Taylor Swift'in hayranları seçimi etkileyecek mi?

Amerikalı şarkıcının Harris'i desteklediğini açıklaması, ünlülerin başkanlık yarışındaki rolünü gösteriyor.

‘Harris için Hollywood’ yazan bir afiş (AFP)
‘Harris için Hollywood’ yazan bir afiş (AFP)
TT

Taylor Swift'in hayranları seçimi etkileyecek mi?

‘Harris için Hollywood’ yazan bir afiş (AFP)
‘Harris için Hollywood’ yazan bir afiş (AFP)

Taylor Swift başardı! Demokratların adayı Kamala Harris'i açık bir şekilde desteklemesi tüm şüpheleri ortadan kaldırdı ve hayranlarını harekete geçirerek Beyaz Saray için verilen savaşı körükledi.

Bu durum, ünlülerin genel olarak siyasette, özel olarak da bu seçimde oynadıkları rolün önemini bir kez daha ortaya koydu. Siyasete ilk kez girmedikleri doğru. Zira onlarca yıldır siyasi alanda uzun bir geçmişleri var. Ancak bu yıl bir yandan kamuoyu yoklamalarında adaylar arasındaki yakınlık, diğer yandan da sosyal medyanın seçmenlerin görüşleri üzerindeki artan etkisi, ünlülerin konumlarının ve bu seçimdeki rollerinin önemini iki katına çıkarıyor.

Seçmenlerin heyecanı

Taylor Swift, Oprah, Elon Musk ve diğerleri gibi ünlülerin desteğinin Amerikan seçmeninde yarattığı heyecan küçümsenemez. Anketler ne gösterirse göstersin, seçmenler oylarını kullanmak üzere sandık başına gitmedikçe, görüşleri hiçbir fark yaratmaz. Ünlüler de platformlarını ve milyonlarca takipçilerini kullanarak onları oy vermeye teşvik ediyor.

xzc
10 Eylül 2024 tarihinde Miami'de Trump ile Harris arasındaki başkanlık münazarasını izleyen seçmenler (AP)

Özellikle Demokrat Parti gençlerin desteğinden yoksun değil. Rakamlar 18-24 yaş arası seçmenlerin üçte ikisinin Demokrat Parti'yi desteklediğini, Cumhuriyetçi Parti'yi destekleyenlerin oranının ise sadece yüzde 34 olduğunu gösteriyor. Bu da partinin önündeki zorluğun gençlerin oy vermek için sandık başına gitmelerini sağlamak olduğu anlamına geliyor. Statista verilerine göre Z Kuşağı (18-26 yaş arası) ve Y Kuşağı (27-42 yaş arası) seçmenlerinin yüzde 80'i, X Kuşağı seçmenlerinin (43-58 yaş arası) yüzde 88'i, Baby Boomers kuşağının (59-77 yaş arası) yüzde 94'ü ve Sessiz kuşağın (78-95 yaş arası) yüzde 89'u bu seçimlerde oy kullanmayı planlıyor. Bu durum Demokratlar için genç seçmenleri sandığa götürmeyi iki kat daha önemli hale getiriyor. Zira Pew Araştırma Enstitüsü verilerine göre 47 yaş sonrası gruplardaki seçmenler Cumhuriyetçileri tercih etme eğiliminde.

xdvf
Trump 10 Eylül 2024 tarihinde gerçekleşen başkanlık münazarasında (AP)

Taylor Swift’in başkanlık münazarasının ardından Instagram üzerinden yaptığı açıklama, yayınlandıktan sonraki yarım saat içinde 2,3 milyondan fazla beğeni aldı: “Bence o (Harris) istikrarlı ve yetenekli bir lider. Liderliğimiz kaotik değil (Trump’ı kastediyor) sakin olursa bu ülkede çok şey başarabiliriz.” Ancak açıklamasının en önemli yanı, bir seçmen kayıt sitesine bağlamasıydı, yani takipçilerinin tek yapması gereken kaydolmak için bağlantıya tıklamaktı. Bu sayede Harris'in kampanyası, genç seçmenler arasında çok popüler olan bir taktikle, özellikle de koronavirüs salgını günlerindeki popülaritesinden sonra, bu kişilerin bilgilerini kullanarak onları sandığa gitmeye ya da posta yoluyla oy kullanmaya zorlayabilecek.

