عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

ABD’den Gazze'de 28 günlük ateşkes ve esir takası anlaşması teklifi

100 bin Filistinlinin mahsur kaldığı bildirilirken, ABD sivillerin aç bırakılmasına itiraz etti

İsrail güçlerinin Kamal Advan Hastanesi çevresindeki bölgeden çekilmesinin ardından Filistinliler hasarı inceliyor (Reuters)
İsrail güçlerinin Kamal Advan Hastanesi çevresindeki bölgeden çekilmesinin ardından Filistinliler hasarı inceliyor (Reuters)
TT
TT

ABD’den Gazze'de 28 günlük ateşkes ve esir takası anlaşması teklifi

İsrail güçlerinin Kamal Advan Hastanesi çevresindeki bölgeden çekilmesinin ardından Filistinliler hasarı inceliyor (Reuters)
İsrail güçlerinin Kamal Advan Hastanesi çevresindeki bölgeden çekilmesinin ardından Filistinliler hasarı inceliyor (Reuters)

ABD merkezli haber sitesi Axios'un İsrailli üç yetkiliye dayandırdığı habere göre ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns, Gazze Şeridi’nde 28 günlük ateşkes, Hamas'ın elindeki sekiz kadar rehine ile İsrail'in elindeki onlarca Filistinli mahkumun takas edilmesi teklifinde bulundu.

Axios, Burns'ün pazar günü İsrailli ve Katarlı mevkidaşlarıyla yaptığı görüşmede bu teklifi ele aldığını aktardı.

Netanyahu: Gazze'de ateşkes teklifi bana ulaşmadı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, dün yaptığı açıklamada, İsrail ile Hamas arasında Gazze Şeridi’nde devam eden savaşta rehinelerin serbest bırakılmasını da içeren iki günlük ateşkes teklifinin kendisine ulaşmadığını söyledi.

Likud Partisinin grup toplantısında konuşan Netanhyahu, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'nin pazar günü açıkladığı teklife atıfla, İsrail'in ‘Gazze'de 48 saatlik ateşkes karşılığında dört rehinenin serbest bırakılması yönünde bir teklif almadığını’ belirtti. Netanhyahu, eğer böyle bir teklif yapılmış olsaydı, bunu hemen kabul edeceğini söyledi.

cdwevr
Kudüs'teki İsrail Başbakanlık konutu yakınlarında rehinelerin serbest bırakılmasını talep eden bir protesto (AFP)

Filistin topraklarında Hamas'a ve Lübnan'da Hizbullah'a karşı savaş devam ederken, İsrail dün, Katar'da bir araya gelen müzakerecilerle Gazze Şeridi’nde tutulan rehinelerin serbest bırakılmasına ilişkin bir anlaşma taslağı üzerinde görüştüklerini açıkladı.

İsrail Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamaya göre Mossad şefi David Barnea’nın CIA direktörü Burns ve Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile ‘yeni bir anlaşma taslağını’ görüşmek üzere bir araya geldiği belirtildi.

Açıklamada, önümüzdeki günlerde arabulucular ve Hamas arasında müzakerelerin uygulanma imkanının ve bir anlaşma arayışının devamını görüşmek üzere toplantıların sürdürüleceği kaydedildi. Görüşmeleri yakından takip eden bir kaynağa göre önceki önerileri içeren ve aynı zamanda önemli zorlukları ve bölgedeki son olayları dikkate alan yeni bir birleşik çerçeve müzakere edildi.

Müzakere ekibinin bir üyesi istifa etti

Hamas rehineleri için İsrail müzakere ekibinin bir üyesi olan Oren Setter’in istifa ettiğini açıkladı. Şarku’l Avsat’ın İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN’dan aktardığına göre Setter, ‘görüşmelerdeki çıkmaz’ nedeniyle istifa ettiğini bildirdi.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, ordunun esir takası ve ateşkes anlaşmasına varmayı amaçlayan Kayıp Kişiler ve Esirler Kurumu'nun başkan yardımcısı olarak görev yapan Setter'in esirlerin serbest bırakılması çabalarını ilerletmek için yorulmadan çalıştığı belirtildi.

ABD’den sivillerin aç bırakılmasına itiraz

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de insani yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmadığı belirtildi. Bakanlık Sözcüsü Matthew Miller, Washington'ın sivillerin aç bırakılmasını kabul etmediğini söyledi.

