Bir grup yerli kadın, yarım yüzyıl önce CIA deneyleri sırasında kaybolan oğullarının başına gelenlerle ilgili gerçeği ortaya çıkarabileceğine inandıkları, Kanada'nın Montreal kentindeki eski bir hastanenin inşaat çalışmalarını durdurmayı umuyor.
Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre kadınlar iki yıldır McGill Üniversitesi ve Quebec hükümetinin inşaat projesini geciktirmeye çalışıyor.
Aktivistler, alanın, Royal Victoria Hastanesi ve komşu psikiyatri hastanesi olan Allan Memorial Enstitüsü'nde bulunan çocukların belirlenmemiş mezarlarını içerdiğini gösteren arşivlere ve tanıklıklara dayanıyor.
1950'ler ve 1960'larda, eski enstitünün soluk duvarlarının ardında CIA, ‘MK Ultra’ kod adlı (CIA'in gizli zihin kontrolü ve kimyasal sorgulama araştırma programının kod adı) bir programı finanse etti.
Soğuk Savaş sırasındaki program, insanların beyinlerini etkili bir şekilde kontrol etmek için prosedürler ve ilaçlar geliştirmeyi amaçlıyordu.
İngiltere, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nde, aralarında Montreal'deki yerli çocukların da bulunduğu insanlar üzerinde elektroşok, halüsinojenler ve duyusal yoksunluğa maruz bırakılan deneyler yapıldı.
Montreal'in güneybatısındaki Kahnawake Mohawk topluluğundan 85 yaşındaki aktivist, sömürgeciliği kınamak için İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'ne seyahat eden yerli hakları hareketinin önde gelen isimlerinden Kahnintha, bu savaşın “hayatındaki en önemli şey” olduğunu söyleyerek, “Bunu neden yaptıklarını ve kimin sorumlu tutulacağını bilmek istiyoruz” dedi.
Arkeolojik çalışmalar
Aktivistler, 2022 sonbaharında, 643 milyon dolara mal olacak yeni bir kampüs ve araştırma merkezinin inşaatını durdurmak için bir ihtiyati tedbir kararı aldılar.
Gruptaki kadınlar, davayı avukatları olmadan kendi başlarına savunmakta ısrar ediyor. 52 yaşındaki aktivist Kuitiyo, “çünkü bizim yöntemlerimizde kimse bizim adımıza konuşmuyor” dedi.
Geçtiğimiz yaz, geniş arazideki harap binaları aramak için eğitimli köpekler ve sondalar getirildi. Ekipler kazı yapılmaya değer üç alan tespit edebildi.
Ancak McGill ve hükümetin Quebec Altyapı Kurumu'na göre “hiçbir insan kalıntısı bulunamadı.”
Mohawk anneleri, üniversiteyi ve devletin altyapı kurumunu, araştırmayı yürüten arkeologları çok erken seçerek, anlaşmayı ihlal etmekle suçluyor.
Annelerle iş birliği yapan antropolog Philippe Blouin şunları söyledi: “Geçmişte çalışanları tarafından işlenmiş olabilecek suçlara ilişkin soruşturmayı yürütme yetkisini kendilerine verdiler.”
Bu ayın başlarında temyiz başvuruları reddedilmesine rağmen, anneler mücadeleye devam etme sözü verdi.
Quetiyo, “İnsanların tarihi bilmesi gerekiyor ki tekerrür etmesin” ifadelerini kullandı.
Kanada son yıllarda geçmişte yaşanan zulümlere karşı uyanıyor.
Yerli çocuklar nesiller boyu, 2015 Hakikat ve Uzlaşma Raporu'nun “kültürel soykırım” olarak nitelendirdiği sürecin bir parçası olarak dilleri, kültürleri ve kimliklerinin ellerinden alındığı yatılı okullara gönderildi.
1831 ile 1996 yılları arasında 150.000 yerli çocuk evlerinden alınarak, bu okullardan 139'una yerleştirildi. Birkaç bini ise kendi topluluklarına geri gönderildi.