Bağışlar

Başkanlık yarışında ünlülerin rolünü vurgulayan bir diğer önemli nokta da büyük bağışlar toplayabilmeleri. George Clooney, Robert De Niro, Oprah ve diğerleri gibi Hollywood ünlüleri favori adayları için partiler ve bağış toplama etkinlikleri düzenliyor. Örneğin aktör Matt Damon bu ayın 18'inde bilet fiyatı 25 bin dolar olan bir akşam yemeği düzenlerken Oprah da 19 Eylül'de milyonlarca bağış toplayabilecek bir Zoom etkinliği düzenleyecek. Ayrıca ünlü şef Jose Andres de ‘Cooking for Kamala’ başlıklı bir seçim bağış toplama etkinliğine katılıyor.

sxcdfrg
Taylor Swift, Harris'e desteğini bir Instagram paylaşımıyla duyurdu. (AFP)

Öte yandan Trump, her ikisi de Cumhuriyetçi parti grubuna katılan rock şarkıcısı Kid Rock ve güreşçi Hulk Hogan gibi ünlülerin desteğine sahip.

Genel olarak Cumhuriyetçilere, özel olarak da Trump'a verilen ünlü desteği Demokratlara verilen desteğe kıyasla daha çekingen olsa da, eski başkan bu seçim döneminde farklı türden bir destek kazanmayı başardı: Tartışmalı milyarder ve X platformunun sahibi Elon Musk.

Musk Swift'e karşı!

Musk, 13 Haziran'da Trump'a yönelik başarısız suikast girişiminin ardından seçime resmen girmeye karar vererek Beyaz Saray yarışında eski Cumhuriyetçi başkanı desteklediğini açıkladı. Musk'ın önemi, kendisiyle Yüzyılın Röportajı’nı gerçekleştirerek favori adayını tanıtmak için kullandığı X platformu üzerindeki büyük etkisi ve kontrolünde yatıyor. Söz konusu röportaj platformlarda bir milyardan fazla görüntülenme elde etti.

Dijital Nefretle Mücadele Merkezi'ne göre, X'teki yanıltıcı veya yanlış paylaşımlar yıl başından bu yana 1,2 milyardan fazla görüntülendi. Buna ek olarak Musk, Trump yanlısı bağış toplayan siyasi eylem komitesi The America PAC'ın kurucularından biri. Bu komite şu anda Michigan ve Kuzey Carolina'da seçmenleri seçimlere kaydettirmeyi vaat ederek ve bunun yerine kişisel verilerini toplayarak yanılttığı yönündeki suçlamalar nedeniyle davalarla karşı karşıya.

6uk7l8ı
Elon Musk, Haziran ayındaki başarısız suikast girişiminin ardından Trump'a desteğini açıkladı. (Reuters)

Ancak bu, Musk'ın Amerikan seçimleri üzerindeki devasa etkisini azaltmıyor. O da Trump gibi oyun oynamayı ve tartışma yaratmayı seviyor. Swift'in bir dizi yorumla Harris'i desteklemesinin ardından Musk dikkatleri üzerine çekmeyi başardı.

Musk, Swift ile doğrudan bir yüzleşmeye girdi. Swift, Harris'e desteğini açıkladığı paylaşımında, Trump'ın yardımcısı JD Vance'in kedisi olan çocuksuz kadınları eleştiren yorumlarına doğrudan bir gönderme yaparak ‘Kedisi olan çocuksuz bir kadın’ ifadesini kullandı. Musk da buna şu yorumu yaptı: “Tamam Taylor... sen kazandın... sana bir çocuk vereceğim ve kedilerini hayatım pahasına koruyacağım.” Musk bununla da kalmadı ve ekledi: “Bu seçim Elon ve Taylor Swift arasında bir seçim haline geldi...” Bakalım kim kazanacak?



