İran: İsrail'e karşılık vermek için kimseden ‘izin’ istemiyoruz

İran, ABD ve Avrupa'nın itidal ve saldırıdan kaçınma çağrılarına böyle yanıt verdi.

Tahran'da Hamas’ın merhum Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ve İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın resminin bulunduğu devasa reklam panosu (EPA)
Tahran'da Hamas’ın merhum Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ve İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın resminin bulunduğu devasa reklam panosu (EPA)
TT

İran: İsrail'e karşılık vermek için kimseden ‘izin’ istemiyoruz

Tahran'da Hamas’ın merhum Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ve İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın resminin bulunduğu devasa reklam panosu (EPA)
Tahran'da Hamas’ın merhum Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ve İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın resminin bulunduğu devasa reklam panosu (EPA)

İran, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin Tahran'da öldürülmesine karşılık vermek için kimseden ‘izin’ istemediğini vurgulayarak, ABD ve Avrupa ülkelerinden gelen İsrail'e yönelik tehdidinden ‘geri adım atması’ çağrılarına yanıt verdi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani yaptığı açıklamada, İran'ın ‘egemenliğini savunmaya kararlı olduğunu’ söyledi. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Kenani, Batı'nın çağrısının ‘uluslararası hukukun ilke ve hükümleriyle çeliştiğini ve İsrail'e açık ve pratik destek teşkil ettiğini’ belirtti.

Almanya, Fransa ve İngiltere liderleri dün (pazartesi) İran ve müttefiklerine, gerilimi artıracak, ateşkes ve esirlerin serbest bırakılması şansını tehlikeye atacak saldırılardan kaçınmaları çağrısında bulundu.

Üç ülke tarafından yapılan açıklamada, “Çatışmalar derhal durdurulmalı ve Hamas'ın elindeki tüm esirler serbest bırakılmalı” denildi. Açıklamada ayrıca, Gazze Şeridi'ndeki nüfusun ‘acil ve engelsiz bir şekilde yardım ulaştırılmasına ve dağıtılmasına’ ihtiyacı olduğu vurgulandı.

Tahran'ın İsrail'i caydırma konusundaki kararlılığını vurgulayan Kenani, “Siyonist varlığın suçlarına herhangi bir itirazda bulunmayan üç ülke, İran'dan egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün ihlaline karşılık vermemesini istiyor” dedi. Kenani, söz konusu ülkeleri ‘Gazze'deki savaşa ve İsrail'in savaş kışkırtıcılığına karşı kararlı bir şekilde durmaya’ çağırdı.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İran'ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'a ‘Ortadoğu'da askeri gerilimin daha da artırmasını önlemek için elinden gelen her şeyi yapması’ çağrısında bulundu.

Almanya Hükümet Sözcüsü’nün aktardığına göre Scholz dün yaptığı bir telefon görüşmesinde Pezeşkiyan'a Ortadoğu'daki şiddet sarmalının derhal durdurulması gerektiğini, aksi takdirde bölge ülkeleri ve halkları için hesaplanamaz tehlikelerin ortaya çıkacağını söyledi.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.