Netanyahu ve Gallant Hizbullah'ın yanıtını beklemek üzere yeraltı karargahında

İsrail'in Güney Lübnan'ı kademeli olarak işgal etme planı, Litani Nehri üzerindeki köprülerin yıkılmasını da kapsıyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant (Reuters)
TT

Netanyahu ve Gallant Hizbullah'ın yanıtını beklemek üzere yeraltı karargahında

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant (Reuters)

İsrail, Hizbullah yetkilileri ve aktivistlerinin iletişim cihazlarının patlatılmasının sorumluluğunu üstlenmemiş ve bakanlar herhangi bir açıklama yapmamaları yönünde talimat almış olsalar da siyasi ve güvenlik kaynakları İsrail yönetiminin Hizbullah'ın alışılmadık bir karşılık vereceği beklentisiyle çeşitli önlemler aldığını doğruladı.

Kaynaklar, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun Savunma Bakanı Yoav Gallant'ı görevden alma kararını ertelediğini ve her ikisinin de ordu komutanları ve askeri personel ile birlikte gelecekteki gelişmeleri yönetmek ve büyük bir saldırı başlatması halinde Hizbullah'a nasıl karşılık verileceğini tartışmak üzere gizli yeraltı karargahına gittiklerini belirtti.

Askeri kaynaklar, yedek ordudaki asker ve subayların askeri üslere gitmelerini zorunlu kılan Kod 8'i aldıklarını, sığınakların hazırlandığı olağandışı hazırlıkların yapıldığını ve Hayfa ve diğer şehirlerde sığınak ve korunaklı alanların hazırlanması için bir operasyon gerçekleştirildiğini açıkladı. Netanyahu'nun bakan ve milletvekillerine konuyla ilgili açıklama yapmaktan tamamen kaçınmaları talimatı vermesine rağmen, Netanyahu'nun eski basın danışmanı Topaz Luk'un X platformunda bombalamaların arkasında İsrail'in olduğunu kabaca ima eden bir paylaşımda bulunması üzerine Başbakanlık Ofisi hemen bir açıklama yayınladı.

Bir Likud milletvekili ise X'e tek bir kelime yazdı: “Teşekkürler”. Bu paylaşım bir İsrail itirafı olarak yorumlandı.

Öte yandan yedek orduda görevli üst düzey bir subay, devlet radyosu Reshet Bet’e verdiği demeçte, İsrail'deki siyasi ve askeri liderlerin savaşta sabit bir stratejiye doğru ilerlediklerini ve bunun merkezinde Hizbullah'la yüzleşmek ve askeri kabiliyetlerini ortadan kaldırmak olduğunu açıkladı.

zscdvfg
Lübnan ordu personeli, İsrail'in Hizbullah'ın çağrı cihazlarını hedef alan güvenlik ihlalinin ardından Beyrut'taki bir hastanenin önünde güvenlik kordonu oluşturdu. (AFP)

Subay, bunun son zamanlarda dolaşıma sokulan ‘İran'ın yılanın başı olduğu’ fikrinden vazgeçmek anlamına gelip gelmediği sorusuna şu yanıtı verdi: “Evet, trend, Hizbullah'ın İran için bir kılıf olduğunu söylüyor. Tahran'a ani bir saldırı bize karşı bir cephe açmasına neden olabilir. Bu yüzden önce bunu yapmak için yeteneklerini felç etmeliyiz. İran onu desteklemek için müdahale ederse, onunla daha sonra ilgileniriz.”

‘Albay C’ adını verdikleri subay şunları söyledi: “İran'a saldırı üç adımda gerçekleştirilecek: Güneyde kalan ve 100 bin kişi olduğu tahmin edilen nüfusu Litani Nehri'nin ötesine geçmeye davet etmek, ardından Sur ve çevresini davetler ve askeri baskı yoluyla boşaltmak ve üçüncü olarak da altyapıyı ve köprüleri yok ederek Litani'nin kuzeyi ile güneyi arasındaki bağlantıyı tamamen kesmek. Böylece güneyde yaşam mümkün olmayacak ve ardından kendimizi Hizbullah güçlerini ve komutanlarını yok etmeye adayacağız.”



El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
TT

El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)

El Salvador'da yönetimi eleştirenler, Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin "diktatörlük" kurduğunu savunurken, güvenliğin sağlanmasından mutlu olanlar ülkenin özgürleştiğini öne sürüyor.

