ABD: Google'a tekelleşme nedeniyle ilk mahkeme kararıhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5048034-abd-googlea-tekelle%C5%9Fme-nedeniyle-ilk-mahkeme-karar%C4%B1
ABD: Google'a tekelleşme nedeniyle ilk mahkeme kararı
Google arama motoru logoları (AP)
ABD'li bir federal yargıç, Google'ın yasadışı bir şekilde tekelleşmek ve dünyanın varsayılan arama motoru olmak için milyarlarca dolar harcayarak antitröst yasasını ihlal ettiğine karar verdi.
Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre bu karar, büyük teknoloji şirketlerinin pazar hakimiyetine meydan okuyan çok sayıda dava açan ABD antitröst yetkilileri için ilk zafer anlamına geliyor.
Karar, Google'ın yıllardır hâkim olduğu çevrimiçi reklam dünyasındaki manzarayı değiştirecek olan Google'ın ana şirketi Alphabet'in parçalanmasını da içerebilecek potansiyel çözümlerin geliştirilmesi için ikinci bir duruşmanın önünü açıyor.
Karar aynı zamanda antitröst uygulayıcılarının, siyasi yelpazede yoğun bir şekilde eleştirilen bir sektör olan büyük teknoloji şirketlerini kovuşturması için de yeşil ışık yakıyor.
ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Amit Mehta, “Mahkeme şu sonuca vardı: Google bir tekeldir ve tekelini korumak için tek bir birim olarak hareket etmeye devam etmektedir” dedi.
Arama motoru devi, çevrimiçi arama pazarının yaklaşık yüzde 90'ını ve akıllı telefonlar aracılığıyla yüzde 95'ini kontrol ediyor. Google reklamları, Alphabet'in 2023'teki toplam satışlarının yüzde 77'sini oluşturuyor.
Google tarafından yapılan açıklamada, “Bu karar Google'ın en iyi arama motorunu sunduğunu kabul etmekte, ancak bunu kolayca erişilebilir hale getirmemize izin verilmemesi gerektiği sonucuna varmaktadır” ifadesi yer aldı.
ABD Adalet Bakanı Merrick Garland, kararı, ‘Amerikan halkı için tarihi bir zafer’ olarak nitelendirdi ve “Ne kadar büyük ya da güçlü olursa olsun hiçbir şirket yasaların üstünde değildir” dedi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre ise “Rekabet yanlısı karar, Amerikan halkı için bir zaferdir. Amerikalılar özgür, adil ve rekabete açık bir interneti hak ediyor” ifadelerini kullandı.
Milyarlarca dolar harcandı
Mehta, Google'ın arama motorunun akıllı telefonlarda ve tarayıcılarda varsayılan motor olmasını sağlamak ve hâkim pazar payını korumak için yalnızca 2021 yılında 26,3 milyar dolar ödediğini belirtti.
Söz konusu karar, büyük teknoloji şirketlerine yönelik tekel suçlamalarını ele alan bir dizi davanın ilk önemli kararı. Eski Başkan Donald Trump'ın yönetimi tarafından açılan dava, geçen yılın eylül ayından kasım ayına kadar görüldü.
Geçtiğimiz dört yıl içinde federal antitröst düzenleyicileri Meta platformları, Amazon ve Apple aleyhine de davalar açarak, şirketleri yasadışı tekel uygulamalarını sürdürmekle suçladı.
Hamaney, onlarca yıllık mücadelenin ardından en zorlu sınavıyla karşı karşıyahttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5155246-hamaney-onlarca-y%C4%B1ll%C4%B1k-m%C3%BCcadelenin-ard%C4%B1ndan-en-zorlu-s%C4%B1nav%C4%B1yla-kar%C5%9F%C4%B1-kar%C5%9F%C4%B1ya
Hamaney, onlarca yıllık mücadelenin ardından en zorlu sınavıyla karşı karşıya
İran Dini Lideri Ali Hamaney, 21 Mart 2025 tarihinde Tahran'da düzenlenen bir mitinge katıldı. (Reuters)
İran Dini Lideri Ali Hamaney son otuz yılda bir dizi zorluğun üstesinden geldi, ancak İsrail'in benzeri görülmemiş saldırıları İran rejiminin bekası ve kişisel güvenliği açısından en ciddi kriz olabilir.
İlk liderin (Humeyni) 1989'daki ölümünden sonra yerine geçen Hamaney, İran'ı ağır yaptırımlar ve dünyayla neredeyse sürekli gerginlik içinde yönetti. En son 2022-2023'teki ‘Kadın, Yaşam, Özgürlük’ hareketi olmak üzere şiddetli baskıyla karşılanan protestolarla karşı karşıya kaldı.
86 yaşındaki Hamaney'in halefliği meselesi İran'da zaten masadaydı, ancak mevcut zor koşullar altında şimdi vereceği kararlar, 1979'da Şah'ı deviren devrimden bu yana temel direği olduğu iktidarın geleceği üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olacak.
İran Dini Lideri Ali Hamaney, Tahran'ın güneyinde Humeyni’nin ölümü anısına düzenlenen törende bir konuşma yapıyor. (İran Dini Lideri’nin internet sitesi)
Üst düzey bir ABD'li yetkili pazar günü Başkan Donald Trump'ın kendisine yönelik bir İsrail suikast planına karşı çıktığını açıklarken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu dün İran Dini Lideri’ne suikast düzenlenmesinin ‘çatışmaya son vereceğini’ söyledi.
