عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Arakçi, bölgeyi tehlikeli bir askeri çatışmadan kurtarmak amacıyla Riyad'ı ziyaret ediyor

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (Reuters)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (Reuters)
TT
TT

Arakçi, bölgeyi tehlikeli bir askeri çatışmadan kurtarmak amacıyla Riyad'ı ziyaret ediyor

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (Reuters)
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (Reuters)

Diplomatik bir kaynak Şarku'l Avsat’a İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin Suudi mevkidaşı Prens Faisal bin Ferhan Al Suud ile görüşeceği bir ziyaret için bu sabah (Çarşamba) Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'a geleceğini doğruladı.

Kimliğini açıklamayan diplomatik kaynak, Arakçi'nin "bugün (Çarşamba) sabah gelip Suudi Dışişleri Bakanı ile görüşeceğini" belirtti ancak İranlı bakanın Riyad'da görüşeceği konularla ilgili daha fazla ayrıntı vermekten kaçındı.

İran resmi ajansı ISNA'ya göre Arakçi'nin gezisi Suudi Arabistan ve bölgedeki diğer ülkeleri kapsayacak ve bölgesel meselelerin görüşülmesine, Gazze Şeridi ve Lübnan'daki "İsrail suçlarını" durdurmak için yapılabileceklere odaklanacak.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (Reuters)İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (Reuters)

Siyaset bilimi profesörü Dr. Salih el-Hathlan, İran Dışişleri Bakanı'nın Riyad ziyaretinde ikili konuların yanı sıra gerilimin tırmandırılmaması ve bölgenin tehlikeli bir askeri çatışmaya sürüklenmemesi için Suudi Arabistan'ın bölgesel ve uluslararası ortaklarıyla birlikte çaba sarf etmesinin ele alınacağını belirtti.

Şarku'l Avsat’a konuşan el-Hathlan “İran bugün çok kritik bir durumda ve İsrail'in tehditleri nedeniyle içinde bulunduğu çıkmazdan kurtulmasına yardımcı olması için Suudi Arabistan gibi bölgesel ve uluslararası ağırlığı olan ülkelerin müdahalesine ihtiyaç duyuyor” değerlendirmesinde bulundu.

İran'ın Tasnim haber ajansına göre Arakçi, “New York ve Doha'daki istişarelerin ardından Beyrut ve Şam'ı ziyaret ettim ve bu ziyaretlere devam ederek Suudi Arabistan ve bölge ülkelerine gideceğim. Bu suçları durdurmak için önlemler almaya çalışacağım” dedi.

İranlı bakan, "Suçların durdurulması ve varlığının kınanması için istişareler devam ediyor. Savaştan korkmasak da İran'ın savaş istemediğini defalarca söyledik. Her türlü senaryoya hazırlıklıyız ve gerekli tüm hedefler belirlendi. Politikamız çatışmaları durdurmak ve kabul edilebilir bir ateşkese ulaşmaktır" şeklinde konuştu.

Körfez Araştırma Merkezi kıdemli danışmanlarından Dr. el-Hathlan'a göre: “Bölgenin bugünlerde tanık olduğu tehlikeli tırmanış, İsrail'in 1 Ekim'deki saldırısına karşılık olarak İran'a karşı yıkıcı saldırılar başlatma olasılığı ve İran'ın karşı karşıya olduğu büyük riskler doğrultusunda, İranlı bakanın Suudi yetkililerle yapacağı görüşmelerde odak noktası gerilimin artmasından kaçınmak ve Krallığın bölgesel ve uluslararası ortaklarıyla birlikte bunu önlemek ve bölge ülkelerinin tehlikeli askeri çatışmalara girmesini engellemek için gösterdiği çabalara yatırım yapmak olacak.”

"Tahran, Riyad'ın bölgesel ve uluslararası aktörlerle olan güçlü ilişkileri sayesinde, bölgesel istikrarı sağlamak için gösterdiği sürekli çabanın bir parçası olarak, durumu sakinleştirmede, istikrar sağlamada ve çatışmanın yayılmasını önlemede önemli bir rol oynayabileceğinin farkındadır."

