İnternet kesintisi dünya çapında havalimanlarının, bankaların, medya ve telekomünikasyon şirketlerinin çalışmalarını aksatıyor

Atlanta Hartsfield-Jackson Uluslararası Havaalanı (Arşiv - EPA)
Atlanta Hartsfield-Jackson Uluslararası Havaalanı (Arşiv - EPA)
TT

İnternet kesintisi dünya çapında havalimanlarının, bankaların, medya ve telekomünikasyon şirketlerinin çalışmalarını aksatıyor

Atlanta Hartsfield-Jackson Uluslararası Havaalanı (Arşiv - EPA)
Atlanta Hartsfield-Jackson Uluslararası Havaalanı (Arşiv - EPA)

Teknoloji şirketi Microsoft’un, 365 uygulama ve hizmetlerine erişimi etkileyen bir sorunu kademeli olarak çözdüğünü açıklamasından saatler sonra bankalar, hastaneler ve havayolları dahil yazılımı kullananlar, dünya çapında yaygın kesintiler bildiriyor. Aksaklığın kesin nedeni üzerinde henüz yorum yapmayan Microsoft “olumsuz etkilenen trafiği, alternatif sistemlere yeniden yönlendirmek için çalıştığını” açıkladı.

American Airlines, Delta Airlines ve United Airlines gibi ABD'nin önde gelen havayolu şirketleri, Microsoft'un düşük maliyetli havayolu şirketlerini etkileyen bulut bilişim hizmetleri kesintisini çözmesinden bir saatten kısa bir süre sonra, iletişim sorunlarını gerekçe göstererek uçuşları durdurdu.

Kesintinin nedeni, kesin niteliği ve ölçeği belirsizdi. Microsoft, X gönderilerinde durumun iyileşmekte olduğunu öne sürüyor gibi görünüyordu ancak saatler sonra dünya çapında artan kesintiler bildirilmeye devam etti.

Kullanıcılar tarafından bildirilen internet kesintilerini takip eden DownDetector adlı web sitesi; Visa, ADT security ve Amazon'daki hizmetlerde ve havayollarında artan kesintiler kaydetti.

Avustralya'daki haber kaynakları havayolları, telekomünikasyon sağlayıcıları ve bankalar ile medya yayıncılarının bilgisayar sistemlerine erişimlerini kaybetmeleri nedeniyle kesintiye uğradıklarını bildirdi. Bazı Yeni Zelanda bankaları da çevrimdışı olduklarını söyledi.

Microsoft 365, X'te şirketin "etkilenen trafiği, etkiyi daha uygun bir şekilde hafifletmek için alternatif sistemlere yeniden yönlendirmek için çalıştığını" ve "hizmet kullanılabilirliğinde olumlu bir eğilim gözlemlediklerini" bildirdi.

Şirket yorum talebine yanıt vermedi. Kesintinin nedenini daha fazla açıklamadı.

Sitede bildirilen Avustralya kesintileri arasında NAB, Commonwealth ve Bendigo bankaları ile Virgin Australia ve Qantas havayollarının yanı sıra Telstra gibi internet ve telefon sağlayıcıları da yer alıyor.

ABC ve Sky News dahil Avustralya'daki haber kuruluşları TV ve radyo kanallarında yayın yapamadı ve Windows tabanlı bilgisayarların aniden kapandığını bildirdi.

Bir X kullanıcısı, Crowdstrike şirketinden gelen ve şirketin Falcon Sensor platformuyla ilgili "Windows ana bilgisayarlarında çökme raporlarından" haberdar olduğunu belirten bir uyarının ekran görüntüsünü yayınladı. Uyarı, şifre korumalı bir Crowdstrike sitesinde yayınlanmıştı ve doğrulanamadı. Crowdstrike yorum talebine yanıt vermedi.



Depremleri tetikleyen sessiz süreç ilk kez tespit edildi

6 Şubat depremlerinde resmi verilere göre en az 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti (Reuters)
6 Şubat depremlerinde resmi verilere göre en az 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti (Reuters)
TT

Depremleri tetikleyen sessiz süreç ilk kez tespit edildi

6 Şubat depremlerinde resmi verilere göre en az 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti (Reuters)
6 Şubat depremlerinde resmi verilere göre en az 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti (Reuters)

Bilim insanları depremlere zemin hazırlayan yavaş ve sessiz süreci ortaya çıkardı.

Tektonik levhalar, fay denen sınırlarda birbirlerine basınç uygulayarak uzun süre kilitleniyor. Ancak bu temas yüzeyindeki kırıklar oluşması sonucu kilit açılıyor ve deprem oluyor. Bu çatlaklar, faydaki hareketi engelleyen bağlantıları koparıyor.

Kudüs İbrani Üniversitesi'nden araştırmacılar, bu çatlakların faylarda nasıl oluştuğunu tespit etti. 

Bulguları hakemli dergi Nature'da yayımlanan çalışmada, sismik olmayan yavaş ve sessiz bir aktivitenin, depremlere yol açan çatlakları tetiklediği bulundu. 

Araştırmacılar deneyler ve bilgisayar modelleri yoluyla çatlakların yanı sıra kabuktaki küçük hareketlerin mekaniğini inceledi.

Kilitlenmiş haldeki levhalardan birindeki zayıf bir noktanın, daire gibi yavaş yavaş genişlediği tespit edildi. Ardından daire, levhanın sınırına dayandığında çizgi haline geliyor ve rift boyunca yayılıyor.

Makalenin başyazarı Shahar Gvirtzman "İki boyutlu daire yavaşça yayılıyor ve levhanın yüzeyine ulaştığında, hızla bir kopma noktasına dönüşerek muazzam bir enerji açığa çıkarıyor" diyor.

Araştırmacılar mevcut teorilere göre yeterince büyük bir bozulma olmadığında sistemin hareketsiz kaldığını belirtiyor. 

Makalenin ortak yazarı Prof. Jay Fineberg "Ancak deneylerimiz, mevcut teoriye göre ilerlememesi gereken küçük bir çatlağın, çok ama çok yavaş ilerlediğini gösterdi" diyerek ekliyor: 

Depremlerin başlama sürecini tespit ettik ki bu, depremin kendisinden tamamen farklı.

Ekip, bulguların depremlerin nasıl ve ne zaman başladığını anlamaya katkı sunmasını umuyor. Ancak yeni çalışma esasen bir çatlağın nasıl oluştuğuna dair bir çerçeve sunuyor.

Prof. Fineberg "Örneğin bir bina çökmek üzereyse bu, muazzam bir hızla genişleyen bir kırık sonucu gerçekleşir. Fakat kırığın kendisi şimdi tanımladığımız süreçte oluşmuştur" diye açıklıyor.

Bilim insanları bina ve köprü gibi yapılarda bu yavaş genişlemeyi tanımlayabilirse çökmelerini öngörebilir. Ayrıca sürtünme ve kırılma kuvvetlerine karşı dirençli malzemeler de geliştirebilirler.

Independent Türkçe, Haaretz, Phys.org, Science Alert, Nature