ABD istihbaratı şaşkın: Rusya savaş makinesini ittifaklarla nasıl yeniden inşa etti?

ABD ve Japonya, Putin'le Kim'in gerçekleştirdiği görüşmeye tepki göstermişti (AFP)
ABD ve Japonya, Putin'le Kim'in gerçekleştirdiği görüşmeye tepki göstermişti (AFP)
TT

ABD istihbaratı şaşkın: Rusya savaş makinesini ittifaklarla nasıl yeniden inşa etti?

ABD ve Japonya, Putin'le Kim'in gerçekleştirdiği görüşmeye tepki göstermişti (AFP)
ABD ve Japonya, Putin'le Kim'in gerçekleştirdiği görüşmeye tepki göstermişti (AFP)

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), Rusya'nın savaş makinesini İran, Kuzey Kore ve Çin'le ittifak oluşturarak nasıl yeniden inşa ettiğini yazdı.

Haberde, Rusya ve diğer ülkelerin, "ABD'nin egemenliğindeki bir küresel sistem olarak gördükleri şeye birlikte karşı koymak için tarihi sürtüşmeleri bir kenara bıraktığı" belirtildi.

Buna ek olarak Rusya'nın "ABD'nin düşmanlarıyla hızlı şekilde derin bağlar kurmasının Amerikalı istihbarat analistlerini şaşırttığı" da yazıldı. 

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in emriyle Şubat 2022'de başlayan Ukrayna savaşında, Kremlin'in Pekin, Tahran ve Pyongyang'la ittifak kurarak askeri kapasitesini ve gücünü pekiştirdiğine işaret edildi.

Kimliğinin paylaşılmasını istemeyen ABD'li yetkililer, İran'ın Rusya'ya bağlı Tataristan'da silahlı insansız hava aracı (SİHA) fabrikası kurulmasına destek sağladığını savundu. Kaynaklara göre bu tesis, yılda binlerce Şahid-136 model SİHA üretme kapasitesine sahip. 

Yetkililer, bu sayede İran'ın da ürettiği SİHA'ların savaş alanında nasıl performans sergilediğini gözlemleme şansı bulduğunu söyledi. ABD Savunma Bakanlığı'ndan bir kaynak, İran'ın burada öğrendiklerini "Ortadoğu'da uygulamaya koyabileceğini" savundu.

Kaynak, Tahran yönetiminin Moskova'nın başlıca silah tedarikçisi haline geldiğini iddia ederek,  savaşın başından beri Rusya'ya yüzlerce drone gönderdiğini öne sürdü. İran ise Rusya'ya silah sattığına yönelik iddiaları reddetti. 

Diğer yandan ABD Başkanı Joe Biden yönetiminden adını paylaşmayan bir yetkili, Çin ve Rusya'nın insansız hava aracı (İHA) üretimi için ortak çalıştıklarını öne sürdü. 

Yetkili, Çin'in Rusya'ya tank ve zırhlı araçlar için optik cihazlar, seyir füzeleri için turbo motorlar ve mikroelektronik ekipmanlar dahil pek çok parça tedarik ettiğini savundu. 

Pekin yönetimiyse Rusya'ya Ukrayna savaşında destek verecek herhangi bir teçhizat gönderilmediğini savundu.
 

Putin, 24 yıl sonra 19 Haziran'da Kuzey Kore'yi ziyaret ederek ülkenin lideri Kim Jong-un'la bir araya gelmişti.

Rusya ve Kuzey Kore arasında imzalanan "kapsamlı stratejik ortaklık anlaşması" kapsamında taraflardan birinin saldırıya uğraması halinde diğerinin askeri yardımda bulunmayı taahhüt ettiği bildirilmişti. 

Putin, açıklamasında "ittifak" tanımını kullanmazken, Kim ise anlaşmayı "pakt" diye niteleyerek ikili ilişkilerin "yüksek dayanışma" seviyesine çıkarıldığını söylemişti. 

Anlaşmaya dair daha fazla detay paylaşılmazken, WSJ'ye konuşan Amerikalı ve Güney Koreli yetkililer, Rusya'nın topçu mühimmatı ve kısa menzilli balistik füzeler karşılığında Kuzey Kore'ye uzay teknolojisi ve diğer gelişmiş sistemlerle ilgili destek sağlayabileceğini iddia etti.

Bazı ABD'li yetkililer, Kuzey Kore'nin silah üretim fabrikalarında çalışması için Rusya'ya işçi gönderdiğini de savundu.

Washington merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nden Sue Mi Terry, üç ülke arasındaki yakınlaşmaya ilişkin şunları söyledi:

Rusya, Kuzey Kore ve Çin için bu, tutkulu bir aşk ilişkisinden ziyade çıkarların ve hedeflerin yakınlaşmasına ya da uyumlu hale getirilmesine dayanan bir mantık evliliği.

Independent Türkçe



İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir bin kişi ile Mescid-i Aksa'ya baskın düzenledi

Ben-Gvir yerleşimcilerle birlikte Mescid-i Aksa çevresinde (WAFA)
Ben-Gvir yerleşimcilerle birlikte Mescid-i Aksa çevresinde (WAFA)
TT

İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir bin kişi ile Mescid-i Aksa'ya baskın düzenledi

Ben-Gvir yerleşimcilerle birlikte Mescid-i Aksa çevresinde (WAFA)
Ben-Gvir yerleşimcilerle birlikte Mescid-i Aksa çevresinde (WAFA)

Kudüs'teki İslami Vakıflar Dairesi, İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir liderliğindeki bin 251 yerleşimcinin bu sabah (Pazar) Mescid-i Aksa'ya baskın düzenlediğini bildirdi.