Trump'ın ültimatomu İran ile diplomatik bir çözüme yönelik bir adım mı yoksa askeri bir saldırının işareti mi?

ABD Başkanı Donald Trump, Washington’daki Beyaz Saray'da bazı kararnameler imzalarken gazetecilerle konuşuyor, 10 Şubat 2025
ABD Başkanı Donald Trump, Washington’daki Beyaz Saray'da bazı kararnameler imzalarken gazetecilerle konuşuyor, 10 Şubat 2025
TT

Trump'ın ültimatomu İran ile diplomatik bir çözüme yönelik bir adım mı yoksa askeri bir saldırının işareti mi?

ABD Başkanı Donald Trump, Washington’daki Beyaz Saray'da bazı kararnameler imzalarken gazetecilerle konuşuyor, 10 Şubat 2025
ABD Başkanı Donald Trump, Washington’daki Beyaz Saray'da bazı kararnameler imzalarken gazetecilerle konuşuyor, 10 Şubat 2025

Mecid Rafizade

Bir yanda ABD ve İsrail, diğer yanda İran arasında Tahran'ın nükleer programı nedeniyle uzun süredir devam eden gerginlik, geçtiğimiz mart ayından bu yana çok hassas bir noktaya ulaştı. ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin İran'a yeni bir nükleer anlaşmayı kabul etmesi için iki ay süre vermesiyle gerilim tırmandı.

İran ise nükleer programını, yaptırımların hafifletilmesi karşılığında Tahran'ın bazı nükleer faaliyetlerine devam etmesine izin veren 2015 yılında İran ve P5+1 ülkeleri (BMGK’nın 5 daimi üyesi İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya ile Almanya) arasında imzalanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşmadaki benzer koşullar altında sürdürmekte ısrar ediyor. İki tarafın hedeflerindeki bu keskin ayrışma, özellikle İsrail'in İran'ın nükleer tesislerine yönelik önleyici saldırıları ciddi bir şekilde değerlendirdiğini gösteren haberlerin basında yer almasıyla askeri bir çatışmaya doğru olası bir sürüklenme korkusunu arttırdı.

Trump'ın ültimatomu kararlı ve netti. Nükleer tesislerin tamamen sökülmesi, tüm uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin derhal durdurulması, balistik füze programlarının sona erdirilmesi ve uluslararası denetçilerin tüm nükleer tesislere tam ve koşulsuz erişimine izin verilmesini öngören bir formüle sahipti.

Mesaj açıktı ve askeri bir operasyon olasılığına açıkça atıfta bulunuyordu. Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Waltz, aynı yaklaşımla tüm seçeneklerin masada olduğunu söyledi.

Washington'ın görüşüne göre bu ültimatom, İran'ın nükleer hırslarını kontrol altına almayı ve Tahran'ın bölgesel etkisini sınırlandırmayı amaçlayan daha geniş bir strateji çerçevesinde yer alıyor. Trump yönetimi sadece İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmayı değil, nükleer altyapısını ve dolayısıyla nükleer silah geliştirme ihtimalini tamamen ortadan kaldırmayı hedefliyor.

Öte yandan İran'ın yanıtı gecikmedi. ABD’nin bu çıkışına net bir karşılık veren İran’ın Dini Lideri Ayetullah Hamaney, ABD’nin uyarısına karşı çıkmakta gecikmezken bunu ‘samimiyetsiz bir oyun’ olarak nitelendirdi. İran’ın görüşüne göre nükleer silahsızlanmanın tamamlanması söz konusu dahi değil. İran, nükleer yeteneklerinin ulusal güvenlik sisteminin temel bir unsuru olduğuna inanıyor. Bu yüzden kararlı ve kesin olarak ifade ettiği reddi, stratejik ve ideolojik mülahazalara dayanıyor.

