İsrail’de bir sağcı bir de birleşmiş solcu yeni partiler Netanyahu ve Gantz’a rakip oldu

Önümüzdeki ilkbaharda erken seçim yapılması için çabalar

İsrail hükümeti karşıtları perşembe günü Başbakan Binyamin Netanyahu’nun Kudüs’teki konutunun önünde protesto gösterisi düzenlediler (Reuters)
İsrail hükümeti karşıtları perşembe günü Başbakan Binyamin Netanyahu’nun Kudüs’teki konutunun önünde protesto gösterisi düzenlediler (Reuters)
TT

İsrail’de bir sağcı bir de birleşmiş solcu yeni partiler Netanyahu ve Gantz’a rakip oldu

İsrail hükümeti karşıtları perşembe günü Başbakan Binyamin Netanyahu’nun Kudüs’teki konutunun önünde protesto gösterisi düzenlediler (Reuters)
İsrail hükümeti karşıtları perşembe günü Başbakan Binyamin Netanyahu’nun Kudüs’teki konutunun önünde protesto gösterisi düzenlediler (Reuters)

İsrail'de yapılan yeni bir anket, vatandaşların büyük bir kısmının iktidarda köklü bir değişiklik istediklerini gösterdi. Bu değişimin merkezinde, hem Başbakan Binyamin Netanyahu’nun iktidarda kalma şansını hem de rakibi Benny Gantz’ın onun yerine geçme şansını ortadan kaldıracak çoğunluğa sahip yeni bir sağcı partiye verilen destek yer alıyor. Bu arada önümüzdeki ilkbaharda erken seçimlere gidilmesi yönündeki çabalar da devam ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Maariv gazetesinden aktardığına göre  Dr. Menachem Lazar başkanlığındaki Lazar Araştırma Enstitüsü tarafından Panel4All'un da katılımıyla yürütülen haftalık ankete göre eski Başbakan Naftali Bennett’in çökmüş olan Yamina (Sağa Doğru) Partisi’nden Ayelet Shaked, Mossad’ın eski şefi Yossi Cohen, Avigdor Lieberman'ın partisi Yisrael Beiteinu (İsrail Evimiz) ve Gideon Sa’ar’ın partisi Tikva Hadaşa (Yeni Umut)’dan oluşan yeni bir sağ parti, 29 sandalye (geçtiğimiz haftaki anket göre 27) kazanarak meclisteki en büyük parti olacak. Bugün 32 sandalyeye sahip olan Likud ise gücünün yaklaşık yarısını kaybedecek ve 19 sandalye kazanacaktır.

Aynı ankete göre sadece üç ay önce 40 sandalyeye sahip olan Gantz'ın Ulusal Birlik Partisi sadece 16 sandalyeye gerileyecek, muhalefet lideri Yair Lapid'in liderliğindeki Yesh Atid (Gelecek var) partisinin ise mevcut sandalyelerinin yarısını kaybederek 24 sandalyeden 12 sandalyeye düşecek.

Bu durumda Netanyahu'nun iktidar koalisyonu bugün sahip olduğu sandalye sayısının yaklaşık üçte birini kaybederek 64 sandalyeden 44 sandalyeye düşüyor ve iktidarı kesin olarak kaybediyor. Arap partileri dışında Muhalefet partilerinin ise toplamda 66 sandalyeye sahip olacağına işaret eden ankete göre Arap partileri sandalye sayısını korurken, milletvekilleri Eymen Udeh ve Ahmed et-Tibi'nin liderliğindeki Demokratik Cephe İttifakı ve Değişim için Arap Hareketi 5 sandalyeye, Milletvekili Mansur Abbas liderliğindeki İslami Hareket Birleşik Arap Listesi de 5 sandalyeye sahip.

Anket, yeni bir sağcı partinin ortaya çıkmaması ve rekabetin şu anda İsrail parlamentosu Knesset’te temsil edilen partilerle sınırlı kalması durumunda Netanyahu'nun koalisyonunun sandalye kaybedeceğini, ancak 50 sandalyeli bir önceki duruma göre daha iyi bir performans sergileyeceğini gösteriyor. Bu durum, muhalefetin istikrarlı bir koalisyon kurmasını zorlaştıracak ve Arap partilerinin elindeki toplam 10 sandalyeye karşılık muhalefet 60 sandalyeye sahip olacak. Hükümet ancak bir Arap partisinin katılımıyla kurulabilecek. İslami Hareket Birleşik Arap Listesi ile geçmişte nispeten daha iyi deneyimler olsa da muhalefetin sağcı liderleri, bir Arap partisinin katılımıyla kurulacak hükümete hazır olmadıklarını şimdiden açıkladılar. Şu anda yükselen bir yıldız olan ve anketlerin bugün partisinin 6 sandalyeden 13 ila 14 sandalyeye yükseleceğine işaret ettiği Lieberman da aynısını söyledi. Lieberman gibi Lapid de bir Arap partisinin katılımıyla hükümet kurulmasını kabul etmeyeceğini söyleyerek aynı tutumu sergiledi.