Dr. Saleh aynı zamanda “gerilimin tırmanmasını önlemeye yönelik her türlü bölgesel ya da uluslararası çabanın başarısının, nihayetinde İsrail hükümetinin kararına ve yaklaşan başkanlık seçimleriyle birlikte İsrail ile İran arasındaki mevcut çatışmayla nasıl başa çıkacağı konusunda büyük zorluklarla karşı karşıya olan ABD'nin tutumuna ve Biden yönetiminin hesaplanmamış herhangi bir hamlesinin Kamala Harris'in şansı üzerindeki etkilerine bağlı olduğuna” inanıyor.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeshkiyan, geçtiğimiz Eylül ayında, Tahran'ın Suudi Arabistan, Mısır ve Ürdün ile ilişkileri güçlendirme çabalarını dile getirerek, Mart 2023'te İran ile Suudi Arabistan arasında imzalanan anlaşmadaki "Çin'in rolünü" ve "bölgedeki iş birliğini güçlendirmeyi" övgüde bulundu.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar: Sinvar ile iletişimde yaşanan gecikme nedeniyle müzakereleri ilerletebilecek üç fırsat elden kaçtı

İsrail, Nasrallah’tan sonra Yahya es-Sinvar’ı öldürmekle tehdit etti (AFP)
İsrail, Nasrallah’tan sonra Yahya es-Sinvar’ı öldürmekle tehdit etti (AFP)
TT
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar: Sinvar ile iletişimde yaşanan gecikme nedeniyle müzakereleri ilerletebilecek üç fırsat elden kaçtı

İsrail, Nasrallah’tan sonra Yahya es-Sinvar’ı öldürmekle tehdit etti (AFP)
İsrail, Nasrallah’tan sonra Yahya es-Sinvar’ı öldürmekle tehdit etti (AFP)

Hamas Hareketi’ne yakın kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, Hamas Siyasi büro Başkanı Yahya Sinvar’ın birkaç gün önce Hamas’ın lider kadrosu aracılığıyla bazı arabuluculara bir mesaj gönderdiğini söylediler. Kaynaklara göre Sinvar mesajında, Hamas Hareketi’nin, İsrail'in Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesi, Gazze Şeridi'nin yeniden inşasını taahhüt etmesi, ablukayı tamamen kaldırması, yerinden edilenlerin herhangi bir engelle karşılaşmadan geri dönmesi ve bir esir takası anlaşması yapması gerektiği yönündeki daha önceki açıklamalarını yineledi.

Kimliklerinin gizli tutulması kaydıyla konuşan Hamaslı kaynaklar ise bazı kararlar ve mesajlar gecikse de Sinvar'ın Hamas içinde ve dışında neler olup bittiğinden her zaman haberdar olduğunu vurguladılar.

Müzakerelerdeki gidişatı yakından takip eden kaynaklar, Sinvar'la iletişimde yaşanan gecikme nedeniyle en az üç fırsatın kaçırıldığını belirterek “Eğer doğru yolda ve doğru zamanda olsaydı bu üç fırsat, nihai bir anlaşmanın ilk adımlarını oluşturabilirdi” diye konuştular.

ABD, Mısır ve Katar tarafından ağustos ayı sonlarından bu yana Hamas ve İsrail arasında arabuluculuk yapmak üzere yürütülen müzakereler fiilen donmuş durumda ve savaşan taraflar birbirlerini ABD'nin ateşkes ve esir takası anlaşması için sunduğu teklifin şartlarını değiştirmekle suçluyorlar.

Sinvar “kendi yöntemiyle iletişim kuruyor”

Hamaslı kaynaklar, Sinvar ile Hamas’ın lider kadrosu arasındaki iletişimin hiçbir zaman kesilmediğini, ancak bazı durumlarda tamamen güvenlik nedenleriyle gecikmelerin yaşandığını belirttiler. Aynı zamanda saha ve siyasi koşullar nedeniyle ve Sinvar'ın sistematik olarak benimsediği bir plan dahilinde, arabulucuların ya da herhangi bir tarafın istediğine göre değil, kendi belirlediği bir yönteme göre arabulucularla iletişim kurduğunu da ifade ettiler.

Şarku’l Avsat’a konuşan Hamas dışındaki diğer kaynaklara göre Sinvar’a ve Hamas’ın siyasi ve silahlı kanadının lider kadrolarına geçmiş dönemlerde zamanında ulaşılamaması, müzakerelerle ilgili bazı dosyalarda ilerleme kaydedilmesi fırsatının kaçırılmasına neden oldu.

