İran: UAEK ile iş birliğimiz Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması çerçevesindedir

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Direktörü Rafael Grossi ve İran Atom Enerjisi Ajansı başkanı Muhammed İslami İsfahan'da (AFP)
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Direktörü Rafael Grossi ve İran Atom Enerjisi Ajansı başkanı Muhammed İslami İsfahan'da (AFP)
TT

İran: UAEK ile iş birliğimiz Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması çerçevesindedir

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Direktörü Rafael Grossi ve İran Atom Enerjisi Ajansı başkanı Muhammed İslami İsfahan'da (AFP)
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Direktörü Rafael Grossi ve İran Atom Enerjisi Ajansı başkanı Muhammed İslami İsfahan'da (AFP)

İran Atom Enerjisi Örgütü Başkanı Muhammed İslami, ülkesinin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile iş birliğinin, Birleşmiş Milletler ajansının Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması ve Kapsamlı Güvenlik Anlaşması kapsamındaki görevleri çerçevesinde olduğunu söyledi.

İslami dün (Pazar), BM nükleer ajans direktörü Rafael Grossi'nin İran ile yeni bir nükleer anlaşmaya varılması gerektiği yönündeki sözlerini değerlendirdi.

İslami, İran ile UAEK arasındaki ilişkilerin “yasal bir temeli; Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması ve Kapsamlı Güvenlik Önlemleri Anlaşmasıdır. Ajansın iddialarının bu çerçevede olmasını, "Kurumun denetim, takip, destek ve teşvikten sorumlu olduğunu" aksi takdirde UAEA'nın soruşturacağı ya da takip edeceği bir şey olmadığını belirtti.

Grossi geçen hafta İran'ın nükleer programıyla ilgili krizin çözümü için diplomasiye geri dönülmesi gerektiğini söyledi. Grossi, pazartesi günü Rus Izvestia gazetesinde yayınlanan röportajında, "Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nın (nükleer anlaşma)" şu anda hiçbir şey ifade etmediğini belirtti. Grossi, "Bu sadece kâğıt üzerindeki bir mürekkep, kimse bunu uygulamıyor ya da uymuyor" ifadelerini kullandı.

Grossi, nükleer anlaşmanın ikinci versiyonuna ya da başka herhangi bir anlaşmaya geri dönülmesine yardımcı olmak için UAEA'ya asgari erişim sağlanmasının önemini vurguladı. "On yıllardır tüm çabaların ve müzakerelerin başarısız olduğu Kuzey Kore senaryosunu tekrarlamamalıyız" dedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller ise perşembe günü yaptığı açıklamada, "İran nükleer programını, inandırıcı barışçıl amacı olmayan yollarla genişletmeye devam ediyor" dedi.

Miller, İran'ın "daha fazla gecikmeden UAEK ile iş birliği yapması gerektiğini" vurgularken, "Washington'un İran'ın test edilebilir bir nükleer cihaz üretmek için gerekli olan temel faaliyetleri yürüttüğüne dair şu anda hiçbir belirti görmediğini" kaydetti. "Bu bizim izlemeye devam ettiğimiz bir konu: "Bu konuyu yakından izlemeye devam ediyoruz" dedi.

Bu ayın başlarında G7 ülkeleri, İran'ı uranyum zenginleştirme programına ilerlememesi konusunda uyarmış ve Tahran'ın Rusya'ya balistik füze transfer etmesi halinde, yeni tedbirler uygulamaya hazır olduğunu belirtmişti.

Buna karşılık; Fransa, Almanya ve İngiltere Dışişleri Bakanlıkları yaptıkları ortak açıklamada İran'ın "nükleer anlaşmayı anlamsız kılacak yeni adımlar atmasını" kınadı.



Yedek askerlerin isyanını önlemek için milyar dolarlık İsrail planı

Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
TT

Yedek askerlerin isyanını önlemek için milyar dolarlık İsrail planı

Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)

İsrail hükümeti, yedek subay ve askerler için 3 milyar şekel (yaklaşık 1 milyar dolar) değerinde büyük bir mali destek planını onayladı.

İsrail medyası bu planın doğru, hayati ve adil olduğunu, ancak iyi niyetle onaylanmadığını, daha ziyade Netanyahu'nun hizmete uymama olgusunu engelleme girişimi olduğunu kaydetti.

Ordu, uyum oranının yüzde 75 olduğunu bildirdi. Ancak gözlemciler bu rakamın hileli olduğunu, ordunun uyum sağlamayacağını bildiği kişileri kasıtlı olarak davet etmediğini ve gerçek uyum oranının yüzde 50'yi geçmediğini iddia etti.

Gözlemciler, Netanyahu'nun bu olgudan korktuğunu ve başlangıçta Genelkurmay Başkanı'na, askerlik hizmetini yerine getirmeyenleri cezalandırması yönünde baskı yaptığını ileri sürdü. Ancak Netanyahu, böyle bir eylemin, sokaklarda kendi politikasına karşı gösteri yapan on binlerce asker ve subayla karşı karşıya gelme tehlikesini doğuracağının farkındaydı.

asdfergt
İsrail askerleri geçtiğimiz ocak ayında Gazze Şeridi'nde öldürülen bir meslektaşlarının defni sırasında Kudüs'teki askeri mezarlıkta (EPA)

Böylece Netanyahu, birçoklarının ‘siyasi rüşvet’ olarak gördüğü ‘havuç’ yöntemine başvurdu.

Plan ilk olarak Başbakan Binyamin Netanyahu, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Adalet Bakanı Yariv Levin ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın başkanlık ettiği toplantıda onaylandı. Planın üç ay içinde Mevzuat Bakanlık Komitesi tarafından onaylanması bekleniyor.

Yıllık ödenek

Plan, 60 günden fazla (üniversite öğrencileri için 40 gün) görev yapan her kolordu komutanı için yılda bir kez 22 bin şekel (bir dolar yaklaşık 3,5 şekel), bölük komutanları için 10 bin şekel, tümen komutanları için 6 bin şekel, tatil günlerinde görev yapanlar için 5 bin şekel ve birden fazla çağrılanlar için bin şekel daha ödenek verilmesini içeriyor.

Yedek kuvvetlerde 10 günden fazla görev yapanlara yarım puan, 30 günden fazla görev yapanlara 0,75 puan, yılda 40 günden fazla görev yapanlara tam puan ve ilave her beş gün için çeyrek puan olmak üzere en fazla dört puana kadar gelir vergisi muafiyeti tanınıyor.

Yedek askerlere konut yardımı yapılıyor. Ayrıca, çalışanlarını askere gitmeleri için serbest bırakan ve döndükten sonra işe geri alan işverenlere vergi indirimi sağlanıyor.

xsadfrgt
Gazze Şeridi sınırındaki İsrail askerleri (Reuters)

Katz, bu miktarın şu anda yedek ordudaki asker ve subaylara verilen ödenekler için harcanan 20 milyar şekellik bütçeye eklendiğini söyledi.

Diğer yandan bir grup subay ‘rüşveti’ reddederek, savaşın sona erdirilmesi ve esirlerin serbest bırakılması talebiyle bir medya kampanyası başlattı. Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth'tan aktardığına göre kampanya, ‘Kaçırılanların hayatları para karşılığında satılamaz’ sloganı altında yürütülecek.