عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

İsrail ordusu tükenmenin eşiğinde: Acil asker ihtiyacı var

Analistler, çatışmalara ara verilmemesi halinde İsrail ordusunun toparlanmakta zorlanacağına işaret etti (AFP)
Analistler, çatışmalara ara verilmemesi halinde İsrail ordusunun toparlanmakta zorlanacağına işaret etti (AFP)
TT
TT

İsrail ordusu tükenmenin eşiğinde: Acil asker ihtiyacı var

Analistler, çatışmalara ara verilmemesi halinde İsrail ordusunun toparlanmakta zorlanacağına işaret etti (AFP)
Analistler, çatışmalara ara verilmemesi halinde İsrail ordusunun toparlanmakta zorlanacağına işaret etti (AFP)

Fransız haber ajansı AFP, Gazze'de artan kayıplar nedeniyle İsrail ordusunun acil asker ihtiyacı olduğunu yazdı. 

İsrail ordusunun paylaştığı rakamlara göre, Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırılarıyla başlayan savaşta öldürülen asker sayısı 658'e yükseldi. Çatışmalarda 3 bin 835 İsrail askeri de yaralandı.

İsrail askerleri geçen hafta Hamas militanlarının Refah'ta kurduğu pusuya düşmüş, 601'inci İstihkam Taburu bölük komutan yardımcısı da dahil 8 askerin öldürüldüğü bilgisi paylaşılmıştı.

Haberde, İsrail ordusunun kayıplarının, Gazze savaşı bağlamında "küçük görünebileceğine fakat İsrail kamuoyu için bunun çok yüksek bir sayı olduğuna" dikkat çekildi.

İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi de pazar günkü açıklamasında asker ihtiyacı olduğunu doğrulamış, Ultra Ortodoks Yahudilerin (Harediler) orduya alınmasının "zorunlu hale geldiğini" söylemişti. 

İsrail'de kadın ve erkekler 3 yıl zorunlu askerlik yapıyor. Haredilerse orduda dini inançlarına göre  yaşayacak uygun bir ortam bulamayacakları gerekçesiyle askerlik yapmayı reddediyor. Tel Aviv yönetimi, Haredileri 26 yaşına kadar Tevrat Kursları'nda (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor. 

9 milyonluk ülkede nüfusun yaklaşık yüzde 12'sini oluşturan Haredilere sağlanan bu ayrıcalık kapsamında geçen yıl 60 bin erkeğe muafiyet sağlanmıştı. 

Ancak Haredilerin askere alınmasına ilişkin çağrılar ülkede tartışma yaratmıştı. Ultra Ortodoks Yahudilere tanınan muafiyetin yasalaşması için 10 Haziran'da parlamentoda oylama yapılmıştı. 

120 milletvekilinden 63'ünün oyuyla onaylanan tasarının yürürlüğe girip girmeyeceği, parlamentonun Dışişleri ve Güvenlik Komitesi'nde yapılacak değerlendirmeler sonucunda belli olacak.

Birleşik Krallık'taki King's College London'dan Ahron Bregman, İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) zor durumda olduğuna işaret ederek şunları söyledi: 

IDF, 8 aydan fazla süren savaşın ardından tamamen tükenmiş durumda. IDF komuta kademesi ve Savunma Bakanı da yeniden toparlanılması için acilen ara verilmesini istiyor.

Londra'daki Brunel Üniversitesi'nden Steven Wagner de ordu içindeki görev değişikliklerinin ve rotasyonların sıklaştığını, bunun da bir "tükenme işareti" olduğunu belirtti.

Bregman, İsrail ordusunun zaman içinde küçüldüğüne de dikkat çekti. 

Analist, 1967'deki Altı Gün Savaşı ya da 1973'teki Yom Kippur Savaşı gibi büyük bölgesel çatışma dönemlerinin artık sona erdiğini söyledi. 

Bregman, İsrail ordusunun son 20 yılda 6 tümenini dağıttığını, mevcut durumda iki tümen ya da 10 bin askerin eksik olduğunu belirtti. 

Bunlara ek olarak Lübnan'daki Hizbullah'la kapsamlı bir savaş ihtimali de orduya daha fazla yük bindirebilir. Uzmanlar, İsrail ordusunun Hizbullah'la uzun sürecek bir savaşa hazır olmadığını savunuyor.

İtalya merkezli düşünce kuruluşu Uluslararası Güvenlik Çalışmaları Grubu Verona'dan (ITSS) Omri Brinner, şu değerlendirmeleri paylaştı: 

Asker, tank ve teçhizat kalitesi açısından kısa bir savaş için kağıt üzerinde her şey yolunda. Ancak Hizbullah'la uzun bir savaş söz konusu olduğunda İsrail hazır değil.