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz dün yaptığı açıklamada, “İran diktatörünü nerede olursa olsun vuracağız” dedi.
‘Kendi yarattığı bir ikilem’
İsrail'in başta Genelkurmay Başkanı ve Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Komutanı olmak üzere İran'ın kilit isimlerini öldürmedeki başarısı, İsrail istihbaratının İranlı liderleri takip etme kabiliyetini ortaya koyarken, Netanyahu'nun Hamaney'in öldürülmesi emrini gerçekten verip veremeyeceğine dair soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Göreve geldiğinden bu yana İran'dan ayrılmayan İran Dini Lideri, sıkı güvenlik önlemleri ve tam bir gizlilikle kuşatılmış durumda. Hamaney, 1989 yılında İran Cumhurbaşkanı iken Kuzey Kore'yi ziyaret etmişti.
Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’nda araştırmacı olan Kerim Seccadpur, Hamaney'in ‘kendi yarattığı bir ikilemle’ karşı karşıya olduğunu ve ‘İran'ı ileri teknolojik bir savaşta yönetecek fiziksel ve bilişsel kavrayıştan’ yoksun olduğunu söyledi.
Seccadpur, “İsrail'e verilecek yanıt zayıf olursa otoritesini daha da zayıflatır, güçlü olursa da kendisinin ve rejiminin yaşayabilirliğini daha da tehlikeye atabilir” dedi.
‘Yanlış bir hesaplama’
Hamaney, ABD ve İsrail'le çatışma söylemini sürdürürken, İran'ın Lübnan'daki Hizbullah gibi bölgesel vekil güçlerini desteklemeye devam ederek İran'ı düşmanlarıyla doğrudan bir çatışmadan uzak tuttu.
İran Dini Lideri Ali Hamaney (Reuters)
Ancak son gelişmeler bu stratejinin sonuna gelindiğini gösteriyor.
ABD merkezli United Against a Nuclear Iran (UANI) adlı kuruluşun politika direktörü Jason Brodsky, Hamaney'in ‘1989'da liderliği devraldığından beri çatışmaları İran sınırlarından uzak tutmaya alışkın olduğunu’ söyledi. Brodsky, “Bu yüzden Hamaney ciddi bir yanlış hesaplama yaptı” ifadesini kullandı.
Brodsky, mevcut duruma en yakın benzetmenin 1980'lerin başında İran'da yaşanan ve muhalif gruplara atfedilen huzursuzluk olduğunu, bir dizi lidere yönelik saldırıların 1981'de cumhurbaşkanının öldürülmesi ve Hamaney'e yönelik bir suikast girişimiyle sonuçlandığını söyledi.
Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığı habere göre Brodsky, “Bu durum Hamaney için kesinlikle bir öğrenme deneyimi olacak” dedi.
İran Dini Lideri Ali Hamaney, Tahran'ın güneyinde Humeyni’nin ölümü anısına düzenlenen törende bir konuşma yapıyor. (İran Dini Lideri’nin internet sitesi)
Brodsky sözlerini şöyle sürdürdü: “Bugün tanık olduğumuz şey tamamen farklı bir boyutta ve Tahran'ın kapasitesini tamamen aşmakla tehdit eden bir hızda gerçekleşiyor.”
İsrail'in perşembe gecesi gerçekleştirdiği saldırıların boyutu İran yönetimini şaşırttı. Zira bu saldırılar, Tahran'ın nükleer programı hakkında İran-ABD arasında yapılması planlanan yeni müzakerelerin bir gün öncesinde ve ülkenin kötüleşen ekonomik durum nedeniyle yeni protesto gösterilerine karşı teyakkuzda olduğu bir zamanda gerçekleşti.
“Yapmamız gerekeni yapıyoruz”
Netanyahu Fox News'e verdiği demeçte, İsrail saldırılarının ‘rejim değişikliğine’ yol açabileceğini ima ederken aynı zamanda bunu yapması gerekenin İran halkı olduğunu vurguladı.
İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Hava ve Uzay Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade geçen yıl Hamaney'e Fettah 2 hipersonik füzesinin bileşenlerini açıklarken (Arşiv – İran Dini Lideri’nin internet sitesi)
Netanyahu, “Sonuç kesinlikle bu olabilir, çünkü İran rejimi çok zayıf… Halkın yüzde 80'i alçakları kovacaktır” şeklinde konuştu.
İsrail Başbakanı, Hamaney'i öldürmek için gerçekten de Washington'un karşı çıktığı bir İsrail planı olup olmadığı sorusuna ise şu yanıtı verdi: “Yapmamız gerekeni yapıyoruz, yapmamız gerekeni yapacağız ve bence ABD bunun kendisi için iyi olduğunu biliyor.”
İran Dini Lideri Ali Hamaney, ABD Başkanı Donald Trump ile müzakere etmenin ‘onursuzluk’ olduğunu söyledi. (Reuters)
İran dışındaki bazı Farsça yayın yapan televizyon kanalları Hamaney karşıtı sloganlar atan grupların görüntülerini yayınlamış olsalar da şu ana kadar kitlesel protestolara dair herhangi bir haber gelmedi.
Washington Enstitüsü'nde araştırmacı olan Holly Dagres, “Gerçek şu ki, saldırılar mevcut gerilimleri körükledi ve pek çok İranlı rejimin gitmesini istedi. Ancak çoğu kişi bunu başarmanın bedelinin kan dökülmesi ve savaş olmasını istemiyor… Bu kilit bir nokta” ifadelerini kullandı.
