Ukrayna’da kabine değişikliği: Zelenskiy ‘zafer planının’ detaylarını anlatmak üzere Washington'a gidiyor

Biden Rusya’nın salı günü Ukrayna'nın Poltava kentine düzenlediği saldırıyı şiddetle kınadı

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy (AFP)
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy (AFP)
TT

Ukrayna’da kabine değişikliği: Zelenskiy ‘zafer planının’ detaylarını anlatmak üzere Washington'a gidiyor

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy (AFP)
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy (AFP)

Ukrayna Parlamento Başkanı Ruslan Stefanchuk sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba'nın kabine değişikliği çerçevesinde istifa dilekçesini ilettiğini duyurdu. Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaş açmasının üzerinden iki buçuk yıl geçtikten sonra Kiev’de hükümet değişikliği için bakanlar tek tek istifalarını sunmaya başladı. Dışişleri Bakanı Kuleba’nın istifası da bunlardan biri. Savaş sırasında Ukrayna diplomasisinin ön saflarında yer alan Kuleba, istifa eden en önemli bakan oldu. Parlamento Başkanı Stefanchuk yaptığı açıklamada, Kuleba'nın istifa mektubunun Ukrayna Yüksek Konseyi'ne ulaştığını söyledi.

xcvf
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba (AFP)

Ukrayna son haftalarda artan Rus füze saldırılarıyla karşı karşıya kalırken Devlet Başkanı Zelenskiy kabine değişikliğine hazırlanıyor. Zelenskiy kabine değişikliğini açıklarken Rusya ile iki buçuk yıl süren savaşın ardından Ukrayna’nın ‘yeni bir enerjiye ihtiyacı olduğunu’ söyledi. Kiev'de İrlanda Başbakanı Simon Harris ile ortak bir basın toplantısı düzenleyen Zelenskiy, “Bazıları beş yıldır bakanlık yapıyor ve yeni bir enerjiye ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı.

Bakan Kuleba (43), 2020 yılından beri Dışişleri Bakanlığı görevini yürütüyor. Rusya’nın 2022 yılında başlayan işgalinden bu yana Kiev'e Batı'nın desteğini sağlamak ve Moskova'ya yaptırımlar uygulamak içinülke ülke dolaştı. Bloomberg News'ün haberine göre Ukrayna Stratejik Endüstriler Bakanı, Adalet Bakanı, Çevre Koruma ve Doğal Kaynaklar Bakanı ile Avrupa ve Avrupa-Atlantik Entegrasyonundan Sorumlu Başbakan Yardımcısı'nın istifalarını Parlamentoya sunmalarının ardından Kuleba da istifasını sundu.

Ukrayna Devlet Başkanı'nın Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'na katılmak üzere bu ay ABD'yi ziyaret etmesi planlanıyor. Zelenskiy, ziyareti sırasında Başkan Biden ve diğer ABD’li yetkililerle bir araya gelebilir. ABD ve Batılı müttefiklerine Ukrayna'ya hava savunma sistemleri alanında askeri desteklerini arttırmaları çağrısında bulunan Zelenskiy, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada Başkan Biden'a dört bölümden oluşan yeni bir zafer planı sunmayı planladığını, ancak planın detaylarını açıklamayacağını söyledi.

gtryhju
Ukrayna Genelkurmay Başkanı Oleksandr Sırskiy (Reuters)

Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, Rusya'nın Ukrayna'nın Poltava kentine düzenlediği ve en az 51 kişinin ölümüne, 271 kişinin de yaralanmasına yol açan füze saldırısını şiddetle kınadı. Kiev'e daha fazla hava savunma sistemi sağlama sözü veren Biden, “Bu utanç verici saldırıyı mümkün olan en güçlü şekilde kınıyorum” ifadelerini kullandı. Başkan Biden, ABD'nin Ukrayna'ya, ülkelerini korumak için ihtiyaç duydukları hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere askeri yardım sağlamaya devam edeceğini vurguladı.

cvfbg
Rusya’nın Kiev'e düzenlediği füze saldırısının yapıldığı yeri inceleyen Ukraynalı yetkililer (Reuters)

Diğer taraftan Rusya Savunma Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada, Ukrayna'nın Poltava kentindeki bir askeri akademiye düzenlediği saldırının, Rusya içindeki sivil hedeflere yönelik saldırılarda yer alan yabancı askerleri ve eğitmenleri hedef aldığı öne sürüldü.

Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

“Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri 3 Eylül'de Poltava kentinde bulunan Ukrayna Silahlı Kuvvetleri 179 numaralı Ortak Eğitim Merkezine hassas bir saldırı gerçekleştirdi. Burada (askeri akademi) yabancı eğitmenlerin gözetiminde, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin tüm kadrolarından iletişim ve dijital savaş alanında uzmanların yanı sıra Rusya Federasyonu içindeki sivil hedeflere yönelik saldırılarda görev alan insansız hava araçları (İHA) operatörleri eğitildi.”

Politico gazetesine konuşan ABD'li yetkililer, ABD'nin Ukrayna'ya Rusya'nın derinliklerine ulaşabilen uzun menzilli seyir füzeleri sağlama konusunda anlaşmaya yaklaştıklarını, ancak herhangi bir sevkiyattan önce ABD'nin teknik sorunları çözmesi için Kiev'in birkaç ay beklemesi gerekeceğini söylediler. ABD'nin göndermesi planlanan askeri teçhizatın içinde, çatışmanın stratejik manzarasını değiştirebilecek olan AGM-158 Müşterek Havadan Yüzeye Standoff Füzeleri (JASSM) yer alabilir. Çünkü bu füzeler Rusya’nın radarlarından gizlenebilme özelliğine ve Rusya'nın 300 kilometre derinliğine kadar uzanabilecek menzile sahip. Bu menzil aralığı, şu an Ukrayna’nın sahip olduğu diğer füzelerden daha fazla. Kaynaklar, ABD yönetiminin bu askeri yardım paketini birkaç hafta içinde açıklamasını bekliyordu, ancak teçhizatın Ukrayna'ya ulaşması birkaç ayı bulabilir.

Biden yönetimi, Ukrayna'ya füzelerin olduğu bir askeri yardım paketi göndermenin Rusya'nın saldırı kabiliyetini ciddi şekilde zorlaştıracağını, Ukrayna'ya potansiyel bir stratejik avantaj sağlayacağını ve Rusya'nın Voronej ve Bryansk şehirleri gibi uzaktaki askeri tesisleri vurmasına izin vereceğini iddia ediyor. Güneyde ise JASSM'lerin kullanılması Kırım'daki havaalanlarının ya da limanların hedef alınmasına olanak sağlayabilir.



Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
TT

Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın alaycı tavırlarına yanıt olarak iki nükleer denizaltıyı ‘uygun bölgelere’ gönderme emri vereceğini açıklayarak, Rusya ile ABD arasındaki güç gösterisinde çıtayı yükseltti.

Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşım, güvenlik bağlamında alışılmadık bir durum değildi. Şarku’l Avsat’ın The Times gazetesinden aktardığına göre, ABD'nin 71 nükleer denizaltısından yaklaşık 20'si her an denizde görev yapıyor ve özellikle gerginliğin arttığı dönemlerde rutin olarak Rusya'ya yakın bölgelere sevk ediliyor. Ancak olağandışı olan, ABD'nin bunu açıklaması. Bu ise Trump'ın paylaşımının gerçek amacını ortaya koyuyor. Söz konusu paylaşım iki mesaj içeriyor: Birincisi, Trump'ın eylem adamı olduğunu kanıtlamak, ikincisi ise mesaj vermek.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)

Medvedev'e yanıt ve Putin'e işaret

Trump için bu adım, provokasyona sert tepki verme şeklindeki alışılmış tavrının bir parçası.

