Ukrayna'da düşürülen Rus İHA’sının gizemi

 Ukraynalı bir araştırmacı Donetsk bölgesinin doğusundaki Kostyantynivka'da düşürülen Rus Hunter S-70 insansız hava aracının enkazını inceliyor. (AFP)  Londra: Şarku’l Avsat
Ukraynalı bir araştırmacı Donetsk bölgesinin doğusundaki Kostyantynivka'da düşürülen Rus Hunter S-70 insansız hava aracının enkazını inceliyor. (AFP) Londra: Şarku’l Avsat
TT

Ukrayna'da düşürülen Rus İHA’sının gizemi

 Ukraynalı bir araştırmacı Donetsk bölgesinin doğusundaki Kostyantynivka'da düşürülen Rus Hunter S-70 insansız hava aracının enkazını inceliyor. (AFP)  Londra: Şarku’l Avsat
Ukraynalı bir araştırmacı Donetsk bölgesinin doğusundaki Kostyantynivka'da düşürülen Rus Hunter S-70 insansız hava aracının enkazını inceliyor. (AFP) Londra: Şarku’l Avsat

Ukrayna'nın doğusundaki cephe hattının yakınlarında gökyüzünde iki beyaz buhar izi görüldüğünde bunun tek bir anlamı vardır; Rus jetleri saldırmak üzeredir. Ancak Kostyantynivka kasabası yakınlarında yaşananlar daha önce görülmemiş türdendi. Alttaki iz ikiye ayrıldı ve yeni bir cisim hızla diğer buhar izine doğru hızlandı, ta ki ikisi kesişene ve parlak turuncu bir parıltı gökyüzünü aydınlatana kadar.

Ukraynalılar kısa süre sonra düşen enkazdan Rusya'nın en yeni silahı olan S-70 insansız hava aracının (İHA) imhasına tanıklık ettiklerini anladılar.

Şarku’l Avsat’ın BBC'den aktardığı habere göre, bu sıradan bir İHA değil. Okhotnik (Hunter) adı verilen bu ağır İHA bir savaş uçağı büyüklüğünde ancak kokpiti yok. Tespit edilmesi çok zor ve geliştiricileri dünyada ‘neredeyse hiçbir benzerinin’ olmadığını iddia ediyor.

Tüm bunlar doğru olabilir, ancak İHA açıkça rotasından saptı. Videodaki ikinci iz ise görünüşe göre onu takip eden bir Rus Su-57'den geliyor.

Rus uçağı, rotasından sapan İHA’yla yeniden temas kurmaya çalışıyor olabilir. Ancak her ikisinin de Ukrayna hava savunma bölgesinde uçtuğu göz önüne alındığında, muhtemelen Okhotnik'in düşman eline geçmesini önlemek için imha edilmesine karar verildi.

Ukraynalı askerler, Ukrayna'nın Donetsk bölgesindeki bir cephe kasabası olan Kostyantynivka'nın eteklerinde düşürülen bir Rus askeri uçağının enkazını inceliyor. (AP)Ukraynalı bir araştırmacı Donetsk bölgesinin doğusundaki Kostyantynivka'da düşürülen Rus Hunter S-70 insansız hava aracının enkazını inceliyor. (AFP)

Ne Moskova ne de Kiev Kostyantynivka yakınlarındaki gökyüzünde neler olduğu konusunda resmi bir açıklama yapmadı. Ancak analistler Rusların muhtemelen Ukrayna elektronik harp sistemlerinin engellemesi nedeniyle uçaklarının kontrolünü kaybettiklerine inanıyor.

Rusya-Ukrayna savaşında çok sayıda İHA kullanıldı. Ancak hiçbiri 20 tondan daha ağır olan ve 6 bin kilometre (3 bin 700 mil) menzile sahip olduğu söylenen Rus S-70 gibi değildi.

Ok şeklindeki Okhotnik, on yıl önce üretilen bir başka gizli savaş uçağı olan ABD X-47B'ye çok benziyor.

