İsrail'in Masyaf saldırısına ilişkin sızıntılar: Hava komandoları ve İranlıların kaçırılması

Hizbullah'ın asker toplama ve silah sorumlusu ile yardımcısı Kuneytra'da öldürüldü.

Hama kırsalında Masyaf-Vadi el-Uyun yolu üzerindeki İranlı milis mevzileri hedef alındı. (SANA)
Hama kırsalında Masyaf-Vadi el-Uyun yolu üzerindeki İranlı milis mevzileri hedef alındı. (SANA)
TT

İsrail'in Masyaf saldırısına ilişkin sızıntılar: Hava komandoları ve İranlıların kaçırılması

Hama kırsalında Masyaf-Vadi el-Uyun yolu üzerindeki İranlı milis mevzileri hedef alındı. (SANA)
Hama kırsalında Masyaf-Vadi el-Uyun yolu üzerindeki İranlı milis mevzileri hedef alındı. (SANA)

Çarşamba günü İsrail medyasında geniş yer bulan haberlere göre, İsrail özel kuvvetlerinin geçtiğimiz pazar günü Suriye'nin orta kesimindeki Masyaf bölgesinde bulunan İran Devrim Muhafızları Ordusu'na (DMO) ait bir silah üretim tesisine düzenlediği hava saldırısında ekipman ve belgelere el konuldu.

Yerel Suriye medyası saldırıların, Masyaf'ta uzun süredir Suriye rejimi ile İran güçleri tarafından kimyasal silah ve hassas füze üretimiyle ilişkilendirilen bir bilimsel araştırma merkezini vurduğunu bildirdi.

İsrail medyası bu bilgiyi muhalif Suriye TV kanalı ve Yunan Ortadoğu uzmanı Eva Koulouriotis'in de aralarında bulunduğu özel kaynaklara dayandırarak, Tel Aviv'deki güvenlik kaynaklarının İsrail güçlerinin Suriye'nin orta kesimindeki Hama kırsalında yer alan Masyaf operasyonu sırasında ‘karada çalıştığını’ ve İsrail helikopterlerinin yere inmediğini söylediğini aktardı.

fr4gg
Rusya Savunma Bakanlığı'nın bir videosundan alınan görüntüde, Suriye'nin Tartus kenti açıklarında Akdeniz'de yapılan stratejik komuta ve personel tatbikatı sırasında Rus fırkateyni Admiral Grigorovich ve bir Kamov Ka-27 helikopteri havalanırken görülüyor. (AP)

Şiddetli çatışmaların üç Suriyelinin ölümüyle sonuçlandığı ve iki ila dört İranlı’nın esir alındığı bildirildi. Rus iletişim merkezi de hedef alınan yerler arasındaydı.

Kaynaklara göre Suriye hava savunması İsrail'in son saldırıları nedeniyle zayıfladı ve pazar günkü saldırıyı engelleyemedi. Suriye olayla ilgili üst düzey bir soruşturma komitesi kurdu.

Şarku’l Avsat’ın Times of Israel’den aktardığına göre araştırmacı Eva Koulouriotis, bir güvenlik kaynağının kendisine İsrail operasyonunun balistik füzeler ve insansız hava araçları (İHA) geliştiren ve aynı zamanda Hizbullah'a lojistik destek sağlayan bir DMO tesisini hedef aldığını söyledi.

Koulouriotis X platformunda yaptığı bir dizi paylaşımda, özel kuvvetleri taşıyan İsrail helikopterleri, İHA’ların hava desteğiyle yaklaşmadan önce, Suriye güçlerinin bölgeye ulaşmasını önlemek için tesisi (araştırma merkezi) çevreleyen yolların hava saldırılarıyla hedef alındığını ifade etti. Koulouriotis, İsrail güçlerinin tesise girdiğini, ekipman ve belgeleri çıkardığını ve ardından tesisi yok etmek için patlayıcı yerleştirdiğini söyledi.

6667j77jk
Hama Karayolu Taşımacılığı Kurumu, İsrail'in hava saldırısının ardından Masyaf-Vadi el-Uyun karayolunu yeniden açmak için çalışıyor. (SANA)

Suriye'deki bu özel operasyon, Ortadoğu'da son dönemde gerilimin arttığı sahnede önemli bir gelişme. Masyaf'ta yaşananlar günler geçtikçe daha da netleşecek. Bu, ister Suriye ister Lübnan sahasında olsun yeni bir gerilimin eli kulağında olduğunun göstergesi olabilir.

