Dune'dan ilham aldılar: İdrarı suya çeviren astronot kıyafeti tasarlandı

Dune serisinin beyazperde uyarlamalarını Denis Villeneuve yönetmişti (Warner Bros)
Dune serisinin beyazperde uyarlamalarını Denis Villeneuve yönetmişti (Warner Bros)
TT

Dune'dan ilham aldılar: İdrarı suya çeviren astronot kıyafeti tasarlandı

Dune serisinin beyazperde uyarlamalarını Denis Villeneuve yönetmişti (Warner Bros)
Dune serisinin beyazperde uyarlamalarını Denis Villeneuve yönetmişti (Warner Bros)

Bilim insanları idrarı içme suyuna dönüştürebilen bir astronot kıyafeti tasarladı. 

ABD'nin prestijli eğitim kurumlarından Cornell Üniversitesi'nde yürütülen araştırmada geliştirilen kıyafetin, 2030'a kadar NASA'nın Artemis görevlerinde kullanılması hedefleniyor. 

NASA, Ay'ın güney kutbuna bir mürettebat göndermeyi amaçlayan Artemis III görevine 2026'da başlamayı planlıyor. Proje kapsamında 2030'lara kadar Mars'a insanlı görevler başlatılması da öngörülüyor. 

NASA'nın mevcut uzay giysisi idrar ve dışkıyı toplamak için emici bir bebek bezi kullanıyor.

Araştırmada çalışan Sofia Etlin, "Astronotların bebek bezi giymek zorunda kalması yerine, tasarladığımız sistem idrarı topluyor ve daha sonra filtreleyerek giysi içinde içilebilir su olarak geri veriyor" dedi.

Giysi idrarı topladıktan sonra bir vakum pompası bunu filtre sistemine aktarıyor, buradaki osmoz işleminin ardından temiz su bir elektrolit çözeltisiyle karıştırılıyor ve astronotun içmesi için giysiye geri pompalanıyor. 

zxscdfvg
Arıtma sisteminin ağırlığı yaklaşık 8 kilogram (Claire Walter ve Karen Morales)

Hakemli dergi Frontiers in Space Technology'de yayımlanan çalışmaya göre 500 mililitre idrarın toplanması ve arıtılması sadece 5 dakika sürüyor. Filtrelenmiş suyun elektrolitlerle zenginleştirilip enerji içeceğine dönüştürülmesi de sistemin artılarından. 

Etlin, astronotların kıyafetlerindeki su bölümünde yalnızca 1 litre su taşınabildiğine dikkat çekerek, "Bu, 10 saat hatta acil bir durumda 24 saate kadar sürebilen daha uzun süreli Ay uzay yürüyüşleri için yetersiz" dedi.

Vücudun kaybettiği tüm nemi ve idrarı içme suyuna dönüştüren "damıtıcı giysi" (stillsuit) teknolojisi, Frank Herbert'ün ünlü bilimkurgu serisi Dune'daki Arrakis gezegeninde yaşayan Fremenler tarafından kullanılıyor. 

Dune serisini 15 yaşındayken okuduğunu söyleyen Etlin, "Kendimi bildim bileli Dune hayranıyım. Bir gün damıtıcı giysiyi tasarlamak hep hayalimdi" dedi. Bilim insanı, bu teknolojiyi ileride standart astronot kıyafeti haline getirmeyi amaçladıklarını belirtti. 

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Guardian, Science News



AB-İran nükleer görüşmeleri cuma günü Cenevre'de

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AP)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AP)
TT

AB-İran nükleer görüşmeleri cuma günü Cenevre'de

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AP)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AP)

Bir Alman diplomatik kaynağın bugün Reuters'e verdiği bilgiye göre Almanya, Fransa ve İngiltere dışişleri bakanları İranlı mevkidaşları Abbas Arakçi ile cuma günü Cenevre'de nükleer görüşmeler yapmayı planlıyor.

Kaynak, bakanların önce Cenevre'deki Alman konsolosluğunda AB dış politika şefi Kaja Callas ile bir araya geleceklerini, ardından da İran dışişleri bakanıyla ortak bir toplantı yapacaklarını belirtti Kaynak, plan üzerinde ABD ile mutabık kalındığını açıkladı.

Kaynağın ABD ile koordine edildiğini söylediği görüşmeler, İran tarafını nükleer programını sadece sivil amaçlarla kullanacağına dair kesin garantiler vermeye ikna etmeyi amaçlıyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığına göre kaynak, görüşmeleri uzman düzeyinde bir diyaloğun izleyeceğini söyledi.

Günün erken saatlerinde İran Lideri Ali Hamaney, İsrail'in ağır saldırıları karşısında ABD'nin teslim olma çağrılarını reddederek, ABD'nin herhangi bir askeri müdahalesinin Washington'a “onarılamaz zarar” vereceği uyarısında bulundu. Bu arada İsrail, İran içindeki füze ve nükleer tesislere yönelik operasyonlarını sürdürerek “iç güvenlik karargâhının” imha edildiğini duyurdu.

İsrail saldırılarının başladığı cuma gününden bu yana kamuoyunun karşısına ikinci kez çıkan Hamaney, Washington'a yönelik uyarısını yineleyerek, ABD Başkanı'nın Tahran'dan “kayıtsız şartsız teslim olmasını” talep etmesini ve Trump'ın, Washington'ın Hamaney’in nerede olduğunu bildiğini ancak “onu şu anda öldürmeye niyetli olmadığını” söylemesini alaya aldı.