İran, İsrail'e füze saldırısı gerçekleştirdi... İsrail karşılık vereceğini duyurdu

150'den fazla balistik füzenin çeşitli şehirleri vurmasının ardından Tel Aviv'in tepkisi,bekleniyor.  Washington yardım sözü verdi.

TT

İran, İsrail'e füze saldırısı gerçekleştirdi... İsrail karşılık vereceğini duyurdu

İran, İsrail'e füze saldırısı gerçekleştirdi... İsrail karşılık vereceğini duyurdu

İran, İsrail'in çeşitli şehirlerine Salı akşamı yüzlerce balistik füze fırlatırken Tel Aviv, sınırlı kayıplara neden olan saldırıya “karar verdiğimiz yer ve zamanda” karşılık vereceğini açıkladı.

“Gerçek Vaat 2” olarak adlandırılan saldırıdan önce İran ABD ve Rusya'yı bilgilendirdi. Devrim Muhafızları yaptığı açıklamada saldırıyla Hizbullah ve Hamas liderleri Hasan Nasrallah ve İsmail Haniye ile Devrim Muhafızları komutanı Abbas Nilfroşan'ın intikamının alındığını belirtti.

Devrim Muhafızları İsrail'i, “İran'ın egemenliğinin ihlal edilmesi karşısında bir süre itidal gösterdikten sonra” geldiğini söylediği bu operasyona karşılık vermesi halinde “acımasız ve yıkıcı saldırılarla” karşı karşıya kalacağı konusunda uyardı.

İsrail genelinde sirenler çaldı, hava sahası kapatıldı ve milyonlarca İsrailli Batı Şeria'da bir Filistinlinin ölümüne ve acil servislere göre iki İsraillinin “hafif” yaralanmasına neden olan roketlerden korunmak için sığınaklara kaçtı.

dfvgbrnh
İran saldırısı sırasında İsrail'in merkezindeki bir sığınakta bulunan İsrailliler (Reuters)

Füze saldırısından önce Yafa'da bir tren istasyonuna iki silahlı kişi tarafından düzenlenen saldırıda altı kişi öldü, Saldırganlar etkisiz hale getirildi.

İsrail ordu sözcüsü Daniel Hagari şunları söyledi: “Bu roket saldırısının sonuçları olacaktır. Planlarımız var ve karar verdiğimiz yer ve zamanda harekete geçeceğiz” derken, İsrail medyası askeri kaynaklara dayanarak hava kuvvetlerinin ‘saatler içinde’ bölgedeki çeşitli ülkelerdeki hedeflere saldırılar düzenleyeceğini duyurdu. İran da füze saldırısının ardından Tahran havaalanındaki uçuşları askıya aldı.

Ürdün, ülke hava sahasına giren birkaç füze ve insansız hava aracının durdurulduğunu duyururken, ABD savunma sistemleri Irak'taki iki üssü hedef alan füzeleri düşürdü.

Dakikalar süren İran füze saldırısının ardından İsrail “tehdidin sona erdiğini” ilan etti ve vatandaşlarına sığınaklardan çıkmaları çağrısında bulundu. İsrail ordusu yaptığı açıklamada “şu an için” İran'dan kaynaklanan bir tehdit olmadığını teyit ederken, ambulans servisi füzelerin sadece “iki hafif yaralanmaya” neden olduğunu duyurdu.

İsrail acil ambulans servisinden yapılan açıklamada, “Şu anda, Tel Aviv bölgesinde iki küçük şarapnel yaralanması ve ülkenin diğer bölgelerinde güvenli yerlere taşınırken bazı küçük yaralanmalar dışında, İsrail'e yönelik roket ateşinden kaynaklanan herhangi bir yaralanma raporu bulunmamaktadır” denildi.

Saldırı sırasında Kudüs de dâhil olmak üzere İsrail genelinde siren sesleri duyuldu. Ben Gurion Havalimanı sözcüsünün saldırı sırasında yaptığı “İsrail hava sahası kapalıdır” açıklamasının ardından İsrail hava sahasının yeniden açıldığını duyurdu. Uçuşlar İsrail dışındaki alternatif rotalara yönlendirilmiştir.”

İsrail'e Yardım

İran saldırısına ilk tepki olarak ABD Başkanı Joe Biden, ülkesinin bu tür saldırılara karşı İsrail'e yardım etmeye ve bölgedeki Amerikalıları korumaya hazır olduğunu söyledi. Biden, yeni saldırıyı görüşmek üzere Başkan Yardımcısı Harris ve ABD ulusal güvenlik ekibini toplantıya çağırdı. İran saldırısına yönelik Batı'dan kınama açıklamaları geldi.