Esir takassı anlaşmasıyla ilgili müzakereleri yakından takip eden kaynaklar, iletişim kurulmasındaki gecikmenin müzakereler üzerindeki etkisine işaret ettiler. Kaynaklar, geçtiğimiz aralık ayında, İsrail'in arabulucularla yapılan görüşmelerin ardından maddelerinin büyük bir kısmını kabul ettiği yeni bir teklif olduğunu, ancak Sinvar ve Hamas’ın silahlı kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları komutanlarıyla iletişim kurmakta yaşanan zorluklar nedeniyle Hamas'ın yanıtının gecikmesi, ilerleme için önemli bir fırsatın kaçmasına neden olduğunu söylediler.

Geç gelen yanıtların arabulucuların işini zorlaştırdığını söyleyen kaynaklar, müzakerelerin Hamas içinde ele alınış biçiminin zaman zaman İsrail'in üzerinde mutabık kalınan konularda geri adım atmasına neden olduğunu belirttiler.

Hamas Siyasi Büro Üyesi Usame el-Hamdan, geçtiğimiz ağustos ayında verdiği bir röportajda savaşın doğası ve İsrail'in saldırganlığı nedeniyle iletişimde bazı zorluklar yaşandığını, ancak iletişimin kalıcı olduğunu ve istenen çıkarlara ulaşıldığını, Hamas yönetiminin iyi idare edildiğini itiraf etti.

Hamdan, Hamas’ın lider kadrosunun Sinvar ile liderlik çalışmaları için gerekli düzenlemelerin tamamlanması sürecini takip ettiğini ve işlerin sorunsuz ilerlediğini, ancak güvenlik gereklilikleri nedeniyle bu sürecin biraz zaman alabileceğini söyledi.

Hamas, eski Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin Tahran'da düzenlenen bir operasyonda öldürülmesinin ardından 6 Ağustos'ta Sinvar'ı siyasi büro başkanı olarak seçti. Sinvar'ın geçtiğimiz pazartesi günü 7 Ekim 2023 tarihinde gerçekleşen Aksa Tufanı Operasyonu’nun birinci yıldönümünde hiçbir fotoğrafta yer almaması ya da mesaj yayınlamaması dikkati çekti.

Birkaç gün önce İsrail kaynaklı haberlerde Sinvar'ın son haftalarda ‘arabuluculara herhangi bir mesaj göndermemesinden dolayı’ öldürüldüğü iddia edilmişti.

Şarku'l Avsat'ın Axios'tan aktardığına göre pazartesi günü İsrailli bir yetkili, Sinvar'ın Katar'daki Hamas yetkilileriyle iletişim kurduğunu açıkladı. Ancak kaynak, Hamas'ın savaş cephesindeki askeri durumuyla mı yoksa Gazze’de ateşkesle mi ilgili olduğunu belirtmedi.

İsrail, Gazze Şeridi’deki Han Yunus şehrinin dört bir yanında üç ay boyunca yürütülen geniş çaplı bir askeri operasyon sırasında Sinvar'a ne yerin altında ne de üstünde ulaşabildi. İsrail, Gazze Şeridi'nin herhangi bir yerinde de Sİnvar’a ulaşmayı başaramadı.

Daha önce Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, Sinvar'ın nerede olduğunu sadece birkaç kişinin bildiğini ve yerinin teyit edilemediğini söylediler. Sinvar, savaş sırasında pek çok durumda hazır bulunmuş, her iki haftada bir, bazen de ayda bir talimatlar vermişti. Bazı durumlarda haftada bir kez Hamas'ın siyasi liderlerine talimatları ulaşıyordu.

Kaynaklar, Sinvar’ın mesajlarını ve talimatlarını el yazısıyla yazdığını, bazen imzasıyla birlikte basıldığını, bulunduğu yerden güvenli ve gizli yollarla taşındığını ve tüm yetkili makamlara takip edilemez ve izlenemez olmalarını sağlayacak şekilde ulaştırıldığını belirttiler.

Gazze Şeridi dışındaki Hamas kaynaklarına göre Snvar’ın özellikle kritik dönemlerde en az iki kez, müzakerelerin akıbetiyle ilgili bazı konularda arabuluculara yazılı mesajları ve bir ses kaydı iletildi.