Batı Şeria'da bir ABD vatandaşının öldürülmesinin ardından Biden ve Harris ‘tam hesap verebilirlik’ çağrısında bulundu

ABD Başkanı Joe Biden ve Demokrat başkan adayı Kamala Harris (EPA)
ABD Başkanı Joe Biden ve Demokrat başkan adayı Kamala Harris (EPA)
TT

Batı Şeria'da bir ABD vatandaşının öldürülmesinin ardından Biden ve Harris ‘tam hesap verebilirlik’ çağrısında bulundu

ABD Başkanı Joe Biden ve Demokrat başkan adayı Kamala Harris (EPA)
ABD Başkanı Joe Biden ve Demokrat başkan adayı Kamala Harris (EPA)

ABD Başkanı Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris, İsrail ordusunun Batı Şeria'da ABD vatandaşı bir aktivisti öldürmesinin ‘kabul edilemez’ olduğunu söyledi ve İsrail'i olayın tekrarlanmaması için daha fazla çaba göstermesi çağrısında bulundu.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre İsrail, Batı Şeria'da yerleşimlerin genişletilmesine karşı düzenlenen bir protestoya katılan 26 yaşındaki Ayşenur Ezgi Eygi'nin öldürülmesinin sorumluluğunu üstlendi. Biden, ABD hükümetinin vurulmanın koşullarına ilişkin devam eden soruşturmadan haberdar edilmeyi beklediğini belirtti.

Biden yaptığı açıklamada, “Tam bir hesap verebilirlik olmalı. İsrail bu tür olayların bir daha asla yaşanmamasını sağlamak için daha fazla çaba sarfetmeli” ifadelerini kullandı.

Harris ise yaptığı açıklamada, hiç kimsenin barışçıl bir protestoya katıldığı için öldürülmemesi gerektiğini ifade etti.

Harris, “Ölümle sonuçlanan bu vurma olayı kabul edilemez. Söz konusu hadise, Batı Şeria'daki İsrail ordusu personelinin davranışlarına ilişkin meşru soruları gündeme getiriyor” şeklinde konuştu.

Türk asıllı ABD vatandaşı Ayşenur Ezgi Eygi geçtiğimiz cuma günü, Filistinlilerin aşırı sağcı Yahudi yerleşimciler tarafından sık sık saldırıya uğradığı Nablus yakınlarındaki Beyta kasabasında bir protesto yürüyüşüne katıldığı sırada vurularak öldürüldü.

İsrail, Eygi’nin ölümünün kasıtsız olduğunu bildirdi.

İsrail, 1967 savaşından bu yana Filistinlilerin gelecekte bağımsız bir devletin çekirdeği olmasını istedikleri Batı Şeria'yı işgal altında tutuyor. İsrail burada giderek artan sayıda yerleşim birimi inşa etti, ancak çoğu ülke bunları yasadışı kabul ediyor. İsrail ise bölgeyle olan tarihi bağlarını gerekçe göstererek bunu reddediyor.

Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Temmuz ayında İsrail'in Filistin topraklarını işgalinin ve buradaki yerleşimlerin yasadışı olduğunu ve bir an önce sona erdirilmesi gerektiğini söyledi.

Eygi'nin yakınları, Biden ve Harris'i aileyle doğrudan konuşmaya ve vurulmasına ilişkin bağımsız bir soruşturma başlatmaya çağırdı.

Aile yaptığı açıklamada, Eygi'nin ölümünü kaza olarak nitelendirmenin yanlış olduğunu belirtti. Aile tarafından yapılan açıklamada, “Açık olalım, bir ABD vatandaşı yabancı bir ordu tarafından hedef gözetilerek yapılan saldırıda öldürüldü” denildi.

Demokrat ABD Senatörü Patty Murray ve Temsilciler Meclisi üyesi Pramila Jayapal dün (Çarşamba) Biden'a bir mektup yazarak, ‘hızlı, şeffaf, güvenilir ve kapsamlı’ bir ABD soruşturması talep etti.

Biden ayrıca, üst düzey ABD'li yetkililerin İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'daki askeri yaklaşımının gözden geçirilmesi çağrısında bulunmasından bir gün sonra, Batı Şeria'da ‘aşırılık yanlısı İsrailli yerleşimciler’ ve ‘Filistinli teröristler’ tarafından uygulanan şiddeti kınadı.

Biden, “İsrailli ve Filistinli tüm aşırılık yanlılarını şiddeti körükledikleri ve barışı engelledikleri için sorumlu tutacak politikaları desteklemeye devam edeceğim” şeklinde konuştu.



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.