Üç maddede Rusya-Romanya krizi

Romanya birlikleri, İran üretimi drone'un parçalarını Ukrayna sınırındaki Plauru köyünden topladı (Reuters)
Romanya birlikleri, İran üretimi drone'un parçalarını Ukrayna sınırındaki Plauru köyünden topladı (Reuters)
TT

Üç maddede Rusya-Romanya krizi

Romanya birlikleri, İran üretimi drone'un parçalarını Ukrayna sınırındaki Plauru köyünden topladı (Reuters)
Romanya birlikleri, İran üretimi drone'un parçalarını Ukrayna sınırındaki Plauru köyünden topladı (Reuters)

Rusya'ya ait drone'lardan birinin enkazının Romanya'ya düşmesi, bölgede Ukrayna savaşı nedeniyle yaşanan gerginliği daha da tırmandırdı. 

Romanya Savunma Bakanlığı'ndan perşembe günü yapılan açıklamada, Ukrayna'ya düzenlenen saldırılarda Rusya'nın fırlattığı drone'lardan birinin enkazının bulunduğu bildirdi. 

Olay nasıl gelişti?

Romanyalı yetkililer, enkazın Rusya'nın 24 Temmuz'u 25 Temmuz'a bağlayan gece Ukrayna'ya düzenlediği saldırıda kullandığı drone'lara ait olduğunu savundu. 

Bakanlık, drone'un Rusça adıyla "Geran-2" olarak bilinen İran üretimi HESA Şahid-136 model insansız hava aracı (İHA) olduğunu öne sürdü. 

wefrg4t
Drone'un isabet ettiği ağaç parçalandı (Reuters)

Enkazın Ukrayna'nın güneyindeki liman şehri Izmail'den geçen Tuna Nehri'nin karşısında yer alan Plauru köyünde bulunduğu aktarıldı. 

Yetkililer, parçaların yerleşim alanlarının dışına düştüğünü ve altyapıda zarar oluşmadığını söyledi. 

Başka drone parçalarının da düşmüş olabileceği belirterek aramaların devam ettiği bildirildi.

Bakanlık, Romanya'daki NATO hava denetim biriminin parçası olan Finlandiya'ya ait iki F-18 savaş jetinin, saldırı bölgesini incelemek için gece devriye yaptığını da aktardı.

Diğer yandan Ukrayna Hava Kuvvetleri'nden yapılan açıklamada, 25 Temmuz gecesi Rusya'nın 38 uzun menzilli İHA'yla saldırı düzenlediği, bunlardan 25'inin savunma sistemleri tarafından vurulduğu savunuldu. Ancak üç drone'un NATO üyesi Romanya hava sahasında "kaybolduğu" öne sürüldü.

Nasıl tepkiler geldi?

NATO'dan yapılan açıklamada, Romanya'ya yönelik kasıtlı saldırı düzenlediğine dair herhangi bir kanıt bulunmadığı bildirilirken, "Bu tür eylemler sorumsuzca ve potansiyel olarak tehlikelidir" dendi. 

Romanya Dışişleri Bakanı Luminita Odobescu, Twitter'daki paylaşımında Rusya'nın Ukrayna'ya düzenlediği "çirkin saldırıların ardından Romanya topraklarında drone enkazı bulunduğunu" yazdı.

Romanya Savunma Bakanlığı'ysa Ukrayna'ya düzenlenen saldırıları kınadı. 

Bunlara ek olarak Romanya Dışişleri Bakanlığı, Rusya maslahatgüzarını çağırarak olay nedeniyle Kremlin'e tepki gösterdi.  

Moskova'dan iddialara ilişkin henüz açıklama gelmedi. Rusya Savunma Bakanlığı'ndan çarşamba yapılan açıklamada, Ukrayna'nın adı paylaşılmayan limanındaki İHA'lara karşı saldırı düzenlendiği duyurulmuştu. 

Devlete ait Rusya-1 kanalında, Ukrayna'nın Romanya sınırına yakın Izmail limanında bir tersane ve yakıt deposunun vurulduğu bildirilmişti.

Geçmişte ne yaşanmıştı?

Rusya'nın işgaliyle Şubat 2022'de başlayan Ukrayna savaşında Romanya topraklarına geçen yıl da drone enkazı düşmüştü.

Romanya Savunma Bakanlığı'ndan 6 Eylül'de yapılan açıklamada, yine İzmail şehrinin karşısındaki Plauru köyünün 3 kilometre batısında İHA çarpması sonucu oluşmuş çukur bulunduğu bildirmişti. 

Bükreş yönetimi, ekimde de yine Rus ordusuna ait bir drone'un enkazının bulunduğunu duyurmuştu. 

Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Werner Iohannis, olayları "Romanya'nın egemen hava sahasının kesinlikle kabul edilemez bir ihlali" diye nitelemişti.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de Romanya semalarını izleyen uçakların sayısının artırıldığını belirtmiş fakat olaylarda "kasıtlı saldırıya dair kanıt bulunmadığını" söylemişti.

Independent Türkçe, RT, Reuters, Kyiv Independent, Ukrayna Pravdası, Politico



Rusya tepkili: "Hindistan'da üretilen mühimmat Ukrayna'ya gidiyor"

Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
TT

Rusya tepkili: "Hindistan'da üretilen mühimmat Ukrayna'ya gidiyor"

Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)

Avrupalı firmaların, Hindistan'daki silah üreticileri aracılığıyla son bir yıldır Ukrayna'ya top mermisi tedarik ettiği bildiriliyor.

Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters, Rusya'nın transferlere tepki gösterdiğini fakat Hindistan'ın bunları durdurmak için herhangi bir adım atmadığını yazıyor. 

Kimliğinin açıklanmasını istemeyen Avrupalı ve Hindistanlı yetkililere göre, Hindistan'da üretilen top mermilerini Ukrayna'ya gönderen ülkeler arasında İtalya ve Çekya yer alıyor. Ürettiği top mermileri cephede kullanılan firmalardan biri de Hindistan devletine ait Yantra India.

İsveç merkezli düşünce kuruluşu Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün verilerine göre Hindistan 2018-2023'te en az 3 milyar dolarlık silah ihracatı yaptı. 

Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh, 30 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, savunma sanayisindeki ihracatın geçen mali yılda 2,5 milyar doları aştığını ve 2029'a kadar bu rakamı 6 milyar dolara çıkarmak istediklerini söylemişti. 

Reuters'ın incelediği gümrük kayıtlarına göre, 2020'den savaşın başladığı Şubat 2022'ye kadar Hindistanlı üç büyük mühimmat üreticisi Yantra India, Munitions India ve Kalyani Strategic Systems; İtalya, Çekya, İspanya ve Slovenya'ya 2,8 milyon dolarlık mühimmat ihraç etmişti.

Ancak Şubat 2022-Temmuz 2024'te bu rakamın 135,25 milyon dolara yükseldiği bildiriliyor. 

Analizde, dünyanın en büyük silah ithalatçısı konumundaki Hindistan'ın, Avrupa'da uzayan savaşı bir fırsat olarak gördüğü yorumu paylaşılıyor. 

ABD'nin prestijli üniversitelerinden Stanford'da görev yapan savunma uzmanı Arzan Tarapore, Yeni Delhi yönetiminin silah ihracatını genişletmek istediğini ve söz konusu artışın bu politikayla ilgili olduğunu belirtiyor. 

Diğer yandan Yeni Delhi'nin silah ithalatının yüzde 60'ından fazlasını karşılayan Rusya, Hindistan için değerli bir ortak. Hindistan Başbakanı Narendra Modi, üçüncü dönem için seçilmesinin ardından temmuzda yaptığı ilk uluslararası gezide Moskova'ya gitmişti. 

Modi, görüşmenin ardından barış için diplomatik çözüm çağrısı yaparken, Rusya lideri Vladimir Putin de Modi'ye ülkenin en önemli devlet nişanı olarak bilinen Aziz Andreas Nişanı'nı takdim etmişti.

Reuters, aynı ay Kazakistan'daki bir toplantıda Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar'la Rus mevkidaşı Sergey Lavrov'un mühimmat meselesini görüştüğünü de aktarıyor. 

Kaynaklar, Lavrov'un bazıları Hindistan devletine ait firmalar tarafından üretilen mühimmatların Ukrayna cephesinde kullanılmasından rahatsızlık duyduklarını dile getirdiğini söylüyor. Diğer yandan Jaishankar'ın Lavrov'a ne yanıt verdiğine dair bilgi paylaşılmıyor.

Reuters, Rusya ve Hindistan yönetimlerinin yorum taleplerini reddettiğini aktarıyor. Aynı şekilde Ukrayna, İspanya, İtalya ve Çekya da yorum yapmayı reddediyor.

Soğuk Savaş boyunca Hindistan'la Sovyetler Birliği arasında güçlü bir stratejik, askeri, ekonomik ve diplomatik ilişki sürdürülmüştü. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra da iki ülke arasındaki yakın bağlar korundu. 

BRICS'in ortak kurucu üyelerinden Rusya ve Hindistan, "özel ve ayrıcalıklı bir stratejik ortaklığa" sahip. Ayrıca Hindistan; Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996'da kurduğu Şanghay İşbirliği Örgütü'ne de 2017'de katılmıştı.

Independent Türkçe, Reuters, Hindustan Times