Hama'nın batısında yer alan Masyaf, İran güçleri ve İran yanlısı milisler için bir üs olarak kullanılıyor. Bölge son yıllarda İsrail'e atfedilen saldırılarda defalarca hedef alındı. Times of Israel, İsrail'e göre CERS ya da SSRC olarak bilinen Bilimsel Çalışmalar ve Araştırma Merkezi'ndeki tesisin İran güçleri tarafından karadan karaya hassas füzeler üretmek için kullanıldığını kaydetti. Batılı yetkililer uzun süredir CERS tesisini kimyasal silah üretimiyle ilişkilendiriyor. ABD'ye göre bu tesiste sarin gazı geliştirildi, ancak Suriyeli yetkililer bunu reddetti.

sdftghy
İsrail'e ait bir insansız hava aracı geçen yıl Kuneytra'da bir aracı hedef aldı. (SOHR)

Konuyla ilgili olarak insan hakları kaynakları, İsrail'in dün (Perşembe) sabah Şam-Kuneytra yolu üzerindeki Han Arnabe kasabasının doğu girişinde Volvo marka bir araca düzenlediği hava saldırısında Kuneytra kırsalındaki el-Aşa köyünden bir komutanın öldüğünü bildirdi.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne (SOHR) bilgi veren kaynaklar, komutanın Hizbullah ile çalıştığını ve bölgedeki Suriyelileri Hizbullah’a katma ve silah transferinden sorumlu olduğunu söyledi. Daha önce Şam'ın güneyindeki Seyyide Zeyneb bölgesinde yaşayan ve bir süre önce Kuneytra'ya dönen komutan 60’lı yaşlarındaydı ve aynı köyden olan yardımcısı da onunla birlikte öldürüldü.

Ambulanslar ve itfaiye araçları sıkı güvenlik önlemleri ve bölgede oluşturulan kordon eşliğinde olay yerine intikal etti. Suriye resmi haber ajansı SANA, ‘İsrail'e ait bir İHA’nın Şam-Kuneytra yolu üzerindeki Han Arnabe kasabasının doğu girişinde sivil bir aracı füzeyle hedef alması sonucu’ iki sivilin öldüğünü doğruladı. AFP'ye konuşan yerel bir güvenlik kaynağı hedef alınan araçtan ‘iki yanmış ceset’ çıkarıldığını söyledi. Olayla ilgili İsrail'den herhangi bir açıklama gelmedi. Suriyeli yetkililere göre dünkü saldırı, Hama'nın merkezinde 18 kişinin ölümüne neden olan Masyaf baskınlarından günler sonra gerçekleşti.

SOHR, Masyaf bölgesindeki Bilimsel Çalışmalar ve Araştırma Merkezi ve diğer yerleri hedef alan bu saldırılarda altısı sivil 27 kişinin öldüğünü bildirdi. SOHR, İranlı uzmanlara ev sahipliği yapan merkezde ‘hassas füzeler’ geliştirildiğine dikkat çekti.

Suriye'de çatışmaların başladığı 2011 yılından bu yana İsrail, rejim mevzilerini ve müttefikleri İran ile Hizbullah'a ait hedefleri vuran yüzlerce hava saldırısı düzenledi.

İsrail'in Suriye'ye yönelik saldırıları, Hamas’ın 7 Ekim'de İsrail’in güneyine eşi benzeri görülmemiş bir saldırı düzenlemesinin ardından Gazze Şeridi'nde İsrail ile Hamas arasında başlayan savaştan bu yana arttı.

Hizbullah, Lübnan'ın güneyinden İsrail'e karşı Gazze için ‘destek cephesi’ ilan ederken, Suriye bölgesel gerginlikten uzak durmaya çalışıyor. Ancak Hizbullah ve diğer İran yanlısı gruplar bazen Suriye'den işgal altındaki Golan Tepeleri'nde bulunan İsrail mevzilerine saldırılar düzenliyor.



Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
TT

Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)

Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazlarının ardından telsiz, radyo ve güneş enerjisi panellerinin patlatılmasıyla bölge topyekun savaşa doğru sürükleniyor. 

17 Eylül'de Hizbullah'ın kullandığı çağrı cihazlarında eş zamanlı patlamalar yaşanmış, ikisi çocuk 12 kişi hayatını kaybetmiş, 2 bin 800 kişi de yaralanmıştı. 