ABD'li bir yetkili, ABD'nin İsrail'i saldırıya karşı savunma hazırlıklarını aktif olarak desteklediğini ve İran tarafından İsrail'e yönelik herhangi bir doğrudan askeri saldırının Tahran için ciddi sonuçları olacağını söyledi.

cdfvgb
İsrail hava savunma sistemleri 1 Ekim 2024'te Tel Aviv üzerindeki füzeleri engelliyor (AFP)

New York Times'a konuşan ABD'li bir askeri yetkili, İran'ın önümüzdeki 12 saat içinde, Nisan ayında İsrail ve müttefikleri tarafından neredeyse tamamen engellenen saldırısında olduğu gibi bir balistik füze saldırısı düzenleyeceğine tahmin ettiklerini söylemişti.

Nisan saldırısı

İran, İsrail'e yönelik son füze ve insansız hava aracı saldırısını Nisan ayında, İsrail savaş uçaklarının Suriye'yi ziyaret eden birkaç üst düzey İranlı komutanı öldürmesinin ardından gerçekleştirdi. O dönemde her iki tarafın da gerilimi düşürmeyi tercih etmesi üzerine topyekûn bir savaş önlenmişti. Altı ay sonra, diplomatlar ve uzmanlar topyekûn bir savaşın daha olası hale geldiğini ve İsrail'in İran'ın yeni bir saldırısına güçlü bir şekilde karşılık vermesinin beklendiğini söylüyor.



ABD'nin Libya'daki stratejik amaçlı diplomatik faaliyetleri

ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland (ABD’nin Trablus Büyükelçiliği Facebook sayfası)
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland (ABD’nin Trablus Büyükelçiliği Facebook sayfası)
TT

ABD'nin Libya'daki stratejik amaçlı diplomatik faaliyetleri

ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland (ABD’nin Trablus Büyükelçiliği Facebook sayfası)
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland (ABD’nin Trablus Büyükelçiliği Facebook sayfası)

Kerime Naci

ABD diplomasisi, Libya’nın doğusundaki ve güneyindeki bazı üsleri, Libya'yı Nijer, Sudan ve Çad'a sızmak için bir geçit olarak kullanan Rus paralı asker grubu Wagner’in kalıntıları ve Afrika Lejyonu unsurları için merkezlere dönüştüren Rusya’nın Libya'daki izlerini ortadan kaldırmaya çalışıyor.

ABD, özellikle Nijer'in merkezinde bulunan Agadez kenti yakınlarındaki ‘Niger Air Base 201’ isimli insansız hava aracı (İHA) üssünden ayrılmak zorunda kaldıktan sonra kıtadaki nüfuzunu daha fazla kaybetmekten endişe ediyor. Bu yüzden Libya'daki varlığını yoğunlaştırma kararı aldı.

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Rusya’nın Afrika’da artan nüfuzunu kontrol altına almak amacıyla ABD'nin Libya'daki varlığını güçlendirme çabaları çerçevesinde ABD Kongresi’nden Libya'daki diplomatik varlığını sürdürmek için 2025 bütçesinden 57,2 milyon dolar ayırmasını istedi.

Diplomatik yoğunluk

ABD'nin Uluslararası Güvenlik İşlerinden Sorumlu Savunma Bakan Yardımcısı Celeste Wallander kısa bir süre önce Libya’nın batısındaki Trablus’ta ve doğusundaki Bingazi'de bazı toplantılar düzenleyerek başta petrol sahalarının kapatılmaya devam edilmesi ve Libya'nın sınır kontrol kabiliyetlerinin güçlendirilmesi olmak üzere çeşitli konuları ele aldı. Toplantılarda Kuzey Afrika'da güvenlik ve istikrar ile terörle mücadele konularına da değinildi.

ABD Ordusu Afrika Komutanlığı (AFRICOM) Komutanı General Michael Langley, Sahel bölgesi ülkelerinde kötüleşen güvenlik durumu karşısında Washington'ın Libya'nın etrafını saran tehditlere ilişkin endişelerini iletti. General Langley, ağustos ayı sonlarında Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başkanı Abdulhamid Dibeybe ve Libya Ulusal Ordusu (LUO) isimli silahlı grubun lideri Halife Hafter ile yaptığı toplantılarda Libya'nın güneyinde güvenliğin sağlanması ve korunması gerektiğini vurguladı.

Öte yandan ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, ülkesinin ‘Libya'nın güneyine odaklanan yeni bir yönelim benimsediğini’ söyledi. Askeri analistler, bu yeni yönelimi, Rusya'nın Afrika'da artan nüfuzunun Libya topraklarından uzaklaştırılması çabasının bir parçası olarak yorumladı.