Diğer yandan IDF'den dün yapılan açıklamada, İsrail Ordusu Kuzey Komutanlığı Komutanı Tümgeneral Ori Gordin ve Operasyonlar Bölümü Başkanı Tümgeneral Oded Basyuk'un, Lübnan'a yönelik olası bir saldırıya ilişkin "operasyonel planı" onayladığı bildirilmişti.

Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İran ve müzakereler öncesinde kartları toplama

Fotoğraf: İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AFP)
Fotoğraf: İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AFP)
TT
TT

İran ve müzakereler öncesinde kartları toplama

Fotoğraf: İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AFP)
Fotoğraf: İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AFP)

Hasan Fahs

Tahran ve Moskova arasında pozisyon ve hedeflerde bir ayrışma veya uzaklaşma olduğunu düşündüren atmosfere ve Rusya'nın ihaneti, İsrail saldırılarına karşı koymak için gerekli desteği sağlamayı reddetmesi nedeniyle İran sokaklarını saran hayal kırıklığı hissine rağmen, iki taraf arasında perde arkasında yaşananlar bu hissin ve görüntüye dayalı tutumların ötesine geçiyor. Zira Tahran'ın düşüşü, her şeyden önce Moskova'yı kuşatma, hatta devirme yolunun artık açık olduğu anlamına geliyor. Bu durum, özellikle Rus mevkidaşı Vladimir Putin'in tutumundan duyduğu derin rahatsızlığı dile getiren Başkan Trump başta olmak üzere, ABD yönetiminin tutumlarındaki tırmandırma ile birlikte netleşmeye başladı. Trump son olarak Washington'un bunların bedelini ödemeyeceğini vurgulayarak, Ukrayna'ya silah sevk etme kararı ile birlikte Rusya'ya yönelik vergileri artırma kararı aldı.

Tahran'ın düşmesi, ikinci olarak, Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi’ne trajik bir şekilde son verecek ve Trump'ın Çin'i kuşatma ve ekonomik ve siyasi emellerine nokta koyma hedefini daha gerçekçi ve ulaşılabilir kılacaktır. Zira İran toprakları, Batı Asya’daki kara bağlantısı projesindeki en önemli ve jeo-ekonomik bağlantıyı oluşturuyor. Buradan yola çıkarak, Çin'in Şanghay İşbirliği Örgütü Dışişleri Bakanları Konferansı kapsamında Çin'in başkenti Pekin'de İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov arasında bir görüşme gerçekleşmesini kolaylaştırma çabası anlaşılabilir. Bu görüşme, Arakçi'nin Çinli mevkidaşı Dışişleri Bakanı Wang Yi ile yaptığı ön görüşmenin akabinde, Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ile yaptığı görüşmenin ardından gerçekleşti.

Rus bakanın belirli bir tutum benimsememe konusundaki ısrarı -veya başka bir deyişle, İran-Amerikan nükleer krizi konusunda açık ve net bir tavır beyan etme konusundaki isteksizliği- ile Lavrov'un Rusya'nın barışçıl nükleer enerji hakkı konusunda İran'ın yanında durduğu açıklaması göz önüne alındığında, Lavrov, ülkesinin İran'ın kendi topraklarında zenginleştirme faaliyetlerinde bulunma hakkı talebine ilişkin tutumunu bir şekilde belirsiz bıraktı. Bu durum, Moskova'nın bu ilişkiyi, Washington ile yaşanan krize çözümler ve çıkış yolları sunmak için kullanmasına olanak tanıyor. En azından İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoku ve Rusya'ya nakledilerek İran'ın gelecekteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere elektrik üretimi için yakıta dönüştürülmesi olasılığı konusunda.

Ancak, her iki yöndeki bu ikili görüşmeler, yeni bir diplomatik çerçeve oluşturabilir. Söz konusu çerçevenin de 16 Ekim'de, BM Güvenlik Konseyi'nin 2231 sayılı kararının sona ermesinden, 7. Bölüm kapsamında İran'a karşı uluslararası yaptırımların yeniden devreye alınmasına yönelik “tetik mekanizmasının” çökmesinden önceki üç ay boyunca, bir sonraki aşamanın şekillenmesine katkıda bulunması bekleniyor.

Her iki tarafın, yani Amerikalılar ile İranlıların, bu sefer doğrudan müzakere masasına döneceğine şüphe yok. Bu nedenle, her iki taraf da müzakere masasına oturmadan önce gücünü pekiştirecek kartları toplamaya çalışıyor. Washington askeri eyleme başvurmakla tehdit ederken ve askeri seçeneğe geri dönebileceğini deklare ederken, aynı zamanda Güvenlik Konseyi'ne başvurma ve tetik mekanizmasını aktifleştirme hakkına sahip olan Avrupa “troykası”ndaki (üçlüsü) müttefiklerinin nüfuzuna güveniyor.