Miller, açıklamasında:

“Cibaliye’deki insanların almaları gereken gıda, su ve ilacı alamadıklarını tahmin ediyoruz. Bu durumun değiştiğini görmek istiyoruz” ifadelerini kullandı.

Miller, Washington'ın kuşatma, sivillerin aç bırakılması ya da Gazze'nin kuzeyinin bölgenin geri kalanından tecrit edilmesi yönündeki her türlü çabayı açıkça reddedeceğini vurguladı.

Anlaşma için bir fırsat

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Miller, ABD'nin ‘Gazze'deki savaşı durduracak anlaşmaya varmak için bir fırsat olduğuna inandığını’ belirterek, “Biz de bu fırsatın peşinden gideceğiz” dedi.

csdvf
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiye'de bulunan Kemal Advan Hastanesi önünde duran BM logolu araç (AFP)

Hamas'ın yeni bir lider seçme sürecinde olduğunu hatırlatan Miller, önümüzdeki haftalarda alınacak sonuçların, ateşkes müzakerelerine yönelik tutumlarında bir değişiklik olup olmayacağını belirleyeceğine işaret ederek, “Yeni liderin kendi durum değerlendirmelerine ya da değişen gerçeklere dayanarak yeni bir tutum sergileyip sergilemeyeceğini bilmiyoruz. Fakat anlaşmaya varmak için bir fırsat olduğuna inanıyoruz ve bunun peşinde olacağız” ifadelerini kullandı.

100 bin Filistinlinin mahsur kaldığı bildiriliyor

Filistin Sivil Savunma Müdürlüğü'ne göre İsrail tankları Gazze'nin kuzeyindeki iki beldeye ve bir mülteci kampına girerek yaklaşık 100 bin sivilin dış dünya ile iletişimini kesti. İsrail ordusu operasyonların yeniden toparlanan Hamas üyelerini ortadan kaldırmayı amaçladığı açıklamasında bulundu.

İsrail ordusu tarafından dün yapılan açıklamada, Cibaliye Mülteci Kampı’ndaki Kemal Advan Hastanesi’ne düzenlenen baskında, Hamas üyesi olduğundan şüphelenilen yaklaşık 100 kişinin tutukladığı belirtildi. Hamas ve sağlık görevlileri ise hastanede silahlı unsur bulunduğu iddialarını reddettiler.

Gazze Sağlık Bakanlığı, dün İsrail'in hava saldırıları ve bombardımanlarında 13'ü harap haldeki kıyı şeridinin kuzeyinde olmak üzere, en az 19 kişinin öldüğünü açıkladı.

Gazze'deki Sivil Savunma Müdürlüğü, Cebaliye, Beyt Lahiye ve Beyt Hanun'da yaklaşık 100 bin kişinin tıbbi ve gıda malzemelerinden mahsur kaldığını bildirdi. Bu sayı bağımsız olarak doğrulanamadı.

Sivil Savunma Müdürlüğü, İsrail'in bir yılı aşkın bir süredir devam eden savaşın başlarında Hamas güçlerini ortadan kaldırdığı Gazze'nin kuzeyine yönelik üç haftadır süren saldırısı nedeniyle faaliyetlerin kesintiye uğradığını duyurdu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Asilah Uluslararası Kültür Forumu'nda “hicivli” bir uluslararası adalet oturumu

Fas'ın kuzeyindeki Asilah kentinde düzenlenen 45’inci Asilah Uluslararası Kültür Forumu’ndan bir kare (Asilah Forumu Vakfı)
Fas'ın kuzeyindeki Asilah kentinde düzenlenen 45’inci Asilah Uluslararası Kültür Forumu’ndan bir kare (Asilah Forumu Vakfı)
TT
TT

Asilah Uluslararası Kültür Forumu'nda “hicivli” bir uluslararası adalet oturumu

Fas'ın kuzeyindeki Asilah kentinde düzenlenen 45’inci Asilah Uluslararası Kültür Forumu’ndan bir kare (Asilah Forumu Vakfı)
Fas'ın kuzeyindeki Asilah kentinde düzenlenen 45’inci Asilah Uluslararası Kültür Forumu’ndan bir kare (Asilah Forumu Vakfı)

Adil Ali

Çifte standart ve güç, Fas'ın kuzeyindeki Asilah kentinde düzenlenen 45’inci Asilah Uluslararası Kültür Forumu kapsamında gerçekleştirilen ve ilki ‘Yeni Çerçevesinde Uluslararası Adaletin Hukuki Yapısı’ ikincisi ise ‘Yeni Uluslararası Diplomasi ve Küresel Adalet’ başlığını taşıyan iki önemli oturumda yapılan çeşitli konuşmaların çerçevesini oluşturan iki anahtar kavram olarak karşımıza çıkıyor.