İran, bazı değişikliklerle de olsa 2015 tarihli nükleer anlaşmaya dönülmesini istiyor. İran ile dünya güçleri arasında imzalanan bu ilk nükleer anlaşma, uluslararası yaptırımların önemli ölçüde hafifletilmesi karşılığında İran'ın sıkı kısıtlamalar altında sınırlı bir nükleer program sürdürmesine izin veriyordu. Tahran, herhangi bir yeni anlaşmanın, ekonomisini ciddi şekilde zorlayan yaptırımların kaldırılmasına yönelik açık hükümler içermesi ve nükleer programı üzerinde kendisine bir özerklik marjı tanıması gerektiğinde ısrar ediyor.

İran'ın istediği müzakere çerçevesi muhtemelen uranyum zenginleştirme programını belirli sınırlar içerisinde tutmayı ve füze programlarını anlaşma kapsamı dışında bırakmayı içerecektir.

ABD ve İsrail, İran’ın füze kabiliyetlerini bölgenin istikrarına ve güvenliğine karşı doğrudan bir tehdit olarak görüyor. Tahran ise özellikle ABD’nin ve İsrail'in tehditlerinin arttığına inandığı bir ortamda, bu durumu savunma sisteminin önemli bir ayağı olarak görüyor.

Bu anlamda İran'ın önerdiği çerçeve, 2015 tarihli nükleer anlaşmanın şartlarıyla neredeyse aynı. Bu çerçeveye göre nükleer faaliyetler, önemli ekonomik muafiyetler karşılığında belirli kısıtlamalar dahilinde devam edecek. Böyle bir anlaşmaya varılması, Tahran'ın Washington tarafından öne sürülen nükleer altyapının tamamen tasfiye edilmesi talebine uymadan nükleer programını sürdürmesinin önünü açacak.

Gerçek ve giderek büyüyen bir olasılık olarak askeri seçenek

Ufukta bir anlaşma olmadığı ve diplomatik çabalar aksadığı için askeri müdahale olasılığı oldukça gerçekçi bir senaryo haline geldi. Trump yönetimi, İran'ın hiçbir koşulda nükleer silah edinmesine izin vermeyeceğini ve askeri müdahalenin bir seçenek olduğunu kesin bir dille ifade etti. Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Waltz, yaptığı açıklamalarda ‘tüm seçeneklerin masada olduğunu’ vurgularken İran'ın nükleer altyapısını tasfiye etmeyi reddetmesi halinde buna karşın askeri bir çözüm arayışında olduklarını belirtti.

İran’a askeri müdahale fikri, İran'ın nükleer programından duydukları endişeyi gizlemeyen İsrailli yetkililer tarafında da yankı buldu. İsrail uzun zamandır İran'ın nükleer programına ilişkin emellerini bekasına yönelik bir tehdit olarak görüyor ve İran'ın nükleer silah geliştirmesine izin vermeyeceğini açıkça ifade ediyor. Geçtiğimiz haftalarda İsrail'in İran'ın nükleer tesislerine önleyici saldırılar düzenlemeyi düşündüğüne dair haberler basında yer aldı. Söz konusu haberlerde İsrailli yetkililerin ABD'li mevkidaşlarıyla askeri seçenekleri görüştüğü bildirilirken analistler, İsrail ordusunun muhtemelen önümüzdeki birkaç ay içinde olası saldırılara hazırlandığını düşünüyor.

Askeri müdahale olasılığı son derece gerçekçi bir senaryo haline geldi.