Trump, özellikle Rusya'da başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra tartışmalı rolüyle tanınan Dmitriy Medvedev'e yanıt veriyordu. Trump'ın Moskova'ya Ukrayna'da ateşkes sağlanması için verdiği süreyi kısaltmasının ardından Medvedev sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Her yeni uyarı bir tehdit ve savaşa doğru adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil; kendi ülkenle. Uyuyan Joe'nun yolunu izleme!” ifadelerini kullandı.

The Times’ın haberine göre bu açıklamaların amacı, sürekli olarak Üçüncü Dünya Savaşı’nın patlak vereceği konusunda uyarıda bulunan Trump'ı korkutmak. Öyle ki Trump, Oval Ofis'teki meşhur sözlü tartışmada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ‘kumar oynamakla’ suçlamıştı. Ancak, Rusya'da bile abartılı bir kişilik olarak görülen Medvedev, Trump'ın Putin'e yönelik söyleminin son aylarda giderek sertleştiği göz önüne alındığında, bu mesajın hedefi değil.

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)

İhtiyatlı eleştiri

Trump, Putin'i giderek daha fazla eleştiriyor, ancak onu doğrudan kışkırtmaktan da kaçınıyor; çünkü aralarında iyi bir dostluk ve iş ilişkisi olduğunu düşünmeye devam ediyor. Bu durum, Medvedev'in pazartesi günü yaptığı açıklamadan açıkça anlaşılıyor. Putin ise Trump'ın barış için belirlediği son tarihi, dün yaptığı paylaşımdan yaklaşık bir saat önce reddetmişti.

Trump kendini usta bir müzakereci olarak görüyor. Bu nedenle, ABD donanmasında başkomutan olarak emrinde bulunan çeşitli gemi türlerini kapsayacak şekilde ‘nükleer denizaltılar’ ifadesini belirsiz bir şekilde kullandı.

ABD'nin 71 adet nükleer denizaltısı varken, bunların 14'ü Ohio sınıfı balistik füze denizaltılarıdır ve 20 adede kadar Trident II füzesi taşıyabilirler. Bu füzeler nükleer başlıklarla donatılabilir. ABD’nin sahip olduğu nükleer silahlı denizaltılardan sekiz ila on tanesi her an dünya çapında devriye görevindedir.

Resim  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)

Beyaz Saray, Putin'in Trump'ın denizaltılarla ilgili diplomasisinin provokatif olmadığını, Dmitriy Medvedev'in tek bir provokatif açıklaması üzerine nükleer söylemlerin yeniden alevlenmesini önlemek için olduğunu anlayacağına inanıyor. Zira filonun görevi saldırı amaçlı değil; savunma amaçlı.

Müttefiklere yönelik yaptırımlar ve gümrük tarifeleri

Bununla birlikte, Trump'ın Putin'e yönelik söylemi belirgin şekilde sertleşti. Trump geçen hafta, “Yaptıkları şey iğrenç” dedi ve Putin'i ‘yalan söylemekle’ suçladı.

Trump ayrıca, Rus enerjisini satın alanlara ikincil yaptırımlar uygulamakla tehdit etti ve Hindistan'ı yüzde 25'lik genel gümrük vergisiyle hedef aldı. Trump, “Zaten zor durumdaki ekonomilerini birlikte mahvedebilirler” dedi.

Rusya'dan petrol alımına yönelik bu cezai gümrük vergisinin oranını doğrudan açıklamamasına rağmen, nihai gümrük vergisi sistemi ile ilgili görüşmeler kritik aşamaya yaklaşırken, benzer bir yaklaşım daha sonra Çin'e de uygulanabilir.

Rus gazının en büyük alıcısı olmaya devam eden Avrupa Birliği (AB) de yaptırımların hedefinde olabilir. Macaristan, Belçika, Fransa ve Slovakya en büyük ithalatçılar.

Geçtiğimiz günlerde gümrük vergilerini yüzde 15'e düşüren bir ticaret anlaşması imzalayan Trump'ın, Rusya'yı cezalandırması için kendisine baskı yapan Avrupa ülkelerine yaptırım uygulaması ironik olacak, ancak Trump’ın izlediği yol bu.