Bangladeş'te iktidarın dümenine geçen bir taktik adamı: Waker-uz-Zamanhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5047770-banglade%C5%9Fte-iktidar%C4%B1n-d%C3%BCmenine-ge%C3%A7en-bir-taktik-adam%C4%B1-waker-uz-zaman
Bangladeş'te iktidarın dümenine geçen bir taktik adamı: Waker-uz-Zaman
Şeyh Hasina'nın istifasının ardından protestocular parlamento binasında kutlama yaptı (Reuters)
Bangladeş’te Başbakan Şeyh Hasina'nın istifa edip ülkeyi terk etmesinin ardından dün ‘tüm sorumluluğu üstleneceğini’ açıklayan Genelkurmay Başkanı Waker-uz-Zaman’ın ordunun en tepesine yükselmesi neredeyse kırk yıl sürmüştü.
Dün Başbakan Şeyh Hasina'nın (76) istifa ettiğini ve ordunun ‘geçici bir hükümet kuracağını’ söyleyen Waker-uz-Zaman, devlet televizyonunda yayınlanan ulusa sesleniş konuşmasında “Tüm mağduriyetlerin giderileceğine dair size söz veriyorum” ifadelerini kullandı. Ancak hükümete kimin başkanlık edeceği henüz belli olmadığını vurgulayan Waker-uz-Zaman, “Ülke çok acı çekti, ekonomi zarar gördü ve çok sayıda insan öldü. Artık şiddeti durdurmanın zamanı geldi” diye konuştu.
Geçtiğimiz haziran ayında Genelkurmay Başkanı olarak atanan Waker-uz-Zaman, Hasina’nın uzaktan akrabası olması nedeniyle onun güvenin kazanmıştı. Asker olarak seçkin bir geçmişe sahip olan Waker-uz-Zaman, 1985 yılında orduda göreve başladı ve halen Ordu Piyade ve Taktik Koleji ile Bangladeş Barış Destek Operasyonları Enstitüsü'nde eğitmen olarak görev yapıyor.
Bangladeş'in görevden ayrılan Başbakanı Şeyh Hasina (Reuters)
Deneyimli asker, Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü'nde ve Şeyh Hasina'nın ofisinde görev yaptı. Kayınpederi Hasina'nın beş dönemlik başbakanlık sürecinin 1996-2001 yılları arasındaki ilk döneminde Genelkurmay Başkanı olarak görev yapmıştı.
Bangladeş ordusu protesto gösterileri ve şiddet olaylarının ardından 2007 yılının ocak ayında olağanüstü hal (OHAL) ilan etti ve iki yıllığına geçici bir hükümet atadı.
Şeyh Hasina daha sonra 2009 yılından itibaren Bangladeş'i yönetmeye başladı. Aynı yılın ocak ayında gerçek bir muhalefetin olmadığı bir seçim sürecinin ardından üst üste dört kez seçimleri kazandı.
Protestocular, Şeyh Hasina'nın sarayına saldırdı. Bunun üzerine Hasina bir helikopterle kaçtı. Genelkurmay Başkanı Waker-uz-Zaman, geçici bir hükümet kurulması için cumhurbaşkanı ile görüşmeler yapacaklarını açıkladı. Haftalardır süren kanlı protestoların ardından yeni yetkililerin ‘tüm katilleri yargılayacağına’ dair söz verdi.
Ordu geçtiğimiz temmuz ayında protestoları bastırmak için sokaklara asker konuşlandırmış, ancak pazar günü tutumunu değiştirerek bazı durumlarda gösterilerin devam etmesine izin vermişti.
Önde gelen muhalefet partilerinin ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileriyle görüşmeler yaptığını, ancak Hasina'nın partisi Avami Birliği (Awami League) ile görüşmediğini açıklayan Waker-uz-Zaman, “Hep birlikte büyük bir gelecek inşa edeceğiz. Birlikte çalışırsak olumlu bir sonuç elde edebiliriz” dedi.
Angola ve Liberya'da iki kez BM Barış Gücü’nde görev yapan ve Bangladeş Askeri Akademisi mezunu olan Waker-uz-Zaman, haftalardır süren protestolara son verilmesi çağrısında bulundu.
Protestolar sırasında çıkan olaylarda en az 300 kişi hayatını kaybetti. Genelkurmay Başkanı, ulusa sesleniş konuşmasında “Eğer durum düzelirse OHAL’e gerek kalmaz" ifadelerini kullandı.
Protestoları ilk olarak temmuz ayı başlarında başlatan üniversite öğrencileri ordunun kendilerini desteklemesini istedi. Hükümetin kamuda kontenjan uygulamasına karşı başlayan protestolar, Hasina'nın istifasının talep edildiği gösterilere dönüştü.
Waker-uz-Zaman, “Şimdi öğrencilerin görevi sükuneti sağlamak ve bize yardımcı olmak” diye konuştu.