Okhotnik'in keşif yapmanın yanı sıra yer ve hava hedeflerini vurmak için bomba ve füze taşıyabilmesi bekleniyor. Rusya'nın beşinci nesil Su-57 savaş uçakları ile birlikte çalışmak üzere tasarlandığını belirtmekte fayda var.

Bu İHA 2012'den beri geliştiriliyor ve ilk uçuşu 2019'da yapıldı. Ancak geçtiğimiz hafta sonuna kadar Rusya'nın Ukrayna'da iki buçuk yıldır devam eden savaşında kullanıldığına dair bir kanıt yoktu.

Bu yılın başlarında, Ukrayna'ya yönelik bir saldırının fırlatma alanlarından biri olan güney Rusya'daki Akhtubinsk Havaalanı’nda görüldüğü bildirilmişti. BBC'ye göre Kostyantynivka üzerindeki başarısız uçuş, Moskova'nın yeni silahını savaş koşullarında test etmek için yaptığı ilk denemelerden biri olabilir.

Kaza bölgesinde Rusya'nın uzun menzilli D-30 bombalarından birinin enkazı bulundu.

Bu ölümcül silahlar, onları daha da tehlikeli hale getirmek için uydu navigasyonundan yararlanıyor. Okhotnik’in Su-57'yi uçururken ne yaptığına ilişkin açıklamaya gelince, havacılık uzmanı Anatoly Kharapchisenki'ye göre savaş uçağı, çalışma menzilini artırmak için yer üssünden İHA’ya sinyal iletmiş olabilir.

Ukraynalı askerler, Ukrayna'nın Donetsk bölgesindeki bir cephe kasabası olan Kostyantynivka'nın eteklerinde düşürülen bir Rus askeri uçağının enkazını inceliyor. (AP)Ukraynalı askerler, Ukrayna'nın Donetsk bölgesindeki bir cephe kasabası olan Kostyantynivka'nın eteklerinde düşürülen bir Rus askeri uçağının enkazını inceliyor. (AP)

Şarku’l Avsat’ın BBC'den aktardığı haberde, İHA’nın başarısızlığının Rus ordusuna büyük bir darbe vuracağı belirtildi. İHA’nın bu yıl üretime girmesi bekleniyordu, ancak açıkça görülüyor ki henüz hazır değil.

Dört adet S-70 prototipinin üretildiğine inanılıyor ve Ukrayna üzerinde havaya uçurulan prototip muhtemelen bu dört prototip arasında en gelişmiş olanıydı.

İmha edilmesine rağmen Ukrayna kuvvetleri Okhotnik hakkında değerli bilgiler toplamış olabilir.

Kharapchisenki, “İHA’nın hedefleri bulmak için kendi radarları olup olmadığını ya da mühimmatın vurulacağı yerin koordinatlarıyla önceden programlanıp programlanmadığını öğrenebiliriz” dedi.

Kaza bölgesinden alınan görüntüler incelendiğinde, İHA’nın gizlilik yeteneklerinin biraz sınırlı olduğu düşünülüyor.

Uzman, motor nozulunun şekli yuvarlak olduğu için radar tarafından algılanabileceğini söylüyor. Aynı şey aracın üzerinde bulunan ve muhtemelen alüminyumdan yapılmış olan çok sayıdaki perçin için de geçerli.



Yeni Ortadoğu Lübnan'dan başlamıyor

 Lübnan Sivil Savunma personeli, İsrail'in Beyrut'un Basta mahallesine düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınla mücadele ediyor, 11 Ekim 2024 (AFP)
Lübnan Sivil Savunma personeli, İsrail'in Beyrut'un Basta mahallesine düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınla mücadele ediyor, 11 Ekim 2024 (AFP)
TT

Yeni Ortadoğu Lübnan'dan başlamıyor

 Lübnan Sivil Savunma personeli, İsrail'in Beyrut'un Basta mahallesine düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınla mücadele ediyor, 11 Ekim 2024 (AFP)
Lübnan Sivil Savunma personeli, İsrail'in Beyrut'un Basta mahallesine düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınla mücadele ediyor, 11 Ekim 2024 (AFP)