İsrail'in son derece gelişmiş olan askeri yetenekleri, artık İran'ın nükleer tesislerine karşı saldırı düzenleyebilecek kapasiteye ulaşmış durumda. Dünyanın en gelişmiş hava kuvvetlerinden biri olan İsrail Hava Kuvvetleri, son derece sofistike istihbarat yeteneklerine sahip. İsrail ordusu, İran’ın derinliklerindeki hedefleri vurabilecek uzun menzilli füzelerin ve hassas güdümlü mühimmatların geliştirilmesi için büyük yatırımlar yaptı.

dfergty5h6
İran'daki Buşehr Nükleer Santrali, 8 Ekim 2021 (AFP)

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre İsrail, İran'ın nükleer tesislerine hava saldırıları düzenleyebilecek kapasitede olmasına rağmen, bu tür saldırıları gerçekleştirme konusunda çok sayıda zorlukla karşı karşıya. İran'ın nükleer tesislerinin yoğun bir şekilde tahkim edilmiş ve ülke geneline dağılmış olması, hedef alınmalarını ve imha edilmelerini zorlaştırıyor. İsrail ordusu, özellikle gelişmiş bombardıman uçakları ve istihbarat desteği açısından ABD ordusunun yardımına ihtiyaç duyduğunu uzun zamandır dile getiriyor. Basında yer alan haberlere göre İsrail, İran’ın hava savunma sistemlerini delebilecek ve hassas saldırılar gerçekleştirebilecek yeteneklere sahip olan ABD’nin hayalet bombardıman uçaklarına ihtiyaç duyduğunu ifade ediyor.

İsrail ve ABD arasındaki iş birliği, İran’a yönelik herhangi bir askeri operasyonun başarısı için oldukça büyük bir önem arz ediyor. Geçmişte ortak askeri tatbikatlar gerçekleştiren iki ülke, istihbarat paylaşımı ve askeri koordinasyon alanlarında da yakın bir ilişki içindeler. İsrail'in İran’a karşı askeri bir hamlede bulunması halinde ABD'nin lojistik ve istihbarat desteği ve muhtemelen doğrudan askeri yardım sağlayacağına şüphe yok.

İran'ın nükleer programı kritik bir aşamada

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) İran'ın nükleer faaliyetlerini yakından takip ediyor. Geçtiğimiz yıl yaşanan gelişmelerle ilgili endişe verici raporlar yayınlayan UAEA’ya göre İran'ın nükleer programı, uranyum zenginleştirme seviyesinin silah yapımında kullanılabilecek seviyeye yaklaşmasıyla tehlikeli bir boyuta ulaştı.

İran, geçtiğimiz şubat ayı itibariyle 250 kilogramdan fazla yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyum biriktirerek nükleer silaha sahip olmaya bir adım daha yaklaştı. Bu seviyedeki uranyum stoğu ve İran'ın sofistike santrifüjleri Washington, Tel Aviv ve dünyanın diğer başkentlerinde alarma geçilmesine neden oldu.

UAEA, İran'ın nükleer programının şu anda kritik bir aşamada olduğu ve nükleer silah için yeterli bölünebilir madde üretmesine birkaç ay kaldığı uyarısında bulundu. Bu gelişme, İran'ın bölgesel bir silahlanma yarışını tetikleyebilecek ve Ortadoğu'nun istikrarına gölge düşürebilecek nitelikte bir nükleer sıçrama yapabileceği yönündeki korkuları arttırdı.

Öte yandan durum kötüleştikçe İran'ın seçenekleri de azalıyor. Nükleer programı kritik bir noktaya ulaşmış olan İran’ın dış baskılara direnme kabiliyeti iç siyasi ve ekonomik zorluklarla giderek kısıtlanıyor. İran'ın kısa bir süre önce Suriye'de Beşşar Esed rejimini kaybetmesi, kendisi için büyük bir stratejik gerileme olurken bölgedeki konumunu zayıflattı. En önemlisi de İran’ın ekonomisi uluslararası yaptırımların ciddi baskısı altında kalmaya devam ederken bu durum hükümetin katı tutumunu sürdürmesini daha da zorlaştırıyor.