Bangladeş basınına göre 57-58 yaşlarında olan Waker-uz-Zaman, İngiltere'de askeri eğitim aldı. Bangladeş Ulusal Üniversitesi ve King's College London'da savunma çalışmaları alanında yüksek lisans yapan Waker-uz-Zaman, evli ve iki çocuk babası.
İran, hava ve füze tehditlerine karşı tatbikat başlattıhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5100389-i%CC%87ran-hava-ve-f%C3%BCze-tehditlerine-kar%C5%9F%C4%B1-tatbikat-ba%C5%9Flatt%C4%B1
İran, hava ve füze tehditlerine karşı tatbikat başlattı
İran'ın batısındaki tatbikat için düzenlenen koordinasyon toplantısında ordu ve DMO komutanları (Tesnim)
İran ordusunun hava savunma güçleri tarafından yürütülen ve hava kuvvetlerinin de katıldığı İktidar 1403 tatbikatı dün ülkenin batı ve kuzey bölgelerinde başladı. Şarku’l Avsat’ın Mehr haber ajansından aktardığına göre tatbikat, ‘ülkenin kapsamlı hava savunma ağının komutası altında İran ordusunun hava savunma güçleri tarafından yürütülüyor’. Gerçek savaş alanını simüle edecek tatbikat sırasında birçok yerli hava savunma sistemi kullanılacak ve hava ve füze tehditleri ile elektronik savaşa karşı koyma tatbikatları gerçekleştirilecek.
İran geçtiğimiz salı günü, Natanz Nükleer Tesisi çevresinde İktidar ortak hava savunma tatbikatının ilk aşamasını başlattı. İran'ın Tesnim haber ajansının bildirdiğine göre, bu aşamada İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Hava-Uzay Kuvvetleri'ne bağlı hava savunma birimleri, herhangi bir saldırıya karşılık verme kabiliyetini arttırmak amacıyla, karmaşık hava tehditleri ve zorlu elektronik harp koşullarıyla dolu bir ortamda Şehid Ahmedi Ruşen nükleer sahasının kapsamlı bir savunmasını yürütüyor.
Füze üssü
İran devlet televizyonu, DMO Komutanı Hüseyin Selami'nin ekim ayında İsrail'e saldırmak için kullanılan bir yeraltı füze üssünü ziyaret ettiğini gösteren nadir görüntüler yayınladı. Üssün tam yerini belirtmeyen televizyon, ‘dağlarda bulunan’ üssün onlarca füzeye ev sahipliği yaptığını ve kısa süre önce Sadık Vaat 2 Operasyonu kapsamında İsrail'e saldırı düzenlemek için kullanıldığını kaydetti.
İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Komutanı Hüseyin Selami (sosyal medya)
Devlet televizyonu, İsrail'e 1 Ekim'de ilk kez hipersonik füzeler de dahil olmak üzere 200 kadar füze atılmasına atıfta bulundu. Tahran, saldırıların Hamas'ın eski Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin temmuz ayında Tahran'da öldürülmesine ve İsrail'in 27 Eylül'de Beyrut'un güney banliyösüne düzenlediği ve Hizbullah'ın eski genel sekreteri Hasan Nasrallah'ın da öldüğü saldırıda İranlı bir generalin öldürülmesine yanıt olduğunu belirtti.
İsrail ise ekim ayı sonunda Tahran'ın saldırısına karşılık olarak İran'daki askeri noktalara saldırılar düzenlediğini duyurdu. İran televizyonu, Tahran'da binlerce DMO mensubunun askeri araçlar ve ağır silahlarla katıldığı bir askerî geçit töreninden birkaç saat sonra askeri üssün görüntülerini yayınladı.
Saatler süren bir operasyonda onlarca İsrail uçağı İran'daki stratejik askeri alanları, özellikle de insansız hava araçları (İHA) ve balistik füzelerin üretim ve fırlatma alanlarını ve hava savunma sistemlerini hedef aldı; Tahran, Kerec, İsfahan ve Şiraz civarında patlamalar meydana geldi.
Güç gösterisi
İran medyasının geçit törenine ve askeri üs ziyaretine odaklanması, ABD Başkanı seçilen Donald Trump'ın bu ayın 20'sinde göreve başlayacağı bir döneme denk geliyor. Geçit töreni sırasında bir konuşma yapan DMO yetkilisi General Muhammed Rıza Nakdi, ABD'nin ‘Müslüman dünyasının tüm talihsizliklerinden sorumlu olduğunu’ söyledi. Nakdi, Tahran'ın baş düşmanı İsrail'i kastederek, “Siyonist rejimi yok edebilir ve ABD üslerini bölgeden çekebilirsek en önemli sorunlarımızdan biri çözülmüş olacak” dedi.
Besic güçlerinin Tahran'da düzenlediği askeri geçit töreni sırasında bir İran İHA’sı, 10 Ocak 2024. (EPA)
Tahran'da Cuma günü binlerce DMO mensubu, İran'a yönelik tehditlere karşı koymaya hazır olduklarını göstermek için askeri araçlar ve ağır silahlarla Kudüs'e Yürüyüş organizasyonuna katıldı. Başkent sokaklarında yapılan organizasyona DMO'nun Besic güçlerinden gruplar da katıldı.
