ABD, insan hakları ihlalleri nedeniyle Devrim Muhafızlarına yaptırım uyguluyor

Washington'daki Hazine Bakanlığı genel merkezi (Reuters)
Washington'daki Hazine Bakanlığı genel merkezi (Reuters)
TT

ABD, insan hakları ihlalleri nedeniyle Devrim Muhafızlarına yaptırım uyguluyor

Washington'daki Hazine Bakanlığı genel merkezi (Reuters)
Washington'daki Hazine Bakanlığı genel merkezi (Reuters)

ABD dün (Çarşamba), İran'a bir dizi yeni yaptırım uygulayarak, Tahran'ın “barışçıl protestoları acımasızca bastırması” da dahil olmak üzere “İran halkına yönelik devam eden ve şiddet içeren baskılarıyla” bağlantılı olduğunu söylediği 12 kişiyi hedef aldı.

ABD Hazine Bakanlığı yaptığı açıklamada, yaptırımların Devrim Muhafızları Ordusu üyelerini ve Kudüs Gücü'ne atıfta bulunarak “ülke dışında öldürme operasyonlarından sorumlu” İranlı cezaevi yetkililerini hedef aldığını söyledi.

Yaptırımlar, İranlı Kürt Mahsa Amini'nin başörtüsü takmadığı için gözaltındayken ölmesinin ardından İran'ı sarsan kitlesel halk protestolarının ikinci yıldönümünden günler açıklandı.

Yaptırımlar, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın pazartesi günü Washington'un İslam Cumhuriyeti'ne düşman olmadığını kanıtlaması halinde, İran'ın ABD ile doğrudan görüşmeler yapabileceğini söylemesinin ardından geldi.

Pezeşkiyan Tahran'da düzenlediği bir basın toplantısında, Tahran'ın 2015 nükleer anlaşmasını canlandırmak için ABD ile doğrudan görüşmelere açık olup olmadığına ilişkin bir soruyu yanıtladı.

Pezeşkiyan, “Biz ABD'ye düşman değiliz” dedi. “Uygulamada iyi niyetlerini göstererek bize karşı düşmanlıklarına son vermeliler” diyen Pezeşkiyan, ‘Biz Amerikalıların da kardeşiyiz’ ifadelerini kullandı.

Pezeşkiyan'a yanıt olarak ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller, salı günü düzenlediği basın toplantısında, “İran halkına karşı kesinlikle büyük bir sevgi besliyoruz. Amerikan halkı ile İran halkı arasında güçlü bağlar var ve ABD'de büyük bir İranlı topluluğu ve çok önemli olduğunu düşündüğümüz yakın aile bağları var” dedi.

Miller ayrıca, “İran rejimi söz konusu olduğunda, günün sonunda onları sözleriyle değil, eylemleriyle yargılayacağız. Eğer İran Cumhurbaşkanı ABD ya da dünyadaki diğer ülkelerle kardeşliğini göstermek istiyorsa, bunun yolu retorik değildir. Terörist grupları silahlandırmayı ve cesaretlendirmeyi durdurarak; nükleer silahlanmayı ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın çalışmalarını engellemeyi durdurarak; siyasi muhaliflerini öldürmeyi planlamayı durdurarak; Rusya'ya füze ve insansız hava aracı transferini durdurarak ve nihayetinde halkının insan haklarını bastırmayı durdurarak olacaktır” şeklinde konuştu.



El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
TT

El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)

El Salvador'da yönetimi eleştirenler, Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin "diktatörlük" kurduğunu savunurken, güvenliğin sağlanmasından mutlu olanlar ülkenin özgürleştiğini öne sürüyor.

"Dünyanın cinayet başkenti" diye adlandırılan 6 milyon nüfuslu El Salvador'da 2016'da saatte ortalama bir cinayet işleniyordu. Çete savaşları da Salvadorluların çoğunlukla kuzeye, ABD'ye göç etmesine neden oluyordu.

Ancak Amerikan medya kuruluşu CNN'in haberinde, Bukele'nin sert önlemleriyle cinayet oranlarının ciddi şekilde azaldığına, hatta "ABD'de iyi hayatlar kuran kişilerin bile ülkeye geri döndüğüne" dikkat çekiliyor. 

