Gantz: Rehineler konusunda birkaç hafta içinde anlaşmaya varamazsak kuzeye gitmek zorundayız

İsrail Hizbullah'la yüzleşmekte “çok geç” kaldı

Benny Gantz (Reuters)
Benny Gantz (Reuters)
TT

Gantz: Rehineler konusunda birkaç hafta içinde anlaşmaya varamazsak kuzeye gitmek zorundayız

Benny Gantz (Reuters)
Benny Gantz (Reuters)

İsrail Savaş Konseyi'nin eski üyesi Benny Gantz, dün (Pazar) yaptığı açıklamada, İsrail'in ülkenin kuzeyindeki durumla ilgilenme, Lübnan Hizbullah'ıyla ve İran'la yüzleşme çağrısında bulunma zamanının geldiğini belirtti.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Washington DC'de Ortadoğu konulu bir tartışma forumuna katılan Gantz, "Kuzey'in saati çaldı ve aslında bu noktada geç kaldığımızı düşünüyorum" diyerek İsrail'in, Hamas'ın geçen yıl 7 Ekim'deki saldırısından sonra birçok insanı ülkenin kuzeyinden tahliye ederek. "hata yaptığı" değerlendirmesinde bulundu.

Gazze Şeridi'nde İsrail ile Hamas arasındaki savaşın başlamasından bu yana, Hizbullah ile İsrail ordusunun İsrail-Lübnan sınırında neredeyse her gün karşılıklı ateş açtığı bir dönemde binlerce İsrailli kuzeyden kaçmak zorunda kaldı.

Gantz eski bir ordu komutanı ve Ulusal Birlik Partisi'nin lideridir ve Hamas saldırısının ardından Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından kurulan ve daha sonra feshedilen savaş hükümetinde yer aldı.

Gantz şunları söyledi: “Aylardır Gazze ile başa çıkmak için yeterli gücümüz olduğunu ve ülkenin kuzeyinde olup bitenlere odaklanmamız gerektiğini düşündüm.”

 “Gazze'de harekatta belirleyici bir noktaya ulaştık” diyen Gantz, Hamas'la ateşkes konusunda anlaşmaya varılmasını bekleyen İsrail ordusunun operasyonları devam ederken, "Gazze'de istediğimizi yapabiliriz" ifadelerini kullandı.

Gantz, "Rehinelerin serbest bırakılması konusunda bir anlaşmaya varmaya çalışmamız gerektiğini düşünüyorum, ancak önümüzdeki günlerde veya haftalarda bunu başaramazsak, kuzeye gitmek zorundayız. Daha fazla beklememiz gerektiğini düşünmüyorum (...) gerekirse Lübnan'ı vurmak da dahil olmak üzere, bunu yapma kabiliyetimiz var” dedi.

Gantz, “Asıl mesele İran’dır” dedi ve “(Hamas) eski bir hikâye (...) İran ve onun bölgedeki vekilleri ve onların yapmaya çalıştığı şey asıl meseledir” ifadesini kullandı.



El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
TT

El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)

El Salvador'da yönetimi eleştirenler, Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin "diktatörlük" kurduğunu savunurken, güvenliğin sağlanmasından mutlu olanlar ülkenin özgürleştiğini öne sürüyor.

"Dünyanın cinayet başkenti" diye adlandırılan 6 milyon nüfuslu El Salvador'da 2016'da saatte ortalama bir cinayet işleniyordu. Çete savaşları da Salvadorluların çoğunlukla kuzeye, ABD'ye göç etmesine neden oluyordu.

Ancak Amerikan medya kuruluşu CNN'in haberinde, Bukele'nin sert önlemleriyle cinayet oranlarının ciddi şekilde azaldığına, hatta "ABD'de iyi hayatlar kuran kişilerin bile ülkeye geri döndüğüne" dikkat çekiliyor. 