Askeri üniformalı erkekler yürürken, diğerleri de İran, Filistin ve Tahran destekli Hizbullah bayraklarını sallayan kalabalığın önünde, bazıları roketatar taşıyan motosiklet ve araçlara bindi. Katılımcılar ayrıca İran Dini Lideri Ali Hamaney'in ve İran tarafından desteklenen çeşitli ülkelerdeki silahlı gruplardan oluşan ‘direniş ekseni’ figürlerinin portrelerini taşıdı.
Tahran sokaklarında İran yapımı füzelerin, araçların ve diğer askeri teçhizatın maketleri sergilendi. DMO'nun başkentteki komutanı General Hasan Zadeh televizyonda yaptığı açıklamada, “Yürüyüşün amaçlarından biri Gazze Şeridi ve Filistin halkını desteklemektir. Besic güçlerinin İslam Devrimi düşmanlarından gelecek her türlü tehdide karşı koymaya hazır olduğunu göstermeyi de amaçlıyoruz” ifadelerini kullandı. İsrail devletini tanımayan İran, 1979 İran Devrimi’nden bu yana Filistin davasına verdiği desteği dış politikasının temel direklerinden biri haline getirmiştir.
Trump'ın özel temsilcisi
Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre, Halkın Mücahitleri Örgütü'nün siyasi kolu olan Paris merkezli İran Ulusal Direniş Konseyi (NCRI) tarafından yayınlanan video görüntülerinde, ABD Başkanı seçilen Donald Trump'ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg'un dün Fransa'nın başkentinde NCRI tarafından düzenlenen bir etkinliğe katıldığı görüldü. Kellogg bu ayın başlarında Avrupa başkentlerine yapacağı ziyareti Trump'ın 20 Ocak'taki yemin töreninden sonraya ertelemişti.
Halkın Mücahitleri Örgütü destekçileri Şubat 2023'te Paris'te DMO'nun terör örgütü olarak tanımlanmasını talep eden bir gösteri düzenledi. (EPA)
Kellogg, Trump'ın Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi olarak görev yapacak. Kellogg daha önce de NCRI etkinliklerinde konuşmuştu. Kellogg’un kişisel bir sıfatla da olsa Paris'te bulunması grubun yeni ABD yönetiminin ilgisini çektiğini gösteriyor. Trump yönetiminin yeni Dışişleri Bakanı Marco Rubio da NCRI'nin önceki etkinliklerine katılmıştı. Konsey defalarca İran'daki mevcut rejimin devrilmesi çağrısında bulundu ancak İran içinde ne kadar destek bulduğu belirsiz. Etkinliğin başında bir konuşma yapan NCRI Başkanı Meryem Recavi, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesi ve İsrail ile savaşta Hizbullah'a vurulan ‘yıkıcı darbe’ sonrasında bölgedeki güç dengesinin İranlı liderlerin aleyhine değiştiğini söyledi. Recavi, “Batılı hükümetlerin geçmiş politikalarını terk ederek bu kez İran halkının yanında yer almalarının zamanı gelmiştir” dedi. Diğer yandan Trump, İran'ı nükleer programı, bir diğer balistik füze programı ve bölgedeki faaliyetleri konusunda bir anlaşmayı müzakere etmeye zorlamak amacıyla Tahran'a baskı yapma sözü verdi. NCRI Fransa'da, çoğu zaman ABD ve Avrupa'dan eski üst düzey yetkililerin de katıldığı pek çok gösteri düzenledi.
Enerji krizi
İranlı yetkililer, soğuk hava dalgasının şiddetlendirdiği enerji sıkıntısı nedeniyle enerji tasarrufu sağlamak amacıyla dün Tahran'daki ve bazı eyaletlerdeki okulları ve devlet dairelerini kapatma kararı aldı. İran dünyanın en büyük doğal gaz ve petrol rezervlerine sahip enerji zengini bir ülke olmasına rağmen son haftalarda enerji santrallerini çalıştıracak gaz ve yakıt sıkıntısı nedeniyle elektriği karneye bağlamak zorunda kaldı. Hükümet, Tahran ve başkentin batısındaki Elburz vilayetlerinde okulların ve idarelerin kapatıldığını duyurdu. ‘Enerji tüketimini yönetmek amacıyla’ batıda Kürdistan, kuzeyde Mazenderan ve Erdebil, orta kesimde Kum ve güneydoğuda Kirman da dahil olmak üzere 31 eyaletin en az 10'unda benzer bir karar alındı.
İran'ın başkenti Tahran'ın merkezindeki bir cadde (AFP)
Tahran'daki devlet daireleri, Batı'nın İran'a uyguladığı yaptırımlar nedeniyle İran'ın elektrik şebekesi altyapı yatırımlarının yetersizliğinden mustarip olduğu için, enerji tasarrufu amacıyla eyaletlerin yarısından fazlasını da kapsayan bir kararla geçtiğimiz Aralık ayında dört gün üst üste kapatılmıştı.