İsrail'de çoğunluk Binyamin Netanyahu'nun iktidarda kalmasını engellemek için yeni bir sağcı parti olmasını istiyor (Devlet Enformasyon Dairesi - DPA)İsrail'de çoğunluk Binyamin Netanyahu'nun iktidarda kalmasını engellemek için yeni bir sağcı parti olmasını istiyor (Devlet Enformasyon Dairesi - DPA)

Tüm bu senaryolarda General Yair Golan'ın lideri olduğu sol-kanattaki ‘demokratik güçleri’ bir araya getiren partinin dokuz sandalyeye sahip olması ilginç bir durum yaratırken, parti şu an parlamentoda beş sandalyeye sahip. Partinin yeni oyları ağırlıklı olarak Gantz’ın seçmenlerinden geliyor.

İsraillilerin başbakanlık koltuğuna uygun isim açısından seçtikleri isim olarak Netanyahu yüzde 43'e karşı yüzde 36 ile Benny Gantz’ı halen geride bırakmaya devam etse de Naftali Bennett, Netanyahu'yu yüzde 48'e karşı yüzde 33 gibi daha büyük bir farkla geride bırakıyor. Öte yandan yüzde 42'ye karşı yüzde 37 ile Lieberman'ın önünde olan Netanyahu, Lapid'in de yüzde 42'ye karşı yüzde 38 ile önünde yer alıyor.

Tüm bu sonuçlar, İsrail halkının istikrarlı bir şekilde sağ kanada kaydığını, ancak ne Netanyahu'da ne de muhalefetteki diğer herhangi bir siyasi isimde kendisine liderlik edecek doğru isim bulamadığı anlamına geliyor. Birkaç hafta önce Savaş Kabinesi’nden istifa etmeden önce ‘Netanyahu'nun kendisini kuklası haline getirmesine izin veren isteksiz bir lider’ olarak görülen Gantz hakkında hayal kırıklığına uğrayan halk, şimdi aradığını Naftali Bennett'te buluyor.



Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Kaswar Klasra

Hindistan ve Pakistan arasında, Hindistan yönetimindeki Keşmir'de gerçekleşen yeni bir terör saldırısıyla tetiklenen son şiddet patlaması, dünyanın dikkatini Güney Asya'daki gergin cephe hatlarına yeniden odakladı. ABD öncülüğündeki uluslararası arabuluculuk çabaları, iki nükleer silahlı komşuyu savaşın eşiğinden geri çekmeyi başarmış olsa da, bu ihtiyatlı sakinlik kalıcı bir barış olarak kabul edilemez.

İki ülke arasındaki anlaşmazlığın merkezinde yer alan Keşmir anlaşmazlığına bir çözüm bulunmaması nedeniyle, bölge 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit eden bir gerilimi tırmandırma döngüsünün esiri olmaya devam ediyor.

Bu hadise, on yıldan kısa bir sürede yaşanan üçüncü büyük tırmandırma sayılıyor ve her dalga bir öncekinden daha tehlikeli. Hindistan'ın Pakistan topraklarında faaliyet gösteren militanları sorumlu tuttuğu Pahalgam'daki saldırı, her iki taraftaki askeri tesisleri hedef alan bir dizi füze ve insansız hava aracı saldırısını tetikledi. Gerginliğin tırmanma hızı ve yoğunluğu, durumun kırılganlığını ve yarımadanın büyük bir felakete kaymaya hazır olduğunu teyit ederek, tehlike seviyesini yükseltti. Önceki örneklerde olduğu gibi, ABD, krizi kontrol altına almak için arabuluculu olarak müdahalede bulundu. Kendisine duyurulmayan Çin ve Körfez çabaları da destek verdi.

