عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Taliban Afganistan'da iktidara dönüşünün üçüncü yıldönümünü kutluyor

Kutlamalar, ABD öncülüğündeki operasyonların merkezi olan bir üste gerçekleşti.

Kabil’de Taliban’ın Afganistan'da iktidara dönüşünün üçüncü yıldönümünü kutlayan çocuklar (AFP)
Kabil’de Taliban’ın Afganistan'da iktidara dönüşünün üçüncü yıldönümünü kutlayan çocuklar (AFP)
TT
TT

Taliban Afganistan'da iktidara dönüşünün üçüncü yıldönümünü kutluyor

Kabil’de Taliban’ın Afganistan'da iktidara dönüşünün üçüncü yıldönümünü kutlayan çocuklar (AFP)
Kabil’de Taliban’ın Afganistan'da iktidara dönüşünün üçüncü yıldönümünü kutlayan çocuklar (AFP)

Taliban yetkilileri bugün (çarşamba) ABD'nin eski Bagram Hava Üssü’nde iktidara dönüşlerinin üçüncü yıldönümünü kutlamaya başlarken, Başbakan Muhammed Hasan Ahund da Afganistan’ın ‘İslam hukukunun üstünlüğünü koruması’ gerektiğini söyledi.

Aralarında Çinli ve İranlı diplomatların da bulunduğu yüzlerce kişi, Taliban'ın Afganistan'da iktidara dönüşünün üçüncü yıldönümünü kutlamak üzere Kabil'in 40 kilometre dışındaki üste bir araya geldi. Program çerçevesinde konuşmalar yapıldı ve askerî geçit töreni düzenlendi.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre törende hazır bulunmayan Ahund yaptığı açıklamada, Taliban yetkililerinin ‘İslam hukukunun üstünlüğünü sürdürme, malları ve insanların hayatlarını koruma ve Afganistan halkına saygı gösterme sorumluluğuna sahip olduğunu’ ifade etti.

cdfrgt
Kabil'de kutlama yapmak için konvoy halinde gezen Taliban güvenlik personeli (AFP)

Afganistan'da yirmi yıldır ABD öncülüğündeki operasyonların merkezini oluşturan hava üssünde düzenlenen etkinliğe Taliban yetkililerini helikopterler taşıdı.

Taliban savaşçıları, Washington destekli hükümetin çökmesi ve liderlerinin kaçmasının ardından 15 Ağustos 2021'de başkent Kabil'in kontrolünü ele geçirdi.

sdfrg
Taliban savaşçıları, Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeden kaçmasının ardından 15 Ağustos 2021'de Kabil'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın kontrolünü ele geçirdi. (AP)

Başbakan Ahund dün (salı) yaptığı açıklamada, “Bu tarihte Allah, mücahit Afgan ulusuna işgalci ve kibirli bir uluslararası güce karşı kesin bir zafer verdi” ifadesini kullandı.

Zafer Günü öncesinde başkentte ve Taliban'ın manevi kalesi Kandahar'da güvenlik önlemleri arttırılırken, ülkedeki DEAŞ saldırıları tehdidi de devam ediyor.

Taliban hükümeti, 20 yıllık bir isyanın ardından iktidara gelmesinden bu yana geçen üç yılda, İslam hukukunun katı yorumuna dayanan yasaları dayatarak ülke üzerindeki hakimiyetini pekiştirdi.

Taliban hükümeti hiçbir ülke tarafından tanınmadı. Diğer yandan ülkede Birleşmiş Milletler'in (BM) ‘cinsiyet ayrımcılığı’ olarak adlandırdığı politikalar kapsamında kadınlara yönelik kısıtlamalar önemli bir sorun olmaya devam ediyor.

Bayraklar ve afişler

Zafer Günü'nden önceki günlerde işçiler, Kabil'in dört bir yanına yıldönümü tarihiyle birlikte çeşitli kutlama ifadelerinin yer aldığı afişler asmakla meşguldü.

Şehir aynı zamanda sokaklarda ‘Afganistan İslam Emirliği’ bayrakları satan satıcılarla da doluydu.

Başkentteki bir stadyumda sporcuların katılacağı etkinlikler ve şiir dinletileri düzenlenmesi planlanıyor.

cdvdvf
Taliban savaşçıları, Washington destekli hükümetin çökmesi ve liderlerinin sürgüne kaçmasının ardından 15 Ağustos 2021 tarihinde başkent Kabil'in kontrolünü ele geçirdi. (AFP)

Taliban hareketinin doğduğu kent olan ve aynı zamanda tecritte yaşayan ve dini fetvalarla ülkeyi yöneten lider Hibetullah Ahundzade'nin evinin bulunduğu Kandahar kentinde güvenlik önlemleri artırıldı.