Dün de ülkedeki telsiz, radyo ve güneş enerji sistemlerinde patlama gerçekleşti. En az 20 kişinin öldüğü, 450'den fazla kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Lübnanlı yetkililer, olaydan İsrail'i sorumlu tutarken Tel Aviv'den henüz açıklama gelmedi.

Diğer yandan saldırıyla ilgili bilgiye sahip olan fakat adlarının gizli tutulmasını isteyen kaynaklar, Amerikan gazetesi New York Times'a (NYT) operasyonun ardında İsrail'in olduğunu doğruluyor. 

Mossad'ın BAC Consulting adlı bir paravan şirket kurduğu ve çağrı cihazlarını bubi tuzağına dönüştürerek Lübnan'a soktuğu iddia ediliyor. Macaristan merkezli bu paravan şirket, kağıt üstünde Tayvanlı Gold Apollo firması adına çağrı cihazı üretiyor. Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen İsrailli istihbaratçılar, buna ek olarak operasyonda en az iki paravan şirket daha oluşturulduğunu belirtiyor. 

Kaynaklar, AR-924 model numaralı cihazların bataryalarına patlayıcı bir madde olan pentaeritritol tetranitrat (PENT) yerleştirildiğini ve bunların 2022 yazında Lübnan'a gönderildiğini ifade ediyor.

Hizbullah, İsrail istihbaratı tarafından takip edilmemek için cep telefonlarını bırakıp çağrı cihazı kullanmaya başlamıştı. Kaynaklar, bu kararın ardından milyonlarca dolarlık yatırımla üretimin artırıldığını ve Lübnan'a bubi tuzağı haline getirilmiş binlerce cihaz sokulduğunu söylüyor.

Öte yandan ikinci dalga saldırıda telsiz ve güneş enerji panellerinin nasıl patlatıldığı henüz bilinmiyor.

NYT'nin patlayan telsizlerin görüntülerinden yola çıkarak yaptığı analizde, bunların çağrı cihazlarından daha ağır ve büyük olduğuna, bu yüzden daha fazla hasar yarattığına işaret ediliyor. 

Ayrıca telsizlerin patlamasıyla daha büyük yangınlar çıktığına, bunun da çağrı cihazlarına kıyasla telsizlere daha fazla patlayıcı yerleştirilmiş olabileceğini gösterdiğine dikkat çekiliyor.

Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre telsizlerin patlatılmasıyla en az 71 ev ve dükkanla 18 sivil araç ve motosiklet yandı. 

Telsizlerden bazılarında Japon firması Icom'un amblemi görülüyor. Ancak şirket, IC-V82 model numaralı telsizlerin ve bunlarda kullanılan bataryaların üretiminin neredeyse 10 yıl önce durdurulduğunu belirtiyor. Patlayıcıların bu cihazlara nasıl yerleştirildiğiyse henüz netleştirilemedi. Icom, bu telsizlerin sahte olabileceğini öne sürüyor.

Lübnan medyasındaki haberlerde, saldırıda en az iki güneş enerjisi panelinin de alev aldığı bildiriliyor. Saldırılarda çıkan küçük çaplı yangınların söndürüldüğü bildirilirken, patlamada bir kız çocuğunun yaralandığı aktarılıyor. Ancak bu panellerin infilak ettirilen diğer cihazların etkisiyle mi alev aldığı yoksa uzaktan kumandayla mı patlatıldığı belli değil. 

Amerikan düşünce kuruluşu Soufan Center'dan Clara Broekaert, CNN'e açıklamasında saldırı dalgasının Lübnan halkının psikolojisini olumsuz etkilediğini ve Hizbullah üzerinde misilleme baskısı oluşturduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor:

Saldırılarda günlük hayatın böylesine korkunç, beklenmedik ve geniş ölçekte kesintiye uğratılması, misilleme yapılmasına yönelik ekstra bir baskı yaratacaktır diye düşünüyorum. İnsanlar yaşananların hesabının sorulduğunu görmek istiyor.

Üst üste gelen saldırıların ardından dün Hizbullah, İsrail sınırındaki el-Merc bölgesine füze fırlattı. İkisi ağır 8 İsraillinin yaralandığı bildirilirken, bu kişilerin sivil veya asker olduğuna ilişkin bilgi paylaşılmadı.

Independent Türkçe, Times of Israel, New York Time, Japan Times, CNN, France 24