillerin can güvenliğini sağlamak için tüm tedbirleri almaya çağıran Greenfield, “Filistinliler bedel ödüyor ve Gazze’deki insani durum giderek kötüleşiyor” ifadesini kullandı.

Hamas tasarının kabul edilmesini memnuniyetle karşıladı

Öte yandan Gazze'de ateşkes teklifini destek talep edilen karar tasarısının BMGK’da kabul edilmesini memnuniyetle karşılayan Hamas, “Halkımızın ve direnişimizin talepleri ile uyumlu olan BMGK'nın kararında yer alan maddelerin uygulanması konusunda arabulucularla iş birliğine hazırız” açıklamasında bulundu.

Açıklamada şu ifadeler yer aldı:

İslami Direniş Hareketi Hamas, BMGK’nın kararında yer alan ve onaylanan kalıcı ateşkes, Gazze'den tamamen çekilme, esir takası, Gazze Şeridi'nin yeniden inşası ve yerinden edilenlerin geri dönüşü, Gazze Şeridi'nde herhangi bir demografik değişiklik ya da küçülmenin reddedilmesi ve Gazze Şeridi'ndeki halkımıza gerekli yardımların ulaştırılması maddeleri memnuniyetle karşılamaktadır.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da BMGK’da karar tasarısının kabul edilmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Abbas, kararı ‘doğru yönde atılmış bir adım’ olarak nitelendirdi.

Şarku’l Avsat’ın Filistin resmi haber ajansı WAFA’dan aktardığı açıklamasında Abbas, ‘Filistin Devlet Başkanlığı'nın karar tasarısının kabul edilmesini Gazze Şeridi'nde Filistinlilere karşı devam eden soykırım savaşını durdurmak için doğru yönde atılmış bir adım olarak gördüğünü’ vurguladı.

Filistin Enformasyon Bakanı ve Devlet Başkanlığı Sözcüsü Nebil Ebu Rudeyne yaptığı açıklamada, Filistin Devlet Başkanlığı'nın derhal ateşkes çağrısında bulunan ve Filistin topraklarının birliğini koruyan her türlü kararı desteklediğini söyledi.

Üç aşamalı ateşkes teklifi

ABD Başkanı Joe Biden, 31 Mayıs’ta Gazze'de hemen ateşkes öngören 3 aşamalı teklifi açıkladı. Teklife göre altı hafta sürecek olan birinci aşama ‘tam ve kapsamlı’ bir ateşkesi, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nin tüm yerleşim alanlarından çekilmesini ve yüzlerce Filistinli mahkûmun salıverilmesi karşılığında aralarında kadınların, yaşlıların ve yaralıların da olduğu İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasını içeriyor. Başkan Biden’ın teklifine göre bu aşamada Filistinliler Gazze'deki evlerine geri dönecek ve günlük olarak Gazze Şeridi’ne ulaşan insani yardım tırlarının sayısı 600’e çıkarılacak.

İlk aşama, tüm rehinelerin serbest bırakılmasını ve İsrail'in Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesini içermesi beklenen bir sonraki aşamaya ulaşmak için İsrail ve Hamas arasında müzakerelerin başlatılması maddesi de yer alıyor.

Karar tasarısı teklifin detaylarını da ele alıyor ve ilk aşamada müzakerelerin 6 haftadan uzun sürmesi halinde ateşkesin devam edeceği belirtiliyor.

BMGK, geçtiğimiz mart ayında hemen ateşkes ilan edilmesini ve Hamas'ın elindeki bütün İsrailli rehinelerin koşulsuz olarak serbest bırakılmasını istedi. ABD, Mısır ve Katar'dan müzakereciler, aylardır ateşkese varılmasını sağlayacak bir anlaşmaya aracılık etmeye çalışıyorlar. Hamas, Gazze'deki savaşın kalıcı olarak sona ermesini ve İsrail'in 2,3 milyon nüfuslu Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesini istediğini söylüyor. İsrail, Gazze Şeridi'ni kontrol eden Hamas Hareketi’nin 7 Ekim'de İsrail’e düzenlediği saldırının ardından Gazze Şeridi’nde Hamas’a karşı askeri bir operasyon başlatmıştı.