Refik Huri

İran ile İsrail arasında yaşanan doğrudan savaş anlamında bir savaş değil, daha ziyade karşılıklı mevsimsel bombardımandır. İran, geçen nisan ayında Şam'daki İran konsolosluğunun bombalanması ve Devrim Muhafızları subaylarının öldürülmesi sonrasında olduğu gibi, İsrail'in kendisini bombalamasına yanıt vermek dışında İsrail'i bombalamıyor. Birkaç gün önce de Tahran'da İsmail Heniyye'nin öldürülmesine yanıt olarak İsrail’i bombalamıştı. İsrail ise İran'ın bombalamasına yanıt vermek dışında İran topraklarını bombalamıyor.

İsrail'in ölüm ve yıkım makinesinin Gazze ve Lübnan'da yaptığı hiçbir şey İslam Cumhuriyeti'ni doğrudan savaş sahasına dahil olmaya sevk etmedi. Tahran'ın Siyonist oluşum ile mücadelede Hamas'ı, İslami Cihat'ı, Hizbullah'ı ve Ensarullah-Husileri desteklemek için yaptığı hiçbir şey de İsrail'i İran topraklarının derinliğine saldırmaya itmedi. Her birinin bir “kontrolörü” var; ABD İsrail'i kontrol ediyor ve ABD ile doğrudan bir çatışmadan kaçınma isteği de İran'ı kontrol ediyor. Denklem, her iki taraftaki aşırılık yanlılarının bozulması çağrılarına rağmen bir sonraki duyuruya kadar sabit kalacak. İran Dini Lideri Ali Hamaney'in Devrim Muhafızları'na bağlı örgütlere “direnin" demesinin anlamı da bu değil mi?

Doğrudan savaşa gelince, bu, İsrail ile Devrim Muhafızları'na bağlı örgütler arasında İran adına yapılan bir vekalet savaşıdır ve en az İran ile İsrail arasındaki doğrudan çatışma kadar önemlidir. İran İslam Cumhuriyeti'nin bu ideolojik örgütleri kurarak, silahlandırarak ve finanse ederek yaptığı büyük ve maliyetli yatırımdan vazgeçtiği doğru değil. Örgütlerin İsrail'e karşı direnişteki rolleri de ilk savunma hattını oluşturmak, İran'ı korumak için bir bariyer oluşturmak ve bölgesel projesi için çalışmaktan başka bir şey değil.

Hizbullah'a destek vermek için Beyrut'a gelen Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, “Direniş ekseninin İslam Cumhuriyeti'nin gücünün en önemli bileşenini temsil ettiğini" söyleyerek bir sırrı açıklamış değil. Zira bu örgütler olmasaydı Tahran önemli bir bölgesel rol oynayamazdı, çünkü onlar olmasaydı Tahran, Humeyni Devrimi’nin kuruluş amacına uymayan sıradan bir devlet haline gelirdi. İsrail'in, Savunma Bakanı Yoav Galant'ın “başı Tahran'da olan bir ahtapotun kolları” olarak tanımladığı örgütlerle savaşı da İran rejimini doğrudan vurmanın alternatifi olmanın ötesine geçmiyor.

Netanyahu da her zamanki gibi tepesi atarak “İsrail'in yaptıkları bölgenin çehresini değiştirecek ve Ortadoğu'da gelecek nesillere yansımaları olacak” açıklamasını yapıyor. Ama Ortadoğu'nun yeniden şekillendirilmesinden bahseden tek kişi o değil. Ondan önce Şimon Peres, “Yeni Ortadoğu” hakkında yazmıştı. İsrail ile Hizbullah arasındaki 2006 savaşında ABD dışişleri bakanı Condoleezza Rice, “yeni bir Ortadoğu'nun doğum sancılarından” söz etmişti. Hamaney de elbette İran'ın önderliğinde “yeni, İslami, Amerikalı olmayan bir Ortadoğu” vizyonunu duyurmakta gecikmedi ama bu gerçekleşmedi. İsrail eski başbakanı Ehud Olmert de yakın zamanda 2006 savaşı ile ilgili şu itirafta bulunmuştu: “Savaşın gerçek amacı Hizbullah'ı yok etmek değil, İsrail’in caydırıcı gücünü teyit etmekti.” Bu yeni Ortadoğu'nun kurulmasını engelleyen şey İsrail ordusunun hedefe ulaşmadaki askeri ve dolayısıyla stratejik başarısızlığı değildi. İsrail savaşı kazansa bile Ortadoğu değiştirilemezdi ve Hizbullah'ın “ilahi bir zafer” kazandığını duyurması da zor görünüyordu.

