İsrail güvenlik birimlerine eşi benzeri görülmemiş eleştiri

Netanyahu bölgenin daha geniş bir savaşa sürüklenmesine yardımcı oluyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ordu komutanlarıyla gerçekleştirdiği bir toplantı sırasında (Netanyahu'nun Telegram kanalı)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ordu komutanlarıyla gerçekleştirdiği bir toplantı sırasında (Netanyahu'nun Telegram kanalı)
TT

İsrail güvenlik birimlerine eşi benzeri görülmemiş eleştiri

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ordu komutanlarıyla gerçekleştirdiği bir toplantı sırasında (Netanyahu'nun Telegram kanalı)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ordu komutanlarıyla gerçekleştirdiği bir toplantı sırasında (Netanyahu'nun Telegram kanalı)

On ay boyunca orduya ve güvenlik birimlerinin geri kalanına mutlak destek veren ve Başbakan Binyamin Netanyahu ile iktidar sağının saldırılarına karşı onlarla birlikte duran İsrail basınında ilk kez generalleri İsrail'i geniş bir savaşa bulaştırmaya yardım etmekle suçlayan eleştiriler duyulmaya başlandı. İsrail medyası şu öfkeli soruyu soruyor: “Hem suikast yapıp hem de ağlıyor musunuz?”

İsrail medyası suikastların faydasını sorgulayan, ‘taktiksel başarılar ve stratejik başarısızlıklar elde ettiklerini’ söyleyen ve ‘suikasta uğrayan her figürün yerini daha az vahşi ve acımasız olmayan bir başkasının aldığını’ vurgulayan birçok makale yayınladı.

sdvfe
Hamas'ın kurucusu Şeyh Ahmed Yasin, İsmail Heniyye ile konuşurken, 2002. (Reuters)

Yazılar, eleştirilerini, sanki bunların ilk ve tek sorumlusu oymuş gibi Netanyahu'nun kendisiyle sınırlandırdı. Ancak İsrail'de askeri ve istihbarat konularında kararların nasıl alındığını takip eden herkes bilir ki planları başlatan, formüle eden ve uygulayanlar ordu ve istihbarat generalleridir. Başbakan ordu ve istihbaratın önerilerini onaylarken, onlar Netanyahu ve hükümetine saldırıyor.

asxdecf
İsrail Gazze Şeridi'nde açlığı bir savaş silahı olarak kullanıyor. (DPA)

Örneğin bu generaller, Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırısına misilleme olarak Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın vahşet düzeyini belirleyen ve Hamas'tan değil sivil halktan (üçte ikisi çocuk ve kadın olmak üzere yaklaşık 40 bin ölü ve 90 bin yaralı) intikam almaya karar veren kişilerdi.

Onlar, Gazze Şeridi’ni yaşanmaz hale getirmeye karar verdiler. Üniversiteleri, okulları, hastaneleri, tıbbi klinikleri, kiliseleri, camileri ve kültürel tesisleri yok ederek, onlarca gazeteciyi (yaklaşık 160), ambulans ekiplerini, bilim adamlarını ve diğerlerini öldürerek oradaki tüm medeniyet işaretlerini yok etmeye karar verdiler. Ayrıca bir açlık ve susuzluk savaşı da yürüttüler. Gazze Şeridi'nde her gün onlarca insanın ölümüne neden olan çılgınca askeri operasyonları sürdürenler de onlardı.

xcdfv
İsrail güçleri tarafından iade edilen 84 Filistinli’nin cesedi Han Yunus'ta bir toplu mezara gömüldü. (EPA)

Yedioth Ahronoth gazetesi dün (pazartesi) kıdemli editör Einav Schiff imzasıyla ‘Suikast yapıyorlar ve ağlıyorlar’ başlıklı bir yazı yayınladı. Söz konusu yazıda, “Hiçbir gelişme olmadan kendini tekrar eden her şey gibi, güvenlik şeflerinin kaçırılan kadın ve erkeklerin iadesine ilişkin anlaşma konusunda Başbakan’a yönelik şikayetleri de boş bir ritüel haline geldi” denildi.

Yazıda, “Bir yandan bizi anlaşmanın önündeki engelin Netanyahu olduğuna ikna etmeye çalışıyorlar, diğer yandan da ABD Başkanı’nı bile meraklandıran adımları engellemiyorlar: Hikâye nedir?” ifadesi yer aldı.