"Dünyanın cinayet başkenti" diye adlandırılan 6 milyon nüfuslu El Salvador'da 2016'da saatte ortalama bir cinayet işleniyordu. Çete savaşları da Salvadorluların çoğunlukla kuzeye, ABD'ye göç etmesine neden oluyordu.

Ancak Amerikan medya kuruluşu CNN'in haberinde, Bukele'nin sert önlemleriyle cinayet oranlarının ciddi şekilde azaldığına, hatta "ABD'de iyi hayatlar kuran kişilerin bile ülkeye geri döndüğüne" dikkat çekiliyor. 

Diğer yandan Bukele'nin çetelere yönelik savaşta, olağanüstü hal (OHAL) kapsamında yargı süreçlerini askıya aldığına, hapsedilme oranlarında büyük artış yaşandığına ve insan hakları örgütlerinden tepkiler geldiğine işaret ediliyor.

ABD'ye iltica başvuruları olumsuz yanıtlandıktan sonra 6 yıl önce başkent San Salvador'a döndüklerini belirten Victor Bolanos ve eşi Blanca, o dönem "hiçbir yerde güvenlik olmadığını" söylüyor. 

Bukele'nin yönetimiyle durumun değiştiğini savunan Blanca şunları şu ifadeleri kullanıyor: 

Artık güvende hissediyoruz. Ülkemize özgürlük geldi.

ABD Gümrük ve Sınır Koruması'nın verilerine göre 2022'de El Salvador'dan ABD'nin güney sınırına gelen kişi sayısı 97 bindi. Bu rakam, 2023'te 61 bine indi. 

Ancak göçün tek sebebi şiddet ve çete savaşları değil. CNN, pek çok Salvadorlunun ekonomik sıkıntılar ve istihdam sorunları nedeniyle ülkeyi terk ettiğini belirtiyor. Dünya Bankası'na göre Bukele'nin göreve gelmesinden bu yana El Salvador ekonomisi yavaş ve istikrarlı bir büyüme göstermiş olsa da ülke hâlâ vatandaşlarına yeterli fırsat sunmakta zorlanıyor.

48 yaşındaki emlak yatırımcısı Diego Morales, 27 yıldır ABD'de yaşadıktan sonra ülkesi El Salvador'a döndüğünü ve büyük bir değişimle karşılaştığını söylüyor: 

Küçükken uyanıp okula giderken sokakta ölü insanlar görürdüm. Artık burası güvenli ve pek çok kişi geri dönüyor.

Diğer yandan insan hakları grupları, Bukele'nin suç örgütlerine karşı açtığı savaşta çete üyesi olmayanların da tutuklandığına dikkat çekerek, San Salvador yönetimini eleştiriyor. 

Teresa Lilian Gutierrez, ülkedeki güvenliğin arttığını belirtirken, oğlunun çete üyesi olmamasına rağmen iki yıldır hapiste tutulduğunu savunuyor. Oğlunun OHAL kapsamında içeri alındığını belirten Gutierrez, şöyle devam ediyor: 

Hükümetten onu çıkarmasını istiyorum, lütfen... Geçen yıl avukatıyla konuştum çünkü onu serbest bırakacaklardı ama daha sonra onu bana geri vermeyeceklerini anladım.

Adalet ve Güvenlik Bakanı Gustavo Villatoro, ocak ayında yaptığı açıklamada  geçen yıl 154 cinayet işlendiğini söylemişti. Bu rakam 2022'de 495'ti. Resmi rakamlara göre, Orta Amerika ülkesinde 2020 ve 2021'de en az 1000 kişi öldürülürken, bu sayı 2019'da 2 binin üzerindeydi.

Cinayet oranlarındaki sert düşüş, Bukele'nin Mart 2022'de MS 13 ve 18. Cadde (Barrio 18) çeteleri arasında yaşanan çatışmalara karşı olağanüstü hal (OHAL) ilan etmesinin ardından geldi. Halen süren OHAL kapsamında bugüne dek neredeyse 100 bin kişi söz konusu çetelere üye olduğu gerekçesiyle yakalandı. Bunlardan yaklaşık 7 biniyse serbest bırakıldı.

Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü ise 2022'deki raporunda, cezaevindeki kişilerin kötü muamele ve işkence gördüğünü iddia etmişti. 

Bukele, Amerika kıtasının en büyük hapishanesi Terör Muhafaza Merkezi'nin (CECOT) açılışını da geçen yıl şubatta yapmıştı. San Salvador'a 74 kilometre mesafedeki Tecoluca kasabasında yer alan hapishane, 166 hektarlık alana inşa edilmişti.

Independent Türkçe, CNN, El Pais