Diğer yandan Bukele'nin çetelere yönelik savaşta, olağanüstü hal (OHAL) kapsamında yargı süreçlerini askıya aldığına, hapsedilme oranlarında büyük artış yaşandığına ve insan hakları örgütlerinden tepkiler geldiğine işaret ediliyor.

ABD'ye iltica başvuruları olumsuz yanıtlandıktan sonra 6 yıl önce başkent San Salvador'a döndüklerini belirten Victor Bolanos ve eşi Blanca, o dönem "hiçbir yerde güvenlik olmadığını" söylüyor. 

Bukele'nin yönetimiyle durumun değiştiğini savunan Blanca şunları şu ifadeleri kullanıyor: 

Artık güvende hissediyoruz. Ülkemize özgürlük geldi.

ABD Gümrük ve Sınır Koruması'nın verilerine göre 2022'de El Salvador'dan ABD'nin güney sınırına gelen kişi sayısı 97 bindi. Bu rakam, 2023'te 61 bine indi. 

Ancak göçün tek sebebi şiddet ve çete savaşları değil. CNN, pek çok Salvadorlunun ekonomik sıkıntılar ve istihdam sorunları nedeniyle ülkeyi terk ettiğini belirtiyor. Dünya Bankası'na göre Bukele'nin göreve gelmesinden bu yana El Salvador ekonomisi yavaş ve istikrarlı bir büyüme göstermiş olsa da ülke hâlâ vatandaşlarına yeterli fırsat sunmakta zorlanıyor.

48 yaşındaki emlak yatırımcısı Diego Morales, 27 yıldır ABD'de yaşadıktan sonra ülkesi El Salvador'a döndüğünü ve büyük bir değişimle karşılaştığını söylüyor: 

Küçükken uyanıp okula giderken sokakta ölü insanlar görürdüm. Artık burası güvenli ve pek çok kişi geri dönüyor.

Diğer yandan insan hakları grupları, Bukele'nin suç örgütlerine karşı açtığı savaşta çete üyesi olmayanların da tutuklandığına dikkat çekerek, San Salvador yönetimini eleştiriyor. 

Teresa Lilian Gutierrez, ülkedeki güvenliğin arttığını belirtirken, oğlunun çete üyesi olmamasına rağmen iki yıldır hapiste tutulduğunu savunuyor. Oğlunun OHAL kapsamında içeri alındığını belirten Gutierrez, şöyle devam ediyor: 

Hükümetten onu çıkarmasını istiyorum, lütfen... Geçen yıl avukatıyla konuştum çünkü onu serbest bırakacaklardı ama daha sonra onu bana geri vermeyeceklerini anladım.

Adalet ve Güvenlik Bakanı Gustavo Villatoro, ocak ayında yaptığı açıklamada  geçen yıl 154 cinayet işlendiğini söylemişti. Bu rakam 2022'de 495'ti. Resmi rakamlara göre, Orta Amerika ülkesinde 2020 ve 2021'de en az 1000 kişi öldürülürken, bu sayı 2019'da 2 binin üzerindeydi.

Cinayet oranlarındaki sert düşüş, Bukele'nin Mart 2022'de MS 13 ve 18. Cadde (Barrio 18) çeteleri arasında yaşanan çatışmalara karşı olağanüstü hal (OHAL) ilan etmesinin ardından geldi. Halen süren OHAL kapsamında bugüne dek neredeyse 100 bin kişi söz konusu çetelere üye olduğu gerekçesiyle yakalandı. Bunlardan yaklaşık 7 biniyse serbest bırakıldı.

Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü ise 2022'deki raporunda, cezaevindeki kişilerin kötü muamele ve işkence gördüğünü iddia etmişti. 

Bukele, Amerika kıtasının en büyük hapishanesi Terör Muhafaza Merkezi'nin (CECOT) açılışını da geçen yıl şubatta yapmıştı. San Salvador'a 74 kilometre mesafedeki Tecoluca kasabasında yer alan hapishane, 166 hektarlık alana inşa edilmişti.

Independent Türkçe, CNN, El Pais