Kanada İsrail'e silah ihracat lisanslarını askıya aldı

Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly (Arşiv - AFP)
Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly (Arşiv - AFP)
TT

Kanada İsrail'e silah ihracat lisanslarını askıya aldı

Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly (Arşiv - AFP)
Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly (Arşiv - AFP)

Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly dün (Salı) yaptığı açıklamada, bir ABD şirketinin Kanadalı iştirakinin ABD hükümeti ile yaptığı anlaşmaya karşı nadir görülen bir eylemi içeren kararla, İsrail'e 30 kadar silah ihracat lisansını askıya aldığını duyurdu.

Tüm ihracat izinleri, kuşatma altındaki Filistin toprakları giderek kötüleşen bir insani krizle karşı karşıya kalırken Gazze Şeridi'nde kullanılabilecek yeni silah satışlarının Ocak ayında yasaklanmasından önce alınmıştı. Kanada'nın İsrail ve diğer ülkelerle yaptığı tüm silah tedarik sözleşmelerinin gözden geçirilmesi talimatını verdiğini belirten Joly, “Bunun ardından bu yaz Kanadalı şirketlerin yaklaşık 30 lisansını askıya aldım” dedi.

ABD'nin önemli bir müttefiki olan ve İsrail'e her yıl milyarlarca dolar askeri yardımda bulunan Kanada, 8 Ocak itibariyle İsrail'e yeni silah sevkiyatını durduracağını açıklayarak İsrailli yetkilileri kızdırdı.

Kanada'da üniversitelerden siyasi etkinliklere ve geçen haftaki Toronto Uluslararası Film Festivali'ne kadar Filistin yanlısı protestolar, İsrail'e askeri desteğin kesilmesi için hükümet üzerindeki baskıyı arttırdı.

Joly, “Bizim politikamız nettir: Gazze Şeridi'ne hiçbir şekilde silah ya da silah parçası gönderilmeyecek. Nokta” ifadelerini kullandı. ABD'li savunma şirketi General Dynamics'in Kanada'daki bir birimi tarafından İsrail ordusu için üretilmesi beklenen mühimmata atıfta bulunan Joly, hükümetin konuyla ilgili olarak General Dynamics ile iletişim halinde olduğunu belirtti.

İsrail'e silah sevkiyatı dünyanın çeşitli ülkelerinde yasal önlemlerin alınmasına yol açtı. İsrail tarihsel olarak Kanada'nın en büyük silah ithalatçılarından biri. Hükümet verilerine göre 2022 yılında İsrail’e 21 milyon Kanada doları değerinde askeri teçhizat ihraç edilirken, 2021 yılında bu rakam 26 milyon Kanada dolarına ulaştı.

İngiltere geçtiğimiz hafta, uluslararası insancıl hukukun ciddi şekilde ihlal edilmesinde kullanılabileceklerine dair ‘açık risk’ olduğunu gerekçe göstererek, İsrail'e bazı silah ihracatlarını askıya almayı planladığını duyurdu.



Rusya tepkili: "Hindistan'da üretilen mühimmat Ukrayna'ya gidiyor"

Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
TT

Rusya tepkili: "Hindistan'da üretilen mühimmat Ukrayna'ya gidiyor"

Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)
Ukrayna, Kursk'ta harekat başlattıktan sonra Rusya da Donetsk'te kritik öneme sahip Pokrovsk şehrine doğru ilerliyor (AP)

Avrupalı firmaların, Hindistan'daki silah üreticileri aracılığıyla son bir yıldır Ukrayna'ya top mermisi tedarik ettiği bildiriliyor.

Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters, Rusya'nın transferlere tepki gösterdiğini fakat Hindistan'ın bunları durdurmak için herhangi bir adım atmadığını yazıyor. 

Kimliğinin açıklanmasını istemeyen Avrupalı ve Hindistanlı yetkililere göre, Hindistan'da üretilen top mermilerini Ukrayna'ya gönderen ülkeler arasında İtalya ve Çekya yer alıyor. Ürettiği top mermileri cephede kullanılan firmalardan biri de Hindistan devletine ait Yantra India.

İsveç merkezli düşünce kuruluşu Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün verilerine göre Hindistan 2018-2023'te en az 3 milyar dolarlık silah ihracatı yaptı. 

Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh, 30 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, savunma sanayisindeki ihracatın geçen mali yılda 2,5 milyar doları aştığını ve 2029'a kadar bu rakamı 6 milyar dolara çıkarmak istediklerini söylemişti. 

Reuters'ın incelediği gümrük kayıtlarına göre, 2020'den savaşın başladığı Şubat 2022'ye kadar Hindistanlı üç büyük mühimmat üreticisi Yantra India, Munitions India ve Kalyani Strategic Systems; İtalya, Çekya, İspanya ve Slovenya'ya 2,8 milyon dolarlık mühimmat ihraç etmişti.

Ancak Şubat 2022-Temmuz 2024'te bu rakamın 135,25 milyon dolara yükseldiği bildiriliyor. 

Analizde, dünyanın en büyük silah ithalatçısı konumundaki Hindistan'ın, Avrupa'da uzayan savaşı bir fırsat olarak gördüğü yorumu paylaşılıyor. 

ABD'nin prestijli üniversitelerinden Stanford'da görev yapan savunma uzmanı Arzan Tarapore, Yeni Delhi yönetiminin silah ihracatını genişletmek istediğini ve söz konusu artışın bu politikayla ilgili olduğunu belirtiyor. 

Diğer yandan Yeni Delhi'nin silah ithalatının yüzde 60'ından fazlasını karşılayan Rusya, Hindistan için değerli bir ortak. Hindistan Başbakanı Narendra Modi, üçüncü dönem için seçilmesinin ardından temmuzda yaptığı ilk uluslararası gezide Moskova'ya gitmişti. 

Modi, görüşmenin ardından barış için diplomatik çözüm çağrısı yaparken, Rusya lideri Vladimir Putin de Modi'ye ülkenin en önemli devlet nişanı olarak bilinen Aziz Andreas Nişanı'nı takdim etmişti.

Reuters, aynı ay Kazakistan'daki bir toplantıda Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar'la Rus mevkidaşı Sergey Lavrov'un mühimmat meselesini görüştüğünü de aktarıyor. 

Kaynaklar, Lavrov'un bazıları Hindistan devletine ait firmalar tarafından üretilen mühimmatların Ukrayna cephesinde kullanılmasından rahatsızlık duyduklarını dile getirdiğini söylüyor. Diğer yandan Jaishankar'ın Lavrov'a ne yanıt verdiğine dair bilgi paylaşılmıyor.

Reuters, Rusya ve Hindistan yönetimlerinin yorum taleplerini reddettiğini aktarıyor. Aynı şekilde Ukrayna, İspanya, İtalya ve Çekya da yorum yapmayı reddediyor.

Soğuk Savaş boyunca Hindistan'la Sovyetler Birliği arasında güçlü bir stratejik, askeri, ekonomik ve diplomatik ilişki sürdürülmüştü. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra da iki ülke arasındaki yakın bağlar korundu. 

BRICS'in ortak kurucu üyelerinden Rusya ve Hindistan, "özel ve ayrıcalıklı bir stratejik ortaklığa" sahip. Ayrıca Hindistan; Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996'da kurduğu Şanghay İşbirliği Örgütü'ne de 2017'de katılmıştı.

Independent Türkçe, Reuters, Hindustan Times