Bir yandan ‘Netanyahu anlaşma istemiyor’ söylemini tekrarlıyorlar, diğer yandan da neredeyse çocukça ‘caydırıcılığı yeniden tesis etme’ anlayışına dayanan ve her şeyden çok bir ego restorasyonu olduğundan şüphelenilen ‘X koyma’ oyununda (suikaste kurban giden bir Hamas ya da Hizbullah liderinin fotoğrafının üzerine X işareti koymak) açıkça suç ortağı oluyorlar.

num7ıö
İsrail ordusunun asker alma merkezi Tel Hashomer'in girişinde, askere alınma kararına karşı çıkan ultra-Ortodoks Yahudiler’in eyleminden (DPA)

Yazı, üzücü ama şaşırtıcı olmayan bir şekilde, çoğu medya kuruluşunu ‘güvenlik servisleri hayranlığı, milliyetçi popülizm ya da şu yahut bu şekilde’ bu yaklaşımı benimsedikleri için eleştiriyor.

Schiff yazıyı şöyle bitiriyor: “O halde kimsenin 'Netanyahu anlaşma istemiyor' söylemini yutmamasına şaşmamalı. Heniyye'ye suikast düzenleyenler bizi büyük bir teröristten daha kurtarmış olabilirler ama Netanyahu'ya karşı çıktıklarını iddia ettikleri kötü niyetli politikayı sürdürmek için mükemmel bir koz verdiler.”

zxcdfvg
İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, Güney Komutanlığı Komutanı ile Gazze Şeridi'nin Han Yunus bölgesindeki durumu değerlendiriyor. (Arşiv)

Aynı gazetenin bir diğer kıdemli editörü Sima Kadmon ise ordu ve istihbarat komutanlarına Netanyahu'nun icraatlarından şikayetçi oldukları yönünde medyaya haber sızdırma politikasına son vermeleri çağrısında bulundu. Kadmon, “Cesaretle halkın karşısına çıkın ve onlara gerçeği söyleyin. Onlara anlaşmanın hazır olduğunu ve Netanyahu'nun bunun gerçekleşmesini engellediğini söyleyin” ifadelerini kullandı.

Diğer yandan Haaretz'in Arap işleri editörü Dr. Zvi Barel, generallerin ‘ego’ kompleksi hakkında bir yazı yazdı. Barel, Malezya Başbakanı Mahathir Muhammed'in Irak savaşına cevaben söylediği şu meşhur sözü hatırlattı: “Elimizdeki tek yanıt daha da öfkelenmek. Ancak öfkeli insanlar doğru düşünemezler.”

Barel, “İsrail, İran ve Hizbullah şimdi kendilerini, gerektiği gibi düşünememelerine neden olabilecek bir aşağılanma savaşının içinde buluyorlar. İstihbarat, ne kadar mükemmel olursa olsun, ortadan kaldırılacak bir adayın odasını ve arabasını bulabilir, hareketleri hakkında gerçek zamanlı doğru bilgiler edinebilir, suikastı gerçekleştirecek ajanları işe alabilir ya da yatak odasına ulaşan hassas bir füze fırlatabilir. Ancak şu ana kadar İsrail ve Amerikan istihbaratı, İran ve Hizbullah'ın, İsrail'in itibarını iade eden suikastlara nasıl ve ne zaman karşılık vereceğini belirlemede başarılı olamadı. Suikastların caydırıcılık anlamında bir değer katması bekleniyorsa, sadece misilleme korkusu bile caydırıcılığın sağlanamadığını, belki de tam tersinin gerçekleştiğini gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu.

Medyada yeni olan bu üslup, ordu, istihbarat ve generallerin üzerindeki kutsallık havasını kaldırmanın ve politikaları, savaş planları ve stratejik hasara neden olan uygulamaları hakkında onlarla açıkça konuşmanın başlangıcı olabilir. Kuşkusuz bu, Netanyahu'ya hizmet etmekte ve onun savaşı sürdürme ve bir dönüş yapma fırsatını kaçırma arzusunu yerine getirmektedir.