Teori ile uygulama arasında

Katılımcılar, Bahreyn Kralı'nın Medya İşlerinden Sorumlu Danışmanı Nebil Yakub el-Hamar’ın ifade ettiği üzere adaletin uluslararası uygulamada mutlak kavram olmaktan çıkarıldığında hemfikirdiler. Hamar, konuşmasında “Adalet ve insancıl hukuk arayışındaki sistemler ve teoriler görüyoruz, ama başarısız oldular, çöktüler ve yıkıldılar. Demokratik olduğunu iddia eden rejimler başkalarının zenginliklerini zorla yağmalıyor ve liderler adalet ve insancıl hukuk sloganları altında orada burada ayaklanmaların fitilini ateşliyor, ancak kısa sürede tiranlara dönüşüyorlar” ifadelerini kullandı.

Bunun arkasında çifte standardın yattığını söyleyen Hamar, “Batı demokrasileri tarafından izlenen çifte standartlar, adaletin teorik ilkeleri ile bu ilkelerden yoksun olabilen uygulamaları arasındaki çelişkiyi ortaya koyuyor” dedi.

Hamar’a göre Batılı demokratik sistemler, yasaların herkes için adil ve ayrımcı olmaması gerektiğinden insan hakları, adalet ve eşitlik ilkelerine dayansa da pratikte kanunlar ve prosedürler adil olmayan bir şekilde uygulanarak etnik azınlıklar gibi belirli topluluklara yönelik ayrımcılığa yol açabiliyor.

Bahreynli yetkili, bunun aynı zamanda özgürlüklerin kısıtlanması ve insan haklarına kısıtlama getirilmesi gibi adalet değerleriyle çelişen, etnik köken, din ve kimlik temelinde ayrımcılığa varan istisnai uygulamalara yol açan ekonomik ve sosyal krizler için de geçerli olduğunu vurguladı.

Çifte standardın tezahürlerinden birinin yargının bağımsızlığı üzerindeki etkisi olduğuna dikkati çeken Hamar, bunun adaletin uygulanmasını engellediğini ve yasaların birleşik yorumunu ortadan kaldırdığını, çifte standardın Batılı demokrasilerin bölgedeki Arap meseleleri ve çatışmalarıyla ilgilenirken benimsediği standartlar aracılığıyla siyasi açıdan da açıkça görüldüğünü belirtti.

Bahreyn Kralı'nın Medya İşlerinden Sorumlu Danışmanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Arap ülkelerine sert eleştirilerin yöneltildiği bir dönemde, bazı bölgelerde insan hakları ilkeleri sıklıkla göz ardı ediliyor. Bu ideal değerler ve ilkeler, Batılı rejimler tarafından halkların sorunlarıyla ilgilenirken stratejik çıkarlarına göre kullanılıyor.”

csvdf
Asilah Uluslararası Kültür Forumu oturumlarından bir kare (Asilah Forumu Vakfı)

Çifte standartların son zamanlarda medyaya da (özellikle Batı'da) yayıldığını, istediklerini öne çıkarıp istediklerini göz ardı ettiklerini ve bunun da gerçeklerden habersiz bir kamuoyu oluşmasına katkıda bulunduğunu vurgulayan Hamar, “Dolayısıyla, Batılı rejimler insan hakları ve demokrasiyi teşvik etmeye çalışırken, adaletin uygulanmasındaki çifte standart, insani bir talep olan insani değerler ve ahlaki ilkelere karşı büyük bir tezat oluşturuyor. Batılı rejimler kendi halkları ve diğer halklar arasında her durumda adalet ve eşitlik ilkelerine bağlı kalmalılar, aksi takdirde bu değerler anlamını ve iletmek istediği mesaj önemini yitirir” diye konuştu.