Bu model tanıdık hale geldi; Keşmir'de bir terör olayı gerçekleşiyor, onu Hindistan’ın yanıtı,  ardından Pakistan'ın askeri yanıtı takip ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Son şiddet dalgasını diğerlerinden ayıran husus yalnızca yoğunluğu değil, aynı zamanda kullanılan savaş araçlarının gelişmişliğiydi. Her iki taraf da geleneksel askeri güç kullanımının yanı sıra siber operasyonlara ve insansız hava araçlarına başvurdu. Bu çatışma, yapay zekanın, otonom insansız hava araçlarının ve siber savaşın savaş alanını yeniden şekillendirmeye başladığı Güney Asya'nın askeri tarihinde yeni bir bölümü işaret ediyor. Bununla birlikte, siyasi söylem durgun kaldı ve önemli bir dönüşüme sahne olmadı.

 Hindistan, çok daha büyük olan ekonomisi ve Batı'ya giderek daha yakın hale gelmesi sebebiyle stratejik bir ivmeye sahip olduğunu hissedebilir, fakat devam eden istikrarsızlık büyük hedeflerini tehdit ediyor. Tedarik zincirlerini Hindistan'a taşımayı düşünen küresel şirketler, çalkantılı bir bölgesel tablo karşısında tereddüt ediyor. Kalkınma veya kuzeydeki Çin tehdidi ile yüzleşmede kullanılabilecek kaynaklar kronik sınır krizi tarafından tüketiliyor. Dahası, Keşmir'de devam eden huzursuzluk, yerel halkı devletten daha da uzaklaştırıyor ve Yeni Delhi'nin son vermeye çalıştığı ayaklanmayı körüklüyor.

Pakistan’a gelince, yüksek gerilimin maliyeti onun için daha ağır. Uluslararası kredilere bağımlı ve yakın zamanda terörizm finansmanı artırılmış izleme listesinden çıkarılan kırılgan ekonomisi, her tırmandırmada ağır kayıplar yaşıyor.

Pakistan'ın Pahalgam saldırısıyla ilgili ortak soruşturma teklifi -Hindistan'ın bu tür girişimleri tekrar tekrar reddetmesine rağmen- ciddiye alınmayı hak ediyor. Bu tür konularda şeffaflık ve iş birliği, karşılıklı şüphe döngüsünü kırmaya yardımcı olabilir. Hindistan gerçekten sadece geçici bir ateşkes değil, uzun vadeli bir barışı hedefliyorsa, yanlış değerlendirme riskini azaltacak mekanizmalar kurmak için İslamabad ile ciddi bir diyaloğa girmelidir.

Sadece krizleri yönetmek yerine, iki ülke çatışmanın kökenlerini ele alma gibi daha zor bir göreve girişmelidir. Nükleer silaha sahip iki komşu arasındaki son gerginlik, Keşmir sorununun acilen ele alınması gereken bir nükleer patlama noktası olduğunu teyit etti. Bu kriz Hindistan ve Pakistan'daki 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit ediyor.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları da dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için bu anı değerlendirmelidir

Pakistan, Keşmir sorununun çözümünün ancak diyalog yoluyla mümkün olduğunu kabul ederken, Hindistan askeri baskının siyasi bir çözüme alternatif olmadığını kabul etmelidir. Keşmir'de adil ve kalıcı bir çözüm sadece bölgeyi istikrara kavuşturmakla kalmayacak, aynı zamanda onlarca yıldır arzu edilen ekonomik ve ticari iş birliğinin ve ilişkilerin normalleşmesinin önünü açacaktır.

Dış baskıyla durdurulan son turun sonucu, sahadaki gerçekleri değiştirmedi. Her iki tarafın askeri kuvvetleri halen yüksek alarm durumunda ve resmi bir barış anlaşması imzalanmadı. Ancak, her iki başkent de kısa vadeli taktik hesapların ötesine geçmeye karar verirse, bu tırmandırma bir dönüm noktası olabilir.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları, bağımsız soruşturma organları ve şeffaflığa yönelik karşılıklı taahhütler de dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için baskı yapmak üzere bu anı değerlendirmelidir. Aynı şekilde Pakistan ekonomisini ticaret ve yatırım teşvikleri yoluyla desteklemek, alışılmadık yöntemlere olan bağımlılığını azaltabilirken, Hindistan'ın daha ölçülü bir duruşu Keşmirliler ile genel olarak bölgenin sakinleri arasındaki güveni yeniden inşa edebilir.

Bu ganimet için yapılmış bir savaş değildi ve taraflardan hiçbiri zafer kazanmadı. Aksine bu savaş, Güney Asya'nın uçurumun eşiğinde olduğunun acı bir hatırlatıcısı ve Delhi ile İslamabad liderlerine kalıcı bir barış için gereken sıkı ve zorlu çalışmaya başlamaları yönünde acil bir çağrıydı.