Kritik G7 Liderler Zirvesi başladı: Hangi kararların alınması bekleniyor?

Zirve, Apulia bölgesindeki Borgo Egnazia adlı lüks otelde gerçekleştirilecek (AP)
Zirve, Apulia bölgesindeki Borgo Egnazia adlı lüks otelde gerçekleştirilecek (AP)
TT

Kritik G7 Liderler Zirvesi başladı: Hangi kararların alınması bekleniyor?

Zirve, Apulia bölgesindeki Borgo Egnazia adlı lüks otelde gerçekleştirilecek (AP)
Zirve, Apulia bölgesindeki Borgo Egnazia adlı lüks otelde gerçekleştirilecek (AP)

Dünyanın en büyük 7 ekonomisini bir araya getiren G7 Liderler Zirvesi bu yıl İtalya'nın ev sahipliğinde düzenleniyor. 

Bugün başlayan zirve 15 Haziran'a kadar sürecek. Toplantıda ABD Başkanı Joe Biden, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Kanada Başbakanı Justin Trudeau ve Japonya Başbakanı Kişida Fumio yer alacak.

Ayrıca İtalya'nın davetiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da zirveye katılacak. 

Apulia bölgesinde düzenlenecek toplantıda Erdoğan'ın yanı sıra Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis de yer alacak.

Zirvenin ana başlıkları Gazze'daki ateşkes süreci, Rusya-Ukrayna savaşı ve Çin olacak. 

Ayrıca Afrika ve Hint-Pasifik'teki duruma ek olarak göç, enerji yatırımları, yapay zeka atılımları ve küresel ekonomik güvenlik de tartışılacak.

"Ukrayna'ya 50 milyar dolar"

Fransız haber ajansı AFP'nin aktardığına göre G7 liderleri, Rusya'ya uygulanan yaptırımlar neticesiyle dondurulmuş malvarlıklarından 50 milyar doların Ukrayna'ya yardım için borç olarak gönderilmesini onayladı. 

Kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir Fransız yetkilinin dün AFP'yle paylaştığı bilgilere göre paranın yıl sonuna kadar Kiev'e gönderilmesi hedefleniyor. Detayların bugün başlayacak G7 Liderler Zirvesi'nde netleştirileceği aktarıldı.

Haberde, söz konusu miktarın büyük kısmının ABD yönetiminin sağlayacağı bir krediyle temin edileceği belirtildi. Bu kredi, Ukrayna savaşının ardından uygulanan yaptırımlarla dondurulan yaklaşık 300 milyar dolarlık Rus malvarlığından karşılanacak. Söz konusu miktarın çoğu AB ülkelerinde tutuluyor.

Amerikan medya kuruluşu CNN'in aktardığına göre ABD'de dondurulan Rus malvarlıklarının toplam değeriyse yaklaşık 3 milyar dolar. 

CNN'e konuşan ve kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir yetkili, bir süredir bu paranın aktarılması için çalıştıklarını, planla ilgili detayların bugün ya da yarın açıklanacağını söyledi. 

G7 Liderler Zirvesi için Biden'a eşlik eden Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan, dünkü açıklamasında bu paranın en iyi şekilde kullanılmasını istediklerini belirterek, Zelenski'yle yeni bir güvenlik anlaşması imzalamayı planladıklarını da söyledi. 

Sullivan, detaylarını paylaşmadığı anlaşmaya ilişkin şu ifadeleri kullandı: 

Bu anlaşmayı imzalayarak Rusya'ya kararlılığımıza dair bir işaret vermiş olacağız. Vladimir Putin Ukrayna'yı destekleyen koalisyona karşı koyabileceğini düşünüyorsa yanılıyor.

"İsrail doğrudan eleştirilmeyebilir"

G7 liderlerinin zirvede Gazze'de ateşkes süreci ve yardım tedarikini de masaya yatırması bekleniyor. 

Biden'ın 31 Mayıs'ta duyurduğu üç aşamalı ateşkes planı, G7 liderlerinden destek görmüştü. Bu zirvede de ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılmasına yönelik çağrıların yinelenmesi bekleniyor. 

Ancak AFP'nin aktardığına göre G7 liderleri İsrail'in savaş taktiklerine ve hava bombardımanlarına yönelik sert eleştiriler yapmaktan kaçınacak.

"Avrupa, Çin'le doğrudan ticaret savaşından kaçınıyor"

Çin de zirvenin önemli başlıklarından biri olacak. Washington, Rusya'ya uygulanan yaptırımları, ülkeye yarıiletken çip satan Çin merkezli firmaları da kapsayacak şekilde çarşamba günü genişletmişti. 

Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters'ın analizinde şu yorumlar paylaşıldı:

G7 toplantısı öncesinde Çinli firmalara yönelik yeni kısıtlamaları duyuran Biden, hiç şüphesiz Batılı müttefiklerini, Rusya'ya verdiği destek ve yüksek sanayi kapasitesi nedeniyle Pekin'e karşı daha kararlı davranmaya ikna etmeyi umuyor.

Bunun yanı sıra Avrupa Komisyonu da çarşamba günü aldığı kararla, Çin'den ithal edilen elektrikli araçlara temmuz itibarıyla yüzde 38,1'e varan ek vergi uygulanacağını duyurmuştu.

Reuters'ın aktardığına göre, G7 liderlerleri Çin'i küresel tedarik zincirini ve piyasa istikrarını  bozmakla suçlasa da Avrupa, Pekin'le doğrudan bir ticaret savaşına girmek istemiyor.

Independent Türkçe, New York Times, CNN, AFP, Reuters



Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
TT

Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)

Hindistan'ın kuzeyindeki Akalia Kalan köyü sakinleri 7 Mayıs günü erken saatlerde art arda gelen patlama sesleri üzerine yataklarından fırladılar. Dışarı çıktıklarında bir alev topunun başlarının üzerinden geçerek yakındaki bir tarlaya düştüğünü gördüler. Enkazın bir savaş uçağı olduğu açıkça görülebiliyordu. İki Hintli pilot daha önce uçaktan fırlatılmış ve yakındaki tarlalarda yaralı olarak bulunmuşlardı.

Şarku’l Avsat’ın The Economist'ten aktardığına göre Hindistan henüz resmi olarak doğrulamadı ama bu uçak mayıs ayında Pakistan'la dört gün süren çatışmalar sırasında kaybolan savaş uçaklarından biriydi.

Hindistan hükümeti Pakistan'ın, üçü yeni Fransız Rafale jetleri olmak üzere altı savaş uçağını düşürdüğü iddiasına şüpheyle yaklaşıyor. Ancak yabancı askeri yetkililer, en az biri Rafale olmak üzere beş Hint uçağının imha edildiğine inanıyor. Hintli askeri yetkililer rakamları doğrulamayı reddederken, bazı uçakların kaybolduğunu kabul ediyorlar.

Söz konusu itiraflar, Çin'in Pakistan'ın en büyük silah tedarikçisi olması nedeniyle önemli. Bu, gelişmiş Çin savaş uçakları ve füzelerinin Batılı ve Rus muadillerine karşı kullanıldığı ilk çatışmaydı. ABD ve müttefikleri, Çin'in Tayvan'a karşı olası bir savaşta aynı silahların birçoğunu kullanabileceği için bu konuyla yakından ilgileniyor.

İlk raporlar belirleyici faktörün Pakistan-Çin yapımı J-10 savaş uçakları ve PL-15 havadan havaya füzelerinin üstünlüğü olduğunu gösteriyordu. Hindistan onları hafife almış gibi görünüyor.

Ayrıca Çin, Pakistan'a gerçek zamanlı erken uyarı ve hedefleme verileri sağlayarak dengeyi değiştirmiş olabilir.

Ancak savaşın ilerleyen safhalarında Hindistan'ın elde ettiği başarı göz önüne alındığında, belki de en büyük sorun Hindistan'ın o ilk gece savaş uçaklarını nasıl kullandığıdır. En son ve en tartışmalı değişimlerden biri haziran ayında, Hindistan medyasının Hindistan'ın Cakarta'daki Savunma Ataşesi Yüzbaşı Shiv Kumar'ın ay başında bir seminerde yaptığı konuşmanın kaydını yayınlamasıyla yaşandı.

Kumar, Hindistan'ın bazı uçaklarını kaybettiğini, çünkü siyasi liderliğinin hava kuvvetlerine Pakistan'ın hava savunma sistemlerini vurmamalarını emrettiğini söyledi. Bunun yerine ilk gün sadece militan mevzilerini hedef aldılar. Kumar, “Kayıptan sonra taktiklerimizi değiştirdik ve askeri tesislerine yöneldik” dedi.