Sıradaki tehlike

Öte yandan Yemen’in eski Dışişleri Bakan Yardımcısı ve İspanya ve Hindistan eski büyükelçisi Mustafa Numan, özellikle hukuki yapının ana unsurunun güç haline geldiği anlaşılan mevcut dönemde artık evrensel adalet ya da saldırganın cezalandırıldığı uluslararası standartların olmadığını, bunun yerine, Gazze Şeridi’nde ve Lübnan'da olduğu ve olmaya devam ettiği gibi suçların meşrulaştırıldığını söyledi. Numan'a göre bu çifte standartlar, amacı intikam olan aşırılık yanlısı bir neslin yaratılması olan ‘sıradaki tehlikenin’ oluşmasının arkasındaki itici gücü yaratıyor.

Kimin adalete ihtiyacı var?

Peki tüm bu hicivlere malzeme olan uluslararası adalete kimin ihtiyacı var? Moritanya'nın eski Maliye Bakanı Abdullah Süleyman Şeyh Sidiya bu soruya verdiği yanıtta “Arap halklarının uluslararası adalete ihtiyacı var, çünkü diğerlerinden daha zayıflar. Bu artık en azından adaletsiz gücün gücünün sınırlarına ulaşıp diğerini yok etmesinden duyulan korku anlamına geliyor” ifadelerini kullandı. Ancak Şeyh Sidiya’ya göre istenilen adaletin sağlanması için vicdan tek başına yeterli değil ve bunu sağlayacak sivil toplumun sağladığı baskı araçları dışında başka bir araç da bulunmuyor.

5. Muhammed Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler uzmanı ve Fas Kraliyet Akademisi üyesi Muhammed Taceddin el-Huseyni, özellikle iletişim araçlarındaki inanılmaz gelişmeyle birlikte ‘küresel köy’ olarak tanımlanan uluslararası arenada uluslararası adalet konusunun kamusal tartışmaya açılmasını bir tür vicdani uyanış olarak değerlendirdi.

Ürkütücü bir çıkış

Ama bu da şu soruyu akla getiriyor: Mevcut durumdan çıkış için bir yol öngörülebilir mi? Bu soruya verilecek yanıtın dehşet verici yanları da yok değil. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Milletler Cemiyeti'nin, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra da Birleşmiş Milletler’in (BM) ve bugünkü uluslararası sistemin kurulmasına yol açan önceki uluslararası sistem böyle işlemediğini söyleyen Hüseyin’ye göre çünkü güçlüler konumlarından kolay kolay vazgeçmezler ve üçüncü bir dünya savaşı tüm insan uygarlığının sonu anlamına geliyor.

Mevcut sistem tarafından mı yönetiliyoruz? sorusuna ise Hüseyni “Öyle görünüyor. BM Şartı'nın veto kullanan ülkelere verdiği veto kullanma yetkisi, onlara vetonun kendisini kullanarak vetoyu engelleme gücünü de verdi. Bu, uluslararası çoğunluğun maruz kaldığı gerçek bir ‘şaka’. BM çerçevesi dışında ya da BRICS gibi mevcut gruplaşmalar dışında yeni uluslararası gruplaşmaların düşünmek gerçekçi olmaz” değerlendirmesinde bulundu.

“Uluslararası yasalar felç olmuş durumda”

Bu düşünce “Yeni Uluslararası Diplomasi ve Küresel Adalet” sempozyumunda konuşmacılar tarafından detaylandırıldı. Fas Meclis Üyesi Muhammed Zeyduh'a göre koronavirüs (Kovid-19) pandemisinin devletler arasındaki ilişkilere dayattığı gibi, uluslararası diplomasinin de asil değerlere dayanması gerekiyor.

Ancak Faslı roman yazarı ve araştırma görevlisi Muhammed el-Ma’zuz bu tanımlamaya katılmıyor. Uluslararası yasaları insan hakları ve diğer değerler açısından ‘felç’ geçirmiş halde olduğunu söyleyen Ma’zuz, “Olup bitenleri 7 Ekim 2023 olaylarından önceki düşünsel ve bilişsel mantıkla mı yoksa daha önceki olaylardan kopup gelen yeni düşünsel araçlarla mı tartışıyoruz?” diye sordu.

Ma’zuz’a göre hukuki bir okuma yapılmalı, ancak hukuki okumamız ile epistemolojik ve tarihsel okuma arasında bir mesafe oluşturulmalı. Ma’zuz, İsrail'in Gazze Şeridi’nde yürüttüğü savaşın başlamasından sonraki uzlaşmazlığının ve saldırganlığının durdurulmasına yönelik uluslararası çağrıları yanıtsız bırakması diplomasinin her türlü rolünü zