Japonya Başbakanı Kishida istifa ediyor: Japonya'yı neler bekliyor?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Japonya Başbakanı Kishida istifa ediyor: Japonya'yı neler bekliyor?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Liberal Demokrat Parti (LDP) lideri olarak yeniden seçime girmeme kararını açıklamak üzere bir basın toplantısı düzenleyen Kishida, "Siyaset halkın güveni olmadan işleyemez Artık partinin tabandan gelen bir üyesi olarak yeni seçilecek LDP liderini desteklemeye odaklanacağım" dedi.

Kishida'nın istifa kararı, parti başkanlığı ve dünyanın en büyük dördüncü ekonomisi olan Japonya'nın liderliği için yarış başlatacak. Kishida'ya olan kamuoyu desteği, LDP'nin tartışmalı Unification Kilisesi ile bağlarının ortaya çıkması ve partinin bağış toplama etkinliklerinde yapılan ve kayıtlara geçmeyen siyasi bağışlar nedeniyle bir süredir azalıyordu.

Bunlara ek olarak, ülkenin yıllardır süren deflasyonist baskıdan nihayet kurtulmasına rağmen ücretlerin artan hayat pahalılığına ayak uyduramaması nedeniyle halkın hoşnutsuzluğuyla da karşı karşıya kalmış durumdaydı.

Kishida'nın yerine gelerek LDP'nin başına geçecek kişi, parçalanmış bir iktidar grubunu birleştirme ve artan hayat pahalılığı, Çin ile tırmanan jeopolitik gerilim ve Donald Trump'ın gelecek yıl ABD başkanı olarak geri dönme olasılığı gibi konularla karşı karşıya kalacak.

Japonya'nın savaş sonrası en uzun süre görev yapan sekizinci lideri olan Kishida, Japonya'yı COVID salgınından büyük teşvik harcamalarıyla çıkarmış ve akademisyen Kazuo Ueda'ya kendisinden önce uygulanan radikal parasal teşvikleri sona erdirme görevini vererek Japonya Merkez Bankası'nın (BOJ) başına getirmişti.

Kishida neden istifa ediyor?

Neredeyse üç yıldır başbakanlık yapan Kishida'nın görev süresi modern Japon siyasetine bakıldığında nispeten uzun kalıyor. Ancak rüşvet skandalı ve iktidar partisinin eski Unification Kilisesi ile bağlantıları konusundaki tartışmaların ardından Kishida'nın hükümeti popülerliğini yitirmişti.

Kishida'nın popülaritesine zarar veren bir diğer unsur da ekonomi oldu. Fiyat artışlarının maaş artışlarını geride bırakmasıyla hane halkı zor durumda kaldı.

Kishida ve kabinesine yönelik kamuoyu desteği aylardır %30'un altında kalıyor. Kamuoyu yoklamalarında bu oranın altına düşülmesi genellikle yeni seçimler veya liderlikte değişimi tetikleyen bir durum olarak görülüyor.

Bundan sonra ne olacak?

Japonya parlamenter sisteminde iktidar partisi ya da partiler koalisyonunun lideri başbakan olur. Japonya'da İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki dönemin neredeyse tamamında başbakan Kishida'nın da lideri olduğu Liberal Demokrat Partisi'nden (LDP) çıktı.

Her üç yılda bir liderlik seçimi düzenlemek zorunda olan LDP tarafından henüz bir tarih belirlenmiş değil ancak bir sonraki seçimin Eylül ayında yapılması bekleniyor.

Kishida'nın yerine kim gelebilir?

Adayların parti liderliğine aday olabilmeleri için LDP parlamenterlerinden 20 imza toplamaları gerekiyor. Eski Savunma Bakanı Shigeru Ishiba ve eski Dışişleri Bakanı Toshimitsu Motegi önde gelen adaylar arasında görülüyor.

Öte yandan, eski başbakanlar Taro Aso, Yoshihide Suga ve mevcut başbakan Kishida, partinin liderlik yarışını kazanacak aday konusunda belirleyici olacak isimler olarak görülüyor.

Oylama nasıl olacak?

Her LDP milletvekili bir oy hakkına sahip ve yakın sayıda oy da partinin taban üyeleri arasında paylaştırılacak.

Partinin internet sitesine göre LDP'nin şu anda parlamentonun üst ve alt kanadında 369 milletvekili bulunurken, 2021'de gerçekleşen bir önceki seçimde kayıtlı parti üyelerinin sayısı yaklaşık 1.13 milyondu.

Parti üyelerinin oyları, D'Hondt yöntemi olarak adlandırılan orantılı bir temsil sistemine göre sayılacak. İlk turda kimse oyların çoğunluğunu kazanamazsa, en çok oy alan iki aday arasında ikinci tur oylama yapılacak.

Yeni hükümet nasıl oluşturulacak?

Yeni LDP liderinin seçilmesinin ardından parlamento bir sonraki başbakanı seçmek üzere toplantıya çağrılacak. Parlamentonun alt ve üst kanadında kullanılan oyların çoğunluğunu kazanan aday başbakanlık görevine gelecek.

LDP'nin her iki mecliste de sahip olduğu çoğunluk göz önüne alındığında, LDP liderinin büyük olasılıkla başbakan olarak seçilmesi bekleniyor. Yeni başbakanın ayrıca Ekim ayının başında yeni bir kabine kurması ve LDP'nin yöneticilerini değiştirmesi bekleniyor.

Reuters



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.