Bu gelişme, Hindistan Genelkurmay Başkanı Anil Chauhan'ın mayıs ayı sonunda bir televizyon röportajında Hindistan'ın çatışmanın ilk gecesinde ‘taktiksel hatalar’ nedeniyle bazı uçaklarını kaybettiğini itiraf etmesinin ardından geldi.

Chauhan, Hindistan'ın iki gün sonra hatalarını düzelttiğini ve tüm savaş uçaklarının yeniden uçmasına izin vererek Pakistan'daki hedefleri uzaktan vurduğunu kaydetti. Hindistan çatışmanın ilerleyen safhalarında füzelerinin Pakistan'ın hava savunmasını aşması ve bazı askeri üslerini vurmasıyla daha büyük başarılar elde etti.

Yabancı yetkililer arasındaki bir teoriye göre Hindistan ilk gün Rafale savaş uçaklarını uzun menzilli Meteor havadan havaya füzelerle donatmadı. Muhtemelen Pakistan savaş uçaklarının ulaşamayacağını ya da Pakistan'ın ilk tepkisinin daha az şiddetli olacağını düşündü.

Bir başka neden de Hindistan'ın savaş uçaklarının Pakistan'ın yeni silahlarından korunmak için uygun elektronik karıştırma ekipmanına, güncellenmiş yazılıma ya da ilgili verilere sahip olmamasıdır.

Üçüncü ve daha geniş bir açıklama ise Hindistan'ın, Pakistan'ın Hint planlarını nasıl tespit edebileceğini, verileri savaş uçaklarına nasıl aktarabileceğini ve füzeleri hedeflerine nasıl yönlendirebileceğini anlamak için gereken ‘görev verilerinden’ yoksun olmasıdır.

Ancak Yüzbaşı Kumar'ın öne sürdüğü gibi savaş uçakları siyasi liderlerin sadece militanları vurma emri nedeniyle tehlikeye girdiyse, sorumluluk daha çok Narendra Modi hükümetine aittir.

Rafale'nin Fransız üreticisi Dassault, İsveçli Saab, Boeing ve Lockheed Martin ile birlikte Hindistan'ın silah anlaşmalarındaki başlıca rakibi. Ancak bazı Hintli askeri figürler Rafale'nin son çatışmada iyi performans göstermediğine dikkat çekti. Diğerleri ise Dassault'nun Rafale'nin kaynak kodunu paylaşmakta isteksiz davranarak Hindistan'ın uçağı kendi ihtiyaçlarına göre özelleştirmesini engellediğinden şikayetçi.

Anlaşmazlıktan bu yana Çinli diplomatların Rafale'yi diğer potansiyel alıcılara küçümsediği ve onları bunun yerine Çinli savaş uçakları almaya çağırdığı bildiriliyor.

Dassault yöneticileri, Mısır, Endonezya, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de dahil olmak üzere Rafale uçağı satın alan ülkelerin yanı sıra gelecekteki potansiyel müşterilere güven vermek istiyor.

Dassault Aviation Yönetim Kurulu Başkanı Eric Trappier, Pakistan'ın üç Rafale jetini düşürdüğü iddialarını “Kesinlikle doğru değil” diyerek reddetti.

Trappier, bir Fransız dergisine verdiği ve 11 Haziran'da yayınlanan röportajda, “Tüm ayrıntılar bilindiğinde, gerçek birçok kişiyi şaşırtabilir” ifadesini kullandı. Trappier ayrıca, Rafale'in ‘Çin'in şu anda sunduğu her şeyden çok daha iyi’ olduğunu söyledi.

Fransız hükümeti de bir Rafale'in savaşta ilk kez kaybedilmesi konusunda açıklama yapması için baskı altında. Fransız parlamentosunun bir üyesi olan Marc Chavanne, mayıs ayı sonunda hükümete yazılı bir soru önergesi sunarak Hint Rafale jetlerindeki Spectra elektronik harp sisteminin Pakistan yapımı PL-15 havadan havaya füzeleri tespit edemediği ya da karıştıramadığı yönündeki endişelerini dile getirmişti.