Fransızlar bugün, ülkenin siyasi tablosunu kesinlikle değiştirmesi beklenen aşırı sağı iktidara taşıyabilecek ya da Ulusal Meclis’te (Fransa parlamentosu) işlerin kontrolden çıkmasına neden olabilecek tarihi genel seçimlerde belirleyici olacak ikinci turu için sandık başına gitmeye başladı.
Fransa'da cuma akşamı itibarıyla seçim yasakları başlarken kamuoyunu nabzını tutan anketlere ara verildi. Fransa, adaylara ve seçim afişlerine yönelik hakaretler ve fiziksel saldırılardan ırkçı ve Yahudi karşıtı söylemlere kadar birçok olayın yaşandığı gergin bir atmosferden çıkıp sessizliğe büründü.
Kuzey Atlantik'teki Saint Pierre et Miquelon takımadaları ile Güney Pasifik'teki Guyana, Antiller, Polinezya ve Yeni Kaledonya'daki seçmenlerin ardından Fransa'da sandık merkezleri dünya saatiyle (GMT) saat 6.00'da açıldı.
Oy verme işlemi büyük şehirlerde GMT 18.00'e kadar devam edecek, aynı saatte ön tahminler açıklanacak.
Sonuçları cuma günü açıklanan çok sayıda anket, rekabetin Ulusal Birlik (RN) ve aşırı sağcı müttefikleri ile sol kanattaki Yeni Halk Cephesi koalisyonu ve Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un merkez sağ kanattaki Cunhuriyet İçin Hep Birlikte (Ensemble) koalisyonu arasında yoğunlaştığına işaret etti.
Macron, Cunhuriyet İçin Hep Birlikte koalisyonunun Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerindeki başarısızlığının ardından 9 Haziran'da Ulusal Meclisi feshetme ve erken genel seçimlere gitme çağrısında bulunarak yaptığı ani çıkışla Fransa'yı bilinmeze sürüklemişti.
Son yapılan anketler, aşırı sağın yeni Ulusal Mecliste 170 ila 210 sandalyeye sahip olacağını, onu 155 ila 175 sandalyeyle Yeni Halk Cephesi'nin ve 95 ila 175 sandalyeyle Macron’un merkez sağdaki kampının izleyeceğine işaret etti. Aşırı sağcıların 289 sandalyelik mutlak çoğunluğa ulaşması imkansız görünüyor.
Ancak anket şirketleri, temkinli davranıyor. Çünkü katılımın oldukça yüksek, belki de son 25 yılın en yüksek seviyesinde olması bekleniyor ve seçmenlerin hangi tarafı destekleyeceği henüz belli değil.
RN’yi engellemek amacıyla iki yüzden fazla sol ve merkez sol aday, ikinci turda üç adaylı bir yarışa sahne olacak bölgelerden çekilerek RN'nin rakiplerinin şansını arttırdı.
Peki seçmenler destekledikleri siyasi partilerin mantığını takip ediyor mu? Avrupa seçimlerinde Sosyalistlerin listesinin başında yer alan AP üyesi Raphael Glucksmann, "Söylenenin aksine, bu pek olası değil” yorumunda bulundu.
Cumhurbaşkanı Macron’un seçim kampanyasına liderlik eden Başbakan Gabriel Attal, ‘bugünkü tehlikenin parlamentoda aşırı sağın kontrolünde bir çoğunluk olduğunu ve bunun bir felaket olacağını’ söyledi.
Fransa’nın Avrupalı ortaklarının korkuları
Aşırı sağcı lider Marine Le Pen, ‘halkın iradesine karşı iktidarda kalmak isteyenleri bir araya getiren tek parti’ diye nitelediği rakiplerinin hamlelerini kınadı. Le Pen, eğer iddiasını kazanır ve parlamentoda yeterli çoğunluğu elde ederse, sıkı bir göçmen karşıtı olan RN lideri Jordan Bardella (28), Fransa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana gördüğü ilk aşırı sağcı hükümetin başına geçecek.
Fransa'nın Avrupa’daki diğer büyük ortakları, Avrupa Birliği (AB) kurumlarına şüpheyle yaklaşan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yakınlığıyla bilinen bir partinin (RN) AB’nin kilit bir üyesi olan bir ülkeyi (Fransa) yönetecek olmasından duydukları endişeyi dile getirdiler.
Macron'un ülkedeki geleneksel partileri yenerek cumhurbaşkanlığını kazandığı 2017 yılında Fransa'nın siyasi tablosu dramatik bir şekilde değişti.
Ancak Macron, aşırı sağın yükselişi ve AP seçimlerindeki zaferi sonrası 9 Haziran gecesi Ulusal Meclisi feshetmeye ve erken genel seçimlere gitmeye karar vererek, kendi seçmenlerinin dahi affedemeyeceği başarısız bir girişimde bulundu.
Macron’un kampının, iktidarda kalmaya devam edebilmek için için solun bir bölümünü ve RN karşıtı sağı kapsayan geniş bir koalisyona ihtiyacı var. Ancak siyasi uzmanlar tarafından ‘çelişkilerin imkansız bir karışımı’ olarak tanımlanan böyle bir koalisyonun hangi program üzerinde anlaşabileceği sorusu yanıtsız kalmaya devam ediyor.
Başbakan Attal, bu belirsizlik karşısında hükümetinin ‘gerektiği sürece’ devletin devamlılığını sağlamaya ve Paris üç hafta sonra Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği yapacağı için yeni bir hükümet kurulana kadar bekçi hükümet olarak görevlerini yerine getirmeye hazır olduğunu açıkladı.
Bu akşam olası taşkınlıklara karşı, 5 bini sadece Paris'te olmak üzere 30 bin polis memuru görevlendirilecek.
George İbrahim Abdullah’ın avukatı Jean-Louis Chalancet (Arşiv - AFP)