Askeri analist Adil Abdulkafi, ABD'nin Mali, Nijer, Burkina Faso ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde kaybettiği ‘itibarını’ Nijer'deki Amerikan askerlerinin Agadez kenti yakınlarındaki Niger Air Base 201 Üssü’nden çıkarılmasının ardından Libya çölünde aradığını söyledi. Abdulkafi AFRICOM’da görevli yaklaşık bin 100 subay ve askerin bu üsten çıkarıldığını da sözlerine ekledi.

Abdulkafi, Rusya ve onun Afrika’daki askeri uzantıları olan Afrika Lejyonu, Wagner kalıntıları ve Burkina Faso’da Yüzbaşı İbrahim Traore’yi koruyan (Rus askeri istihbaratı ve Rus, Arap ve Afrikalı paralı askerlerden oluşan çok uluslu) Ayı Tugayı olarak bilinen PMC Medvedi’nin talimatıyla yaklaşık 100 asker ve subayın da Çad'dan sınır dışı edildiğini söyledi.

Askeri analist, Ayı Tugayı üyelerinin Libya ve Çad başta olmak üzere birçok ülkede faaliyet gösterdiğini ve Ayı Tugayı üyelerinin başında kısa süre önce Çad'da tutuklanan ve daha önce Libya'da tutuklanmış olan yüksek rütbeli bir istihbarat subayı olan Maxim Shogali’nin geldiğini belirtti.

Rusya’nın Afrika’daki gücünün budanması

ABD'nin güneyin marjinalleştirilmesi ve batıdaki Trablus hükümeti ile doğu bölgesinin önde gelen liderleri tarafından ihmal edilmesinden yaralanarak Libya'nın güneyine odaklandığını söyleyen Abdulkafi, ABD’nin burada bir halk tabanı kazanmak gibi çeşitli hedefleri olduğundan bahsetti. ABD diplomasisinin, özellikle petrol kaynaklarının ve Libya'nın güney sınırlarının güvenliğine dikkat edilmemesinden dolayı bu stratejik bölgede kendisini etkili bir güç olarak pazarlamak için Libya devletinin güneydeki zayıflığından faydalandığını belirten askeri analist, “ABD böylece gerek batı gerekse doğu bölgeleri düzeyinde olsun yerel araçları kullanarak güney bölgesindeki rolünü güçlendirmeyi ve böylece kendisini orada pazarlayabilmeyi hedefliyor” dedi.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Abdulkafi, ABD'nin Libya'nın güneyine odaklanmasının temel amacının Libya'nın petrol kaynaklarını güvence altına almak olduğunu ve böylece ABD'nin Avrupa'ya enerji akışının devamını sağlayabileceğini, ayrıca güney bölgesinde konuşlanan ve modern silahlara sahip olan Afrika Lejyonu’nun bu hassas bölgeleri kontrol altına alma yeteneğini engellemeyi de hedeflediğini söyledi.

Askeri analist, ABD’nin diğer hedeflerinin ise Afrika Lejyonu unsurları ve Afrikalı paralı askerler için finansman kaynağı olan düzensiz göç, uyuşturucu kaçakçılığı ve organize suç ağlarının yanı sıra hem Libya topraklarını hala silah ve yakıt ikmal hattı olarak kullanan Cancavid grubunun hem de Libya'nın diğer bazı bölgelerinde konuşlu Çadlı paralı askerlerin ortadan kaldırılması olduğunu da sözlerine ekledi.

ABD diplomasisinin yerel güçler aracılığıyla Rusya’nın gücünü budamaya çalıştığını söyleyen Abdulkafi, batıda UBH’ye bağlı Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad ve doğuda Hafter’e bağlı Genelkurmay Başkanı Abdurrezzak en-Nazuri'nin şahsında askeri tarafların yanı sıra güney bölgesinin güvenliğini arttırmak üzere birleşik bir Libya askeri gücü oluşturabilmesi için çeşitli bölgesel istasyonlarda 5+5 Askeri Komitesi’nin üyelerini bir araya getirmesinin, bunun bir göstergesi olduğunu söyledi.

Abdulkafi'ye göre Rusya'nın Libya'daki enerji kaynaklarına erişimini kesmek ve özellikle Libya'nın Avrupa’nın askeri üslerinin bulunduğu yerlere yakın bir konumda olması nedeniyle Libya'dan Nijer, Çad ve Sudan'a silah transferini engellemek en önemli hedef. Öte yandan Rusya, Libya'nın doğusundaki er-Recme bölgesindeki bir askeri üssü Afrika topraklarına geçiş noktası olarak kullanmaya başlamasının ardından Kuzey Afrika'da elde ettiği konumu kaybetmek istemiyor.