Ortadoğu'yu değiştirmek, Lübnan'dan ve oradaki savaştan ya da Gazze'den ve oradaki savaştan başlamıyor, tam aksine Gazze ve Lübnan'da bitiyor. Değişim, Netanyahu'nun Gazze'de Hamas'tan sonra Hizbullah'ın gücünü vurma savaşıyla değil, İran, İsrail ve Türkiye'deki değişimle başlıyor.

Yeni Ortadoğu'daki önemli faktör ise Arap rolünün güçlü bir şekilde geri dönmesidir. Bölgedeki mevcut sahne, Arap dünyasında nüfuz ve rol elde etmek için İran, İsrail ve Türkiye arasındaki bölgesel çatışma veya rekabeti gösteriyor. Ancak bu güç dengesi bir noktada gücün gerçeklerini dayatmaya ne kadar muktedir olursa olsun, eşyanın doğasına aykırıdır. Şarku'l Avsat'ın  Indepenedent Arabia'dan çevirdiği analize göre bölgesel çatışmaya ek olarak ve merkezinde ABD'nin tek taraflı sistemi yerine çoğulcu bir uluslararası sistemi getirme mücadelesi kapsamında, ABD'nin bölgedeki geniş çaplı rolünün bir kısmını elde etmek için Rusya ve Çin ile ABD arasında yaşanan rekabet var.

CIA Direktörü kıdemli diplomat William Burns, “Soğuk Savaş sonrası dönemin Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiği anda sona erdiğine" inanıyor. NATO destekli Ukrayna savaşının sonucu, yeni dünya düzeninin çehresini belirleyecek ve bu elbette Ortadoğu'daki bölgesel düzenin çehresine de yansıyacak.

Aslında hesaplarda ve gerçeklerin okunmasında hatalar var, zira biz taktik kazanımlardan bağımsız olarak, bir dizi stratejik hatanın yönlendirdiği bir savaşın içindeyiz. Bir tarafta İsrail'in, büyük ve kritik hedeflere ulaşmanın İran ve kollarıyla savaşma yolu ile mümkün olacağına dair yanlış algısı var. Diğer tarafta İran'ın, İslami başlık altında bir Pers imparatorluğu kurmanın ideolojik örgütleri silahlandırmak, belirli bir mezhebi Arap sosyal ve ulusal dokusundan kopararak öne çıkarmak ve İsrail'e savaş sloganını yükseltmekle mümkün olabileceği yönündeki yanlış algısı var.

Kadim Ortadoğu inatçıdır ve Osmanlı İmparatorluğu için ağlayanlar olduğu gibi onun için de ağlayanlar var. Savaşların dışında doğan yeni bir Ortadoğu, kalkınmanın, teknolojinin, iyi yüksek öğrenimin, yapay zekanın ve geleceğe dair umutların Doğusu da var. Öte yandan sosyal demokrat bir Doğu üzerine bahis girmek ise hayaldir. Christopher Phillips gibi bize uzaktan bakanlara gelince, Ortadoğu'yu yeni kılan şeyin, dış müdahalelerin inanılmaz derecede artması, öyle ki yerel güçlerin büyük oyunculara borçlu hale gelmesi olduğunu düşünüyor.

*Bu analiz Şarku'l Avsat tarafından Indepenedent Arabia'dan çevrilmiştir.