Baltık Denizi'nde "sabotaj" tartışması: "Çin'i suçlamak riskli bir hamle"

Tartışmaların odağındaki Yi Peng 3'ün yapımı 2001'de tamamlanmıştı (AP)
Tartışmaların odağındaki Yi Peng 3'ün yapımı 2001'de tamamlanmıştı (AP)
TT

Baltık Denizi'nde "sabotaj" tartışması: "Çin'i suçlamak riskli bir hamle"

Tartışmaların odağındaki Yi Peng 3'ün yapımı 2001'de tamamlanmıştı (AP)
Tartışmaların odağındaki Yi Peng 3'ün yapımı 2001'de tamamlanmıştı (AP)

Baltık Denizi'nde Finlandiya, Almanya, İsveç ve Litvanya arasında bağlantı kuran denizaltı telekomünikasyon kablolarının kopmasıyla sabotaj şüpheleri artıyor. Ancak uzmanlara göre gözlerin Çin'e çevrilmesi için henüz erken.

Olayla ilgili inceleme yürüten İsveç ve Danimarka, kabloların kopmasından sorumlu olabileceği gerekçesiyle Çin'e ait bir kargo gemisine odaklanıyor.

Danimarka Savunma Komutanlığı'ndan 20 Kasım'da yapılan açıklamada Çin merkezli Ningbo Yipeng şirketine ait Yi Peng 3 adlı geminin yakın takibe alındığı bildirilmişti. 

Salıyı çarşambaya bağlayan gece Danimarka ve İsveç arasındaki Kattegat Boğazı'nda demirleyen geminin, pazarı pazartesiye bağlayan gece "C-Lion 1" kablo hattının yakınlarında görüldüğü aktarılmıştı. İsveç polisi de dün incelemelerde Yi Peng 3'e odaklanıldığını duyurmuştu.

Fransa'nın kamu yayıncısı France 24'ün paylaştığı uydu takip verilerine göre, Rusya'nın St. Petersburg şehrinden Mısır'ın başkenti Kahire'ye giden kargo gemisi, Finlandiya ve Almanya arasında uzanan C-Lion 1 kablosu kesildiğinde bölge civarındaydı. Geminin daha sonra rotasını değiştirerek İsveç ve Litvanya arasında uzanan BCS kablosunun yakınına gittiği ve bu kablonun da arızalandığı belirtiliyor. 

ABD'nin Ukrayna'ya Rus topraklarına uzun menzilli füzelerle saldırma izni vermesinin ardından yaşanan olay, Avrupa'da sabotaj paniği yarattı. Gözler Çin ve Rusya'ya çevrildi.

Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, "Kimse bu kabloların kazara koptuğuna inanmıyor" demişti. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen de durumun "sabotaj olduğu ortaya çıkarsa şaşırmayacağını" söylemişti.

Diğer yandan France 24'ün görüştüğü uzmanlar, olayda Çin'in suçlanmasının riskli bir hamle olduğunu söylüyor.

Kopenhag Üniversitesi'nden deniz güvenliği uzmanı Christian Bueger, Çin'in olayla ilgili olduğuna dair henüz hiçbir kanıta rastlanmadığını hatırlatarak, Pistorius'un açıklamasının "erken ve şaşırtıcı" bulduğunu belirtiyor ve ekliyor: 

Böyle bir açıklama, Almanya'nın diplomatik manevra için hareket alanını kısıtlıyor. Almanya savunma bakanı, açıkça Çin'i Alman altyapısına sabotaj yapmakla suçluyor.

Bueger, Çin'in Rusya'yı desteklemek için Avrupa sularında hibrit savaş taktikleri kullandığının tespit edilmesi halinde bunun "daha önce duyulmamış, çok provokatif ve şaşırtıcı bir şey olacağını" söylüyor.

Birleşik Krallık'taki Lancaster Üniversitesi'nden Basil Germond, Baltık Denizi'nin hibrit savaş stratejileri için uygun bir bölge olduğuna dikkat çekerek, "Burada şüpheli ve kötü niyetli faaliyetleri önlemek zor" diyor. 

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov iddialara tepki göstererek şunları söylemişti: 

Hiçbir sebep yokken her şey için Rusya'yı suçlamaya devam etmek oldukça saçma.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Jian da gemilerin sıkı kanunlarla denetlendiğini ve yasalara uygun şekilde hareket ettiğini savunmuştu. 

Britanya'nın tanınmış gazetelerinden Financial Times, geminin ait olduğu Ningbo Yipeng firmasıyla iletişime geçmişti. Şirket, Pekin yönetiminin kendilerinden "incelemeye katkı sağlamalarını istediğini" bildirmiş, daha fazla detay paylaşmamıştı.

Independent Türkçe, France 24, Financial Times