Beyaz Saray, Netanyahu'nun yayınladığı videoyu protesto etmek için İsrail ile yapılacak görüşmeyi iptal etti

ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (arşiv - Reuters)
ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray, Netanyahu'nun yayınladığı videoyu protesto etmek için İsrail ile yapılacak görüşmeyi iptal etti

ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (arşiv - Reuters)
ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (arşiv - Reuters)

ABD'li ve İsrailli yetkililerin Axios'a verdiği bilgiye göre, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun dün (salı) ABD'nin ülkesinden askeri yardımı esirgediğini iddia eden bir video yayınlamasının ardından Beyaz Saray, yarın (Perşembe) yapılması planlanan İran konulu üst düzey ABD-İsrail toplantısını iptal etti.

Netanyahu videoda, “ABD yönetiminin son birkaç ay içinde İsrail'den silah ve mühimmat esirgemesi inanılmaz” ifadesini kullandı.

Yetkililerin Axios'a verdiği bilgiye göre, ABD Başkanı Joe Biden'ın üst düzey danışmanları, ABD elçisi Amos Hochstein'ın videonun yayınlanmasından saatler sonra bir toplantıda Netanyahu'ya şahsen ilettiği bir mektupta videoya duydukları öfkeyi dile getirdi. Bunun üzerine Beyaz Saray daha da ileri gitmeye karar vererek, yarın ABD Dışişleri Bakanlığı, Pentagon ve istihbarat kurumlarından yetkililer ile İsrailli mevkidaşlarının katılması planlanan toplantıyı iptal etti.

ABD'li bir yetkili konuya ilişkin, “Söz konusu karar, bu tür eylemlerin sonuçları olacağını açıkça ortaya koyuyor” şeklinde yorum yaparken, bir başka yetkili de toplantının bir zamanlama sorunu nedeniyle iptal edilmek yerine ertelendiğini iddia etti.

Üst düzey bir İsrailli yetkili ise “Amerikalılar kızgın. Netanyahu'nun videosu ciddi sorun yarattı” dedi.

Toplantının iptal edilmesine karar verildiğinde bazı İsrailli yetkililer Washington'a doğru yola çıkmıştı.

ABD'li yetkililer video karşısında şaşkınlıklarını açıkça ifade ettiler.

Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre gazetecilere verdiği demeçte, “Sözlerime, Netanyahu'nun neden bahsettiğini gerçekten bilmediğimizi söyleyerek başlayayım” şeklinde konuştu.

Jean-Pierre, ABD'li yetkililerin yakından incelediği ‘belirli bir mühimmat sevkiyatı’ dışında, silah sevkiyatlarının ‘askıya alınmadığını’ söyledi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Washington'un ‘Refah gibi yoğun nüfuslu bir bölgede kullanımına ilişkin endişeler nedeniyle 907 kilogramlık bir bomba sevkiyatını incelemeye devam ettiğini’ bildirdi.

Netanyahu ile yapılan diplomatik görüşmelerin ayrıntıları hakkında bilgi vermeyen Blinken, “Geri kalan her şey her zamanki gibi” dedi.

Biden, Nisan ayında İsrail'i, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah kentine büyük bir saldırı başlatması halinde ABD'nin silah yardımını keseceği konusunda uyarmıştı. Biden'ın uyarısından günler sonra İsrail güçleri, Refah'ta Hamas militanlarının saklandığını söyleyerek bir saldırı başlattı ve Hamas'ı ortadan kaldırmanın ve esirleri geri almanın İsrail'in ana hedefleri olduğunu yineledi. Washington İsrail'in saldırısını büyük bir askeri operasyon olarak nitelendirmedi ve bu nedenle ‘silah yardımını keseceği’ uyarısını uygulamadı.



DEAŞ tehdidi, Batı'yla Taliban'ı yan yana getirdi

Taliban, özellikle kadınlara yönelik yasaklarıyla Batılı devletlerden sık sık eleştiri alıyor (Reuters)
Taliban, özellikle kadınlara yönelik yasaklarıyla Batılı devletlerden sık sık eleştiri alıyor (Reuters)
TT

DEAŞ tehdidi, Batı'yla Taliban'ı yan yana getirdi

Taliban, özellikle kadınlara yönelik yasaklarıyla Batılı devletlerden sık sık eleştiri alıyor (Reuters)
Taliban, özellikle kadınlara yönelik yasaklarıyla Batılı devletlerden sık sık eleştiri alıyor (Reuters)

DEAŞ'ın  son dönemki saldırıları, Batılı ülkelere bunları durdurmak için Taliban'la işbirliği yapma olanağı sağladı. 

