Cibuti Dışişleri Bakanı Mahmud Ali Yusuf, Somali ile Etiyopya arasında, Mogadişu hükümetinin ‘egemenliğinin ihlali’ olarak reddettiği Kızıldeniz'de bir deniz üssü kiralanması konusunda yaşanan krizin çözümünde Türkiye'nin arabuluculuğunun başarılı olamayacağını söyledi.
Ankara geçtiğimiz pazartesi günü, Afrika Boynuzu'ndaki iki komşu ülke arasındaki anlaşmazlıkları sona erdirmek üzere Türkiye'nin arabuluculuğunda yürütülen müzakerelerin ikinci turunda Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Moallem Faki ve Etiyopya Dışişleri Bakanı Taye Atske Selassie arasında bir toplantıya ev sahipliği yaptı.
Şarku’l Avsat'a özel açıklamalarda bulunan Bakan Ali Yusuf, “Dürüst olmak gerekirse, iki ülkenin egemenliğe saygı ve toprak bütünlüğü kavramları konusundaki tutumları birbirinden çok uzak. Çözüm, iki ülkeden birinin bu konulardaki tutumundan vazgeçmesinde yatıyor” ifadelerini kullandı.
Addis Ababa 1 Ocak'ta Somaliland ile bir mutabakat zaptı imzaladı. Uluslararası alanda tanınmayan Somaliland bölgesiyle imzalanan mutabakat zaptı, denize kıyısı olmayan bir ülke olan Etiyopya'nın bölgenin bağımsızlığını tanıması karşılığında Kızıldeniz'in girişinde 20 kilometre uzunluğunda bir ticari liman ve askeri üs kurma hakkını 50 yıllık bir kira sözleşmesiyle elde etmesini öngörüyor. Somali ise söz konusu mutabakatı reddetti ve Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud mutabakatı iptal eden bir karar imzaladı. Arap Birliği de Mogadişu'nun tutumunu destekleyerek mutabakat zaptını ‘hükümsüz ve kabul edilemez’ olarak nitelendirdi.
Somaliland, 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden, ancak uluslararası toplum tarafından tanınmayan eski bir İngiliz himayesidir.
Ülkesinin ‘anlaşmazlığı çözmek için uzlaşmacı çözümler içeren gizli bir arabuluculuk önerdiğini’ açıklayan Yusuf, ayrıntıları söylemekten kaçınarak “Süreci başarısızlığa maruz bırakmamak için ayrıntıları açıklayamam” dedi.
Yusuf, Cibuti'nin komşu Somali ve Etiyopya arasındaki gerilimi azaltma çabalarından hiçbir zaman vazgeçmediğini belirterek, “Cibuti diplomatik gerilimi azaltmak için şubat ayında bir Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi (IGAD) zirvesi düzenledi ve Cibuti Cumhurbaşkanı iki komşu ülkenin liderleri arasında sürekli iletişim halinde” ifadelerini kullandı.
Yusuf sözlerini şöyle sürdürdü: “Türk arabuluculuğu, istenen sonuçları vermeyen Kenya arabuluculuğunun ardından Etiyopya'nın talebi üzerine geldi… Önemli olan tüm diplomatik çabaların bölgede istikrar ve güvenliği sağlamaya yönelik olmasıdır ve bu hedefler diğer tüm hususlardan önce Cibuti'nin öncelikli ilgi alanıdır.”
Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Faki dün (salı) Etiyopya ile Türkiye'de yapılan müzakerelerin ikinci turunun tamamlandığını açıkladı, ancak herhangi bir anlaşmaya varılıp varılmadığıyla ilgili bilgi vermedi.
Faki X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Türkiye'nin arabuluculuk çabalarını övdükten sonra üçüncü tur görüşmelerin burada yapılmasına karar verildiğini açıkladı.
Somali medya kaynaklarına göre, Etiyopya'nın Somaliland ile mutabakat zaptını uygulamakta ısrar etmesi, Somali'nin ise Etiyopya'nın önce mutabakat zaptından vazgeçmesi ve ardından Kızıldeniz'e erişim konusunda Mogadişu'daki Somali hükümetiyle müzakere etmesinde ısrar etmesi nedeniyle Ankara görüşmeleri çıkmaza girmiş durumda.
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı son telefon görüşmesinde, Türkiye'nin Somali ve Etiyopya arasında diyaloğu teşvik etme çabalarını memnuniyetle karşıladı. Şeyh Mahmud ayrıca, ‘her türlü iş birliğinin uluslararası hukuk ve düzene uygun olarak Somali'nin egemenliğine ve ulusal birliğine saygı ile tutarlı olması gerektiğini’ vurguladı.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, cumartesi günü Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinde, ‘karşılıklı mutabık kalınan bir yaklaşımla ülkesinin denize erişiminin sağlanmasının önemini’ vurguladı.
Şarku’l Avsat’ın Etiyopya Haber Ajansı’ndan aktardığına göre Abiy, ‘Etiyopya ve Somali arasındaki yanlış anlamaların çözümünü kolaylaştırmada Türkiye Cumhurbaşkanı'nın desteğini takdir etti.’
Beyaz Saray yakınlarındaki silahlı saldırının gerçekleştiği yerde bulunan Ulusal Muhafızlar, (AFP)