Diğer yandan Bukele'nin çetelere yönelik savaşta, olağanüstü hal (OHAL) kapsamında yargı süreçlerini askıya aldığına, hapsedilme oranlarında büyük artış yaşandığına ve insan hakları örgütlerinden tepkiler geldiğine işaret ediliyor.

ABD'ye iltica başvuruları olumsuz yanıtlandıktan sonra 6 yıl önce başkent San Salvador'a döndüklerini belirten Victor Bolanos ve eşi Blanca, o dönem "hiçbir yerde güvenlik olmadığını" söylüyor. 

Bukele'nin yönetimiyle durumun değiştiğini savunan Blanca şunları şu ifadeleri kullanıyor: 

Artık güvende hissediyoruz. Ülkemize özgürlük geldi.

ABD Gümrük ve Sınır Koruması'nın verilerine göre 2022'de El Salvador'dan ABD'nin güney sınırına gelen kişi sayısı 97 bindi. Bu rakam, 2023'te 61 bine indi. 

Ancak göçün tek sebebi şiddet ve çete savaşları değil. CNN, pek çok Salvadorlunun ekonomik sıkıntılar ve istihdam sorunları nedeniyle ülkeyi terk ettiğini belirtiyor. Dünya Bankası'na göre Bukele'nin göreve gelmesinden bu yana El Salvador ekonomisi yavaş ve istikrarlı bir büyüme göstermiş olsa da ülke hâlâ vatandaşlarına yeterli fırsat sunmakta zorlanıyor.

48 yaşındaki emlak yatırımcısı Diego Morales, 27 yıldır ABD'de yaşadıktan sonra ülkesi El Salvador'a döndüğünü ve büyük bir değişimle karşılaştığını söylüyor: 

Küçükken uyanıp okula giderken sokakta ölü insanlar görürdüm. Artık burası güvenli ve pek çok kişi geri dönüyor.

Diğer yandan insan hakları grupları, Bukele'nin suç örgütlerine karşı açtığı savaşta çete üyesi olmayanların da tutuklandığına dikkat çekerek, San Salvador yönetimini eleştiriyor. 

Teresa Lilian Gutierrez, ülkedeki güvenliğin arttığını belirtirken, oğlunun çete üyesi olmamasına rağmen iki yıldır hapiste tutulduğunu savunuyor. Oğlunun OHAL kapsamında içeri alındığını belirten Gutierrez, şöyle devam ediyor: 

Hükümetten onu çıkarmasını istiyorum, lütfen... Geçen yıl avukatıyla konuştum çünkü onu serbest bırakacaklardı ama daha sonra onu bana geri vermeyeceklerini anladım.

Adalet ve Güvenlik Bakanı Gustavo Villatoro, ocak ayında yaptığı açıklamada  geçen yıl 154 cinayet işlendiğini söylemişti. Bu rakam 2022'de 495'ti. Resmi rakamlara göre, Orta Amerika ülkesinde 2020 ve 2021'de en az 1000 kişi öldürülürken, bu sayı 2019'da 2 binin üzerindeydi.

Cinayet oranlarındaki sert düşüş, Bukele'nin Mart 2022'de MS 13 ve 18. Cadde (Barrio 18) çeteleri arasında yaşanan çatışmalara karşı olağanüstü hal (OHAL) ilan etmesinin ardından geldi. Halen süren OHAL kapsamında bugüne dek neredeyse 100 bin kişi söz konusu çetelere üye olduğu gerekçesiyle yakalandı. Bunlardan yaklaşık 7 biniyse serbest bırakıldı.

Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü ise 2022'deki raporunda, cezaevindeki kişilerin kötü muamele ve işkence gördüğünü iddia etmişti. 

Bukele, Amerika kıtasının en büyük hapishanesi Terör Muhafaza Merkezi'nin (CECOT) açılışını da geçen yıl şubatta yapmıştı. San Salvador'a 74 kilometre mesafedeki Tecoluca kasabasında yer alan hapishane, 166 hektarlık alana inşa edilmişti.

Independent Türkçe, CNN, El Pais