Buna karşılık, Tahran'ın elindeki seçeneklerden biri, bir ay önce 13 Haziran'da şafak vaktinde düzenlenen saldırıda olduğu gibi hazırlıksız yakalanmamak için olası bir askeri çatışmaya hazırlık seviyesini yükseltmektir. Tahran ayrıca, Avrupa üçlüsünün Washington ile koordinasyon halinde başvurabileceği herhangi bir kararı engellemek için diplomatik seçeneği de aktifleştirecektir. Yani hem Moskova'yı hem de Pekin'i 5 Ağustos'tan önce nükleer anlaşmadan çekildiklerini açıklamaya ikna etmek için çalışması gerekecektir. Bu durumda iki ülke, 2015 anlaşmasına bağlı kalmaları halinde kaybettikleri veto haklarını geri kazanacak, böylece Washington ve üçlünün alabileceği herhangi bir karara karşı bu hakkı kullanabileceklerdir.

Tahran, eşzamanlı füze kabiliyetlerini yeniden değerlendirerek askeri hazırlıklarının seviyesini yükseltiyor ve bu kabiliyetleri müzakere masasında görüşmeye zorlayabilecek herhangi bir baskıyı kabul etmeyi reddediyor. Bununla birlikte bakım ve muharebe kabiliyetleri açısından, gelişmiş SU-35 savaş uçaklarının kendi istediği koşullar altında tedariki konusunda Moskova ile yaşadığı mevcut anlaşmazlığı, ihtiyaçlarını karşılayabilecek Çin savaş uçaklarına yönelerek aşmaya çalışıyor. Zira Çin'in koşulları daha az karmaşık ve daha dinamik. Bu hazırlıklar veya Tahran'ın deyimiyle “parmağını tetikte tutmak”, özellikle de güçlü bir konumda olduğunu hissettiği için diplomatik sürece geri dönmeyi reddettiği anlamına gelmiyor. Eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif'in, rejimin ve İran'ın tarihindeki bu kritik anda Dini Lider'in diplomasinin rolü hakkındaki sözlerini tekrarlaması, İran rejiminin diplomatik ve siyasi seçeneği destekleme ve askeri seçeneğe geri dönme ihtimalini savuşturma arzusunun birçok göstergesini taşıyor olabilir. Zarif'in de dediği gibi, Dini Lider diplomatik çabaları İran’ın gücünün temel taşlarından biri olarak nitelendirdi ve bunlara başvurmanın diğer tüm seçeneklerin veya güç yapılarının yokluğu veya kaybı anlamına gelmediğini belirtti. Çünkü “diplomasiyle elde edilebilecek bir şey savaşla elde edilmemelidir ve diplomatik seçenek kesinlikle daha az maliyetlidir.” Bakan Arakçi de tüm temaslarında, Şanghay İşbirliği Örgütü, BRICS ülkeleri ve hatta Avrupa üçlüsündeki mevkidaşlarıyla yaptığı çeşitli toplantı ve istişarelerde bu seçeneğe bağlı kalıyor. Washington ile müzakere masasına dönme olasılığını, Güvenlik Konseyi ve Avrupa üçlüsü tarafından İran nükleer tesislerine yönelik ABD-İsrail ortak saldırısının açıkça kınanmasına ilave olarak, yaptırımların yeniden uygulanması seçeneğinin, yani “tetik mekanizmasının” geri çekilmesi koşuluna bağlıyor. Zira tetik mekanizmasının aktifleştirilmesi “troyka” ülkelerini müzakerelerin dışında bırakabilir. Bu durum da İran'ı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ve müfettişleriyle iş birliğini askıya alma kararının ardından tansiyonu daha da yükseltecek adımlar atmaya zorlayabilir.

Arakçi'nin belirgin sert tutumu, İran'ın müzakereler konusunda isteksiz olduğu anlamına gelmiyor. Aksine, İran’ın müzakerelere güçlü bir konumda katılmaya çalıştığını gösteriyor. Çünkü İran, herkese güç ve kudrete sahip olduğunu ve bu gücü kullanabileceğini kanıtladığına, ABD-İsrail saldırısına verdiği yanıtla da bunu gösterdiğine inanıyor. Dolayısıyla, diplomatik fırsat, bu gücü ve elde ettiği başarıları pekiştirmek için en uygun yol ve en etkili mekanizmadır.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.