Fransız haber ajansı AFP, DEAŞ'ın Horasan kolunun (DEAŞ-H) yarattığı tehdidin, Batılı ülkelerle Taliban yönetimi arasında "nadir ve karmaşık bir işbirliği" oluşturduğunu yazıyor. 

Brüksel merkezli sivil toplum kuruluşu Uluslararası Kriz Grubu'ndan Graeme Smith, Batılı ülkelerin Taliban'la istihbarat paylaştığına dikkat çekerek şunları söylüyor: 

Batılı istihbarat yetkililerinden edindiğim bilgilere göre, Taliban'ın teröristlere karşı ölümcül saldırılar düzenlemesini sağlayan hedef bilgilerinin paylaşılması da dahil, DEAŞ-H'ye karşı Taliban'la işbirliği sürüyor.

Smith, Batılı ülkelerin, Afganistan'ın başındaki Taliban yönetimine karşı kamuoyu önündeki eleştirel tutumuyla örgütün düzeni sağlamasına yönelik destekleri arasında fark olduğuna işaret ediyor. 

2015'te kurulan DEAŞ-H, bu yıl Türkiye, Rusya ve İran'a düzenlediği saldırılarla sık sık gündem oldu. 

İran'ın Kirman şehrinde 3 Ocak'ta düzenlenen bombalı saldırıları DEAŞ-H üstlenmişti.  Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani için düzenlenen anma töreninde yapılan saldırılarda en az 100 kişi yaşamını yitirmişti.

DEAŞ, 28 Ocak'ta Sarıyer'deki Santa Maria Kilisesi'nde de saldırı gerçekleştirmiş, olayda bir kişi hayatını kaybetmişti. Bunun ardından DEAŞ'e yönelik peş peşe operasyonlar düzenlenmiş, çok sayıda kişi gözaltına alınmıştı. 

Rusya'nın başkenti Moskova'da 22 Mart'ta düzenlenen saldırıda en az 145 kişi ölmüş, 500 kişi de yaralanmıştı. Saldırıyı DEAŞ-H üstlenirken, Rusya'nın iç güvenlik teşkilatı FSB, olayla ilgili aralarında 4 Tacikistan yurttaşının da yer aldığı 12 kişinin yakalandığını duyurmuştu. 

ABD merkezli düşünce kuruluşu Washington Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nden Aaron Zelin, DEAŞ-H'nin Mart 2023-Mart 2024'te 9 ülkede 21 saldırı planladığına, bu sayının bir önceki yıl sadece 8 olduğuna işaret ediyor.

Taliban, ABD'nin 2021'de ülkeden çekilmesiyle Afganistan'da kontrolü ele geçirmişti. Örgüt, Amerikan ordusunun bıraktığı askeri araç, silah ve mühimmata da el koymuştu. Ancak uzmanlar, istihbarat ve teknoloji açısından zayıf olan Taliban'ın tek başına DEAŞ-H'yle bir noktaya kadar mücadele edebileceğini belirtiyor.

Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, ajansa yaptığı açıklamada Batılı ülkelerle ortak çalıştıklarını doğrulayarak şunları söylüyor: 

DEAŞ-H'nin faaliyetlerinden etkilenen ülkelerle bazı alanlarda işbirliği yapılıyor. Zaman zaman onlarla bilgi paylaşımında da bulunuyoruz.

DEAŞ, son dönemde Afganistan'daki saldırılarını da artırdı. Örgütün mayıstaki saldırısında, aralarında üç İspanyol turistin de yer aldığı 6 kişi öldürülmüştü. Geçen ay düzenlenen iki saldırıda da toplamda 20 kişi yaşamını yitirmişti.

Rusya'dan Taliban hamlesi

Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan bugün yapılan açıklamada, Taliban'ın terör örgütü listesinden çıkarıldığı duyuruldu. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, talibanla "pragmatik bir diyalog oluşturmak istediklerini" belirtti.

Rusya lideri Vladimir Putin, haziranda yaptığı açıklamada, Moskova'daki saldırının ardından DEAŞ'e karşı mücadele kapsamında Taliban yönetimini bir müttefik olarak gördüklerini söylemişti. 

Kremlin, Taliban'ı terör örgütü listesine 2003'te eklemişti. Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters, Taliban'ın listeden çıkarılmasının Rusya-Afganistan ilişkilerinin normalleştirilmesine yönelik önemli bir adım olduğuna dikkat çekiyor.

Independent Türkçe, AFP, Reuters, TASS