Vakıflar Dairesi'ne göre: bu sabah Ben-Gvir, İsrail Likud partisinden bir Knesset üyesi olan Amit Halevi birlikte bin 251 yerleşimci ile bir provokatif bir yürüyüşe öncülük etti.

İsrail basınında yer alan video görüntülere göre, Ben Gvir, baskını Filistin topraklarını gasbeden bir grup İsrailliyle birlikte gerçekleştirdi.

Baskında Yahudilik inancına göre Tapınak'ın yıkılış dönümünü (Tişa BeAv) anma gerekçesiyle Mescid-i Aksa'nın avlusunda Talmud ayinleri gerçekleştirildi..

frtgbftr
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir geçtiğimiz Mayıs ayında Kudüs'ün Eski Şehrindeki Şam Kapısını ziyaret etmek üzere yürürken (Reuters)

Ben-Gvir, Ortadoğu'daki en hassas bölgenin kurallarına karşı gelerek Tapınak Tepesi'nde dua ettiğini söyledi. Müslüman yetkililerle on yıllardır süren hassas “statüko” düzenlemeleri uyarınca Tapınak Tepesi Ürdünlü bir dini kurum tarafından yönetiliyor ve Yahudiler burayı ziyaret edebiliyor ancak dua edemiyor.

Tapınak Tepesi İdaresi (TMA) adlı küçük bir Yahudi kuruluşu tarafından yayınlanan videolarda Ben-Gvir'in Tapınak Tepesi'nde ibadet eden bir gruba liderlik ettiği görülüyor. İnternette dolaşan diğer videolarda ise dua ederken görülüyor.

Ben-Gvir daha önce bölgeyi ziyaret etmiş ve burada Yahudilerin ibadet etmesine izin verilmesi çağrısında bulunmuş, Başbakan Binyamin Netanyahu da bunun İsrail'in politikası olmadığı yönünde açıklamalar yapmıştı. Ben-Gvir yaptığı açıklamada İsrail'in Gazze savaşında Hamas'a karşı zafer kazanması ve orada silahlı gruplar tarafından tutulan İsrailli rehinelerin geri dönmesi için dua ettiğini söyledi. İsrail'in Gazze Şeridi'nin tamamının kontrolünü ele geçirmesi çağrısını yineledi.

İsrail'in Tapınak Tepesi'ndeki kuralları değiştirdiği yönündeki iddialar Müslüman dünyasında öfke yaratacak ve geçmişte şiddet olayları patlak vermişti. Bugün herhangi bir şiddet olayı yaşanmamıştır.

fghyu
Bir İsrailli sertlik yanlısı 23 Haziran 2025 tarihinde Kudüs'teki Mescid-i Aksa'nın Batı Duvarı önünde yürürken (AFP)

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın sözcüsü Nebil Ebu Rudeyne, Ben-Gvir'in Tapınak Tepesi'ne yaptığı ziyareti kınayarak bunun “tüm kırmızı çizgileri aştığını” söyledi.

Sözcü Rudeyne yaptığı açıklamada, uluslararası toplumun, özellikle de ABD yönetiminin, yerleşimcilerin suçlarına ve aşırı sağcı hükümetin Mescid-i Aksa'daki provokasyonlarına son vermek, Gazze Şeridi'ndeki savaşı durdurmak ve insani yardım getirmek için derhal müdahale etmesi gerektiğini söyledi.

Ürdün Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı'nın Mescid-i Aksa'ya saldırısını kınayarak kabul edilemez bir provokasyon  olarak nitelendirdi.

Filistin Haber ve Bilgi Ajansı'na WAFA göre aşırılık yanlısı sömürgeci Tapınak Tepesi örgütleri, İncil'de ‘Tapınağın yıkılışının yıldönümü’ olarak bilinen güne denk gelen bugün Mescid-i Aksa'ya geniş çaplı bir baskın düzenlenmesi çağrısında bulundu.

Kudüs Valiliğine göre bu yılki yıldönümü Mescid-i Aksa için en tehlikeli günlerden biri olarak görülüyor çünkü Tapınak Tepesi grupları, hükümetin aşırılık yanlısı gündemlerinin arkasında tam bir uyum içinde olmasından yararlanarak dini ve yasal kırmızı çizgileri aşmak için niteliksel bir girişimle üç Ağustos'u en büyük saldırı günü haline getirmeyi planlıyor.

fghyju
Kudüs (DPA)

WAFA, Ben-Gvir'in polis memurlarına İsrailli yerleşimcilerin Mescid-i Aksa'da dans etmelerine ve şarkı söylemelerine izin vermeleri yönünde talimat vermesinden sadece birkaç hafta sonra, özellikle de geçtiğimiz Mayıs ayında camiye düzenlediği baskın sırasında Tapınak Tepesi'nde dua ve secdenin mümkün hale geldiğini ve mevcut statükonun açık ve tehlikeli bir şekilde ihlal edildiğini açıklamasının ardından, yeni gerçeklikleri zorla dayatmanın önünü açan bir adım olarak bu tırmanışa eşi benzeri görülmemiş bir kışkırtma ortamının eşlik ettiğine dikkat çekti.