İsrail’in aktardığı verilere göre 7 Ekim saldırısında bin 200'den fazla kişi öldürüldü, 250'den fazla kişi rehine olarak Gazze'ye kaçırıldı. Gazze’de halen 100'den fazla rehinenin tutulduğu sanılıyor. İsrail, Hamas'ın saldırısına karşılık olarak Gazze Şeridi'ne havadan, karadan ve denizden saldırılar başlattı. Gazze'deki Hamas hükümetine bağlı Sağlık Bakanlığı’nın açıklamalarına göre İsrail’in Gazze’deki saldırıları sonucunda şimdiye kadar 37 binden fazla Filistinli öldü.



Çin-Rusya işbirliğinin güçlenmesi, ABD'yi endişelendiriyor

Çin lideri Şi Cinping, mayısta Putin'i Pekin'de ağırlamıştı (Reuters)
Çin lideri Şi Cinping, mayısta Putin'i Pekin'de ağırlamıştı (Reuters)
TT

Çin-Rusya işbirliğinin güçlenmesi, ABD'yi endişelendiriyor

Çin lideri Şi Cinping, mayısta Putin'i Pekin'de ağırlamıştı (Reuters)
Çin lideri Şi Cinping, mayısta Putin'i Pekin'de ağırlamıştı (Reuters)

Çin ve Rusya'nın ortak askeri tatbikatları artırması ABD'yi endişelendiriyor.

Amerikan medya kuruluşu CNN'in analizinde, Pekin ve Kremlin'in geçen hafta düzenlediği geniş kapsamlı Okyanus-2024 tatbikatı, "ABD'ye yönelik bir gövde gösterisi" diye niteleniyor. 

Pasifik ve Arktik okyanusları başta olmak üzere Akdeniz, Hazar ve Baltık sularında gerçekleştirilen ve pazartesi günü sonlanan 7 günlük tatbikata 90 binden fazla asker, 500'den fazla savaş gemisi ve denizaltının yanı sıra en az 120 helikopter ve jet katıldı. 

Rusya lideri Vladimir Putin, bunun son 30 yıldır düzenlenen en büyük tatbikat olduğunu belirterek şunları söyledi:

Dost ülkelerimizle işbirliğimizi güçlendirmeye özel önem atfediyoruz. Bu, dünya genelinde jeopolitik gerilimin arttığı günümüzde özellikle önemlidir.

Alaska açıklarında temmuzda düzenlenen tatbikatta da Rus ve Çin ordularına ait bombardıman jetleri ilk kez birlikte uçuş yaparken görüntülendi. Diğer yandan Rusya'nın Alaska civarında son dönemde artan faaliyetlerinden rahatsız olan Amerikan ordusu, dün bölgeye asker sevk etti.

Washington merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nin verilerine göre 2014-2023'te iki ülke orduları her yıl en az 4, en fazla 10 ortak askeri tatbikat ya da devriye gerçekleştirdi. 

Analizde, son dönemde Rusya ve Çin arasında artan askeri işbirliğinin Washington'da tedirginlik yarattığına dikkat çekilerek şu ifadelere yer veriliyor:

Ortak tatbikatlar, nükleer silaha sahip iki gücün gelecekte olasi bir çatışmada birlikte harekete edip etmeyeceğine dair soruları gündeme getiriyor.

Putin, ABD'nin Ukrayna cephesinde saldırganlığını artırması durumunda birçok kez nükleer silah kullanma tehdidinde bulunmuştu. 

Sidney'deki Yeni Güney Galler Üniversitesi'nden Alexander Korolev, Rusya-Çin işbirliğine dair şu yorumları paylaşıyor: 

NATO müttefikleri kadar etkili biçimde birlikte çalışacak seviyede değiller fakat stratejik ortaklıklarını ve uyumluluklarını geliştirip pekiştiriyorlar.

Analize göre Putin, NATO'nun genişlemesini engellemeyi hedeflerken, Çin lideri Şi Cinping de Tayvan'ın kontrolünü ve Güney Çin Denizi'nin hakimiyetini ele geçirmek istiyor. 

Diğer yandan bazı analistlerse Rusya ve Çin arasındaki işbirliğinin henüz net bir hedefi takip etmediğini savunuyor. ABD merkezli araştırma kuruluşu CNA'den Elizabeth Wishnick, şu değerlendirmeleri paylaşıyor: 

Örneğin Tayvan'a yönelik bir Çin saldırısını destekleyen Rus uçakları görecek miyiz ya da Filipinler'le bir çatışmada Rus gemileri Çin donanmasını destekleyecek mi? Pek zannetmiyorum. Sırf daha fazla askeri tatbikat yaptıkları için birbirleriyle uyum içinde hareket ettiklerini varsayamayız.

Independent Türkçe, CNN, CBS News, Moscow Times