Güvenlik hususu, Taliban yetkilileri için her zaman bir öncelik olmuştur. Birçok Afgan 40 yıl boyunca birbirini izleyen çatışmalardan sonra rahatladığını ifade ederken, ekonomi halen zarar görmeye devam ediyor ve halk kötüleşen bir insani krize saplanmış durumda.

Uluslararası sivil toplum örgütleri tarafından yapılan ortak açıklamada, 23,7 milyon insanın insani yardıma ihtiyaç duyduğu ve yardım sıkıntısının giderek arttığı uyarısında bulunuldu.

sxcdv
Kabil'de bir insani yardım kuruluşu tarafından dağıtılan gıda kumanyalarını almak için bekleyen Afgan kadınlar (AP)

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Taliban hükümetine, orta ve yüksek öğrenime devam etmeleri kısıtlanan ve engellenen kadınlar üzerindeki kısıtlamaları kaldırması için baskı yapılması çağrılarını yineledi.

HRW Afganistan araştırmacısı Fereshta Abbasi, “Taliban'ın iktidarı ele geçirmesinin üçüncü yıldönümü, Afganistan'daki insan hakları krizinin acımasız bir hatırlatıcısıdır” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Hindistan ve Pakistan neden diğer ülkeler gibi savaşmıyor?

Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
TT
TT

Hindistan ve Pakistan neden diğer ülkeler gibi savaşmıyor?

Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)

AP, Hindistan ve Pakistan arasındaki gerilime dikkat çekerek, iki ülkenin 1947'de İngiltere'den bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana üç büyük çaplı savaşa sahne olduğunu belirtti. İki komşu ayrıca, dünyanın en soğuk ve en yüksek rakımlı savaş alanı olarak tanımlanan bir buzulun tepesindeki çatışma da dahil olmak üzere onlarca çatışmaya tanık oldular.

Son gerginlik, Hindistan'ın Pakistan'ı suçladığı, İslamabad'ın ise herhangi bir dahli olduğunu reddettiği, turistlere yönelik ölümcül bir silahlı saldırının ardından yaşandı.

Hindistan ve Pakistan diğer ülkeler gibi savaşmıyor. Buradaki başat faktör, büyük saldırıları caydırmanın ayırt edici bir aracı ve durum kötüleşse bile çatışmanın kontrolden çıkmayacağının garantisi olan nükleer cephanelikleri.

Ncjxj
 Keşmir'in Pakistan tarafından yönetilen kısmının başkenti Muzafferabad'da Hindistan saldırıları sonucu yıkılan bir caminin yakınında nöbet tutan askerler (AFP)

Hindistan ve Pakistan neden bu şekilde savaşıyor? Çünkü nükleer cephanelikleri birbirlerini yok edebilecek kapasitede.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Pakistanlı güvenlik analisti Seyyid Muhammed Ali şu ifadeleri kullandı: “Pakistan ve Hindistan diğer tarafı defalarca yok etmeye yetecek kadar nükleer silaha sahip. Nükleer silahları, Karşılıklı Garantili İmha (MAD) senaryosu yaratıyor. Her iki ülke de stoklarının boyutunu ve kapsamını diğerine MAD garantisini hatırlatacak şekilde bilinçli olarak geliştirdi.”

Her iki ülke de nükleer kapasitelerini açıklamıyor, ancak her birinin 170 ila 180 arasında kısa, uzun ve orta menzilli savaş başlığına sahip olduğuna inanılıyor. Her iki ülke de bu silahları hedeflerine ulaştırmak için farklı sistemlere sahip.

Ali, cephaneliklerin daha fazla çatışmayı önlemek ve caydırmak için savunma amaçlı bir hamle olduğunu, çünkü ‘iki tarafın da böyle bir savaşı başlatmayı göze alamayacağını ya da bundan bir şey elde etmeyi umamayacağını’ söylüyor.

İlk bakışta öyle gelmeyebilir ama nükleer silahlar karşı tarafa aşırı tepki veremeyeceğini hatırlatır. Ancak cephaneliklerini çevreleyen gizlilik, Pakistan ya da Hindistan'ın nükleer bir ilk saldırıda hayatta kalıp kalamayacağının ve ‘ikinci saldırı kabiliyeti’ olarak adlandırılan misilleme yapıp yapamayacağının belirsiz olduğu anlamına geliyor.

Jfjfj
Pakistan'ın Lahor kenti yakınlarında Hindistan saldırısında hasar gören hükümet sağlık ve eğitim kompleksinin yönetim binası önünde duran arama kurtarma görevlileri (Reuters)

Bu kabiliyet, nükleer gerilime yol açabilecek saldırganlığı önleyerek bir düşmanın ilk saldırı yoluyla nükleer bir savaşı kazanmaya çalışmasını engeller. Bu kabiliyet olmadan, teoride, bir tarafın diğerine savaş başlığı fırlatmasını engelleyecek hiçbir şey yoktur.

Keşmir anlaşmazlığın merkezinde

Hindistan ve Pakistan, her birinin bağımsızlığını kazandığı 1947'den bu yana Keşmir üzerinde hak iddia ediyor ve sınır çatışmaları on yıllardır bölgeyi istikrarsızlaştırıyor.

Keşmir, Hindistan yönetimine karşı direnen silahlı isyancıların bulunduğu, iki ülke arasında bölünmüş tartışmalı bir Himalaya bölgesidir.

Her iki ülke de Keşmir'in bir bölümünü kontrol ediyor. Bölge yoğun bir şekilde askerileştirilmiş bir sınırla bölünmüş durumda.

Ezeli rakipler üç savaşlarından ikisini de Keşmir için yapmışlardır.

Birçok Keşmirli Müslüman, isyancıların bölgeyi Pakistan yönetimi altında ya da bağımsız bir devlet olarak birleştirme hedefini destekliyor.

Hindistan kontrolündeki Keşmir'de yaşanan sınır çatışmaları ve militan saldırıları Yeni Delhi'nin İslamabad'a karşı giderek daha sert bir tutum takınmasına ve onu ‘terörizmle’ suçlamasına neden oldu.

Son çatışmada Hindistan, geçen ay gerçekleşen silahlı katliamla bağlantılı olarak Pakistan destekli militanlar tarafından kullanılan yerleri vurarak Pakistan'ı cezalandırdı.

Geleneksel askeri dengesizlik

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün (IISS) Askeri Denge Raporu'na göre Hindistan 2025 yılında 74,4 milyar dolar harcamayla dünyanın en büyük savunma harcaması yapan ülkesi ve dünyanın en büyük silah ithalatçılarından biri.

Pakistan ise geçen yıl 10 milyar dolar harcadı. Pakistan, komşusuna kıyasla iki kat daha fazla aktif silahlı kuvvete sahip olan zengin Hindistan'la asla boy ölçüşemez.

Hindistan'ın silahlı kuvvetleri geleneksel olarak Pakistan'a odaklanmış olsa da, mücadele etmesi gereken bir başka nükleer komşusu da Çin. Hindistan, Hint Okyanusu'ndaki deniz güvenliği konusunda giderek daha fazla endişe duyuyor.

Bunlar Pakistan'ın güvenlik modelinde dikkate almak zorunda olmadığı iki faktör.

Pakistan'ın uzun ve dar yapısı, ordunun dış politikadaki büyük rolü ile birleşince silahlı kuvvetlerin hareketli olmasını ve savunmaya öncelik vermesini kolaylaştırıyor.

Tırmanma ve gerilimi azaltma modeli

Ne Pakistan ne de Hindistan diğerine karşı askeri hamlelerini duyurmak için acele etmiyor. Mevcut düşmanlıkların alevlenmesinden de anlaşılacağı üzere, saldırıların ve misillemelerin teyit edilmesi biraz zaman alabilir.

Ancak her ikisi de diğerinin kontrolündeki topraklarda ve hava sahasında operasyonlar yürütüyor.

Bu operasyonlar bazen kontrol noktalarına, tesislere ya da militanlar tarafından kullanıldığı iddia edilen yerlere zarar vermeyi amaçlıyor. Aynı zamanda liderleri kamuoyunun baskısına boyun eğmeye ve yanlış hesaplama potansiyeline sahip bir şekilde karşılık vermeye zorlamak, onları utandırmak veya kışkırtmak da amaçlanıyor.

Bu faaliyetlerin çoğu Keşmir'i Hindistan ve Pakistan arasında bölen Kontrol Hattı boyunca gerçekleşiyor.

Jfjdj
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)

Bu hattın medya ve kamuoyundan büyük ölçüde izole edilmiş olması, saldırı veya misilleme iddialarının bağımsız olarak doğrulanmasını zorlaştırıyor.

Bu tür olaylar, iki ülkenin nükleer kapasiteleri göz önüne alındığında uluslararası endişeleri arttırmakta, dikkatleri Hindistan ve Pakistan'a ve nihayetinde Keşmir üzerindeki rekabet eden iddialarına geri çekmektedir.

Her iki ülkenin de kaynaklar için rekabet etmesini gerektirecek bir durum söz konusu değil

Pakistan'ın muazzam bir maden zenginliği var, ancak Hindistan'ın bundan faydalanmak gibi bir arzusu yok. Hinduların çoğunlukta olduğu Hindistan ile Müslümanların çoğunlukta olduğu Pakistan arasında temel ideolojik farklılıklar olsa da birbirlerine hükmetmek ya da birbirlerini etkilemek gibi bir amaçları yok.

Keşmir dışında birbirlerinin topraklarında hak iddia etmek ya da hegemonya kurmak gibi bir niyetleri de yok.