Ukrayna, savaşı fonlamanın yeni bir yolunu buldu: Devlete para lazım

Özelleştirme adımı kapsamında ünlü Otel Ukrayna, yaklaşık 25 milyon dolara satılığa çıkarılacak (Unsplash)
Özelleştirme adımı kapsamında ünlü Otel Ukrayna, yaklaşık 25 milyon dolara satılığa çıkarılacak (Unsplash)
TT

Ukrayna, savaşı fonlamanın yeni bir yolunu buldu: Devlete para lazım

Özelleştirme adımı kapsamında ünlü Otel Ukrayna, yaklaşık 25 milyon dolara satılığa çıkarılacak (Unsplash)
Özelleştirme adımı kapsamında ünlü Otel Ukrayna, yaklaşık 25 milyon dolara satılığa çıkarılacak (Unsplash)

Ukrayna'nın savaş masraflarını karşılayabilmek için özelleştirmeye gittiği bildirildi. 

Amerikan gazetesi New York Times'ın (NYT) haberinde, Kiev'in bu yaz itibarıyla aralarında büyük bir alışveriş merkezi, otel, çeşitli madencilik ve kimya şirketlerinin yer aldığı devlete ait yaklaşık 20 firmayı açık artırmaya çıkaracağı belirtildi. 

Özelleştirme hamlesinin iki ana hedefi var. İlk olarak bu yılki askeri harcamalar için devlet bütçesindeki 5 milyar dolarlık açığı kapatmak. İkinci hedefse Ukrayna'yı zamanla kendi kendine yeterli hale getirecek yatırımları ülkeye çekerek zayıflayan ekonomiyi güçlendirmek. 

Ukrayna Ekonomi Bakan Yardımcısı Oleksiy Sobolev, NYT'ye açıklamasında şunları söyledi: 

Bütçe tehlikeli bir halde. Makroekonomik durumu istikrarlı tutmak, orduya destek sağlamak ve Rusya'ya karşı savaşı kazanmak için başka para kaynakları bulmamız gerekiyor.

Ukraynalı hukuk firması Aequo'nun ortaklarından Michael Lukaşenko da özelleştirme hamlesinin çok önemli olduğuna işaret ederek şu ifadeleri kullandı: 

Devletin paraya çok ihtiyacı var. Eğer şimdi satıp para bulamazsak, yakında satacak bir şey kalmayacak çünkü mülk ya yok edilecek ya da işgalle elimizden alınacak.

Kiev'in resmi rakamlarına göre ülkede devlete ait yaklaşık 3 bin 100 şirket var. Bunların yarısından azı aktif ve sadece yüzde 15'i gelir sağlıyor. Geçen yıl en az kâr getiren 5 firmanın devlete maliyetinin en az 50 milyon dolar olduğu belirtildi. 

Ukrayna Devlet Mülkiyet Fonu'nun başındaki Vitali Koval, bunun büyük sorun yarattığını söyleyerek "Bu düzeyde bir maliyet, özellikle de her harcamanın dikkatle incelenmesi gereken savaş zamanında kabul edilemez" dedi.

Diğer yandan Ukrayna'daki yolsuzluğun, satıştan elde edilecek gelirlerin etkili şekilde kullanılmasını engelleyebileceğinden de endişeleniliyor.

Kiev merkezli yatırım şirketi Dragon Capital'dan Ievgen Baranov, özelleştirmenin ancak hükümetin "muhtemel alıcılara garanti ve tazminat verebilecek sorumlu bir satıcı olarak hareket etmesi halinde işe yarayacağına" dikkat çekti.

Kiev yönetimi açık artırmaya çıkaracağı varlıklarla en az 100 milyon dolar gelir elde etmeyi planlıyor. Ancak haberde, bu miktarın "Batılı müttefiklerin gönderdiği milyarlarca dolarlık askeri yardım paketlerinin yanında sönük kaldığı" yorumu da paylaşıldı. 

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat 2022'deki emriyle başlayan savaşta Ukrayna'ya en büyük destek ABD'den geldi.

New York merkezli düşünce kuruluşu Dış İlişkiler Konseyi'nin geçen ay yayımladığı rapora göre Washington, savaşın başından beri Ukrayna'ya toplamda 175 milyon dolarlık yardım paketi için onay verdi.

Independent Türkçe, New York Times, Dış İlişkiler Konseyi



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.