Fordo Nükleer Tesisi'nde 8 santrifüj setinden 4'ünü kurdu

 İran'ın Ulusal Nükleer Enerji Günü’nde Tahran'da bir dizi İran santrifüjü sergilendi (Reuters)
İran'ın Ulusal Nükleer Enerji Günü’nde Tahran'da bir dizi İran santrifüjü sergilendi (Reuters)
TT

Fordo Nükleer Tesisi'nde 8 santrifüj setinden 4'ünü kurdu

 İran'ın Ulusal Nükleer Enerji Günü’nde Tahran'da bir dizi İran santrifüjü sergilendi (Reuters)
İran'ın Ulusal Nükleer Enerji Günü’nde Tahran'da bir dizi İran santrifüjü sergilendi (Reuters)

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) dün yayınladığı bir raporda, İran'ın sekiz uranyum zenginleştirme kitinden dördünü kurduğunu, Tahran'ın bu ayın başlarında bunları Fordo tesisine acilen ekleyeceğini söylediğini, ancak henüz çalıştırmaya başlamadığını belirtti.

İran iki hafta önce BM ajansına Fordo tesisindeki zenginleştirme kapasitesini artıracağını ve üç ila dört hafta içinde tesise sekiz yeni IR-6 santrifüj seti kuracağını bildirdi.

Ajans, iki gün içinde bu kitlerden ikisinin kurulumunu doğruladı. Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığına göre dün üye ülkelere gönderilen gizli bir raporda, grup sayısının şu ana kadar iki katına çıktığı belirtildi.

UAEK raporunda "UAEK, İran'ın Fordo uranyum zenginleştirme tesisindeki Ünite 1'e sekiz set IR-6 cihazından dördünü kurduğunu doğruladı" dedi ve doğrulamanın cumartesi günü gerçekleştiğini belirtti.

Rapor şöyle devam etti: "İran, uranyum hekzaflorür (UF6) gazını (Bu gaz santrifüjleri beslemek için kullanılır) ilk birim gruplarından herhangi birine ne zaman pompalamaya başlayacağını veya planlanan zenginleştirme seviyesine ne zaman başlayacağını kuruma bildirmedi."

Diplomatlar, IR-6 santrifüjlerinin yerleştirilmesinin, UAEA'nın 35 ülkeden oluşan yönetim kurulunun 5 Haziran'da İran'a karşı aldığı ve Tahran'ı ajansla iş birliğini arttırmaya ve son dönemde müfettişlere uyguladığı erişim yasağını kaldırmaya çağıran karara yanıt olarak gerçekleştiğini ifade etti.

ABD, perşembe günü İran'ın petrol ticaretini hedef alan yeni yaptırımlar açıkladı ve bunların, "(İran'ın) nükleer programını güvenilir, barışçıl amaçlara işaret etmeyen bir şekilde genişletme adımlarına" yanıt olduğunu belirtti.

İran şu anda iki tesiste uranyumu yüzde 60 saflığa, yani nükleer silah geliştirmek için gereken yüzde 90'a yakın bir saflığa kadar zenginleştiriyor: Fordo tesisi ve Natanz'daki bir başka yer üstü araştırma tesisi.

Tahran, uranyumu %20 yerine %60 saflıkta zenginleştirmek için Fordo tesisinde iki set IR-6 santrifüj kullanıyor.

Rapora göre İran, yeraltındaki Natanz nükleer tesisindeki üç set IR-2M ve üç set IR-4 santrifüjüne UF6 gazı pompaladı.



Çin, Rusya'ya "soğutma ünitesi" diye drone motoru mu gönderiyor?

Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
TT

Çin, Rusya'ya "soğutma ünitesi" diye drone motoru mu gönderiyor?

Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)

Çin'den "soğutma ünitesi" diye gönderilen motorlar, Rus ordusunun drone'larında kullanılıyor.

Reuters tarafından incelenen gümrük belgeleri, sözleşmeler ve fatura kayıtlarına göre Çin menşeli motorlar, Batı yaptırımlarını delmek amacıyla "endüstriyel soğutma ünitesi" etiketiyle Rusya'ya gizlice sevk ediliyor.

Bu motorların, Rus devletine ait savunma şirketi IEMZ Kupol tarafından Garpiya-A1 saldırı İHA'larının üretiminde kullanıldığı öne sürülüyor.

IEMZ Kupol şirketinin, bu yıl içinde 6 bin Garpiya drone üretimi için Rusya Savunma Bakanlığı'yla anlaşma yaptığı aktarılıyor. Bu sayı, 2024'teki üretim hedefinin üç katına denk geliyor.

Ukrayna askeri istihbaratından kaynaklar, aylık ortalama 500 Garpiya-A1 drone'unun Ukrayna topraklarına saldırılarda kullanıldığını belirtiyor.

Garpiya drone'ları, İran yapımı Şahid'lerin bir türevi ancak Ukrayna istihbaratına göre motor, kontrol ve navigasyon sistemleri Çin menşeli.

Xiamen Limbach Aviation Engine tarafından üretilen L550E motorlarının, yeni kurulan Beijing Xichao International Technology and Trade adlı bir aracı şirket üzerinden Kupol'a ulaştırıldığı belirtiliyor.

Bu sevkıyatların "soğutma ünitesi" diye etiketlenip gümrük kontrollerinden kaçırıldığı öne sürülüyor.

Motorların önce SMP-138 adlı Rus paravan şirkete gönderildiği, ardından da LIBSS adlı başka bir Rus firmasına ulaştırıldığı aktarılıyor. Sevkıyatlar Pekin'den Moskova'ya, oradan da Kupol'un üretim merkezinin yer aldığı İjevsk şehrine naklediliyor.

Belgelerde ayrıca taşıyıcı olarak Sichuan Airlines ve China Southern Airlines gibi Çinli havayolu şirketlerinin adlarının geçtiği de belirtiliyor.

Xiamen Limbach ve Kupol firmaları, ABD ve Avrupa Birliği'nin yaptırım listesinde.

Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Garpiya drone'ları için parça ihracatından haberimiz yok" ifadeleri kullanıldı.

Pekin yönetiminin çift kullanımlı ürünlerin ihracatını hem kendi yasalarına hem de uluslararası yükümlülüklere uygun şekilde denetlediğinin savunulduğu açıklamada, "Tek taraflı ve BM onayı olmayan yaptırımlara her zaman karşıyız" dendi.

Independent Türkçe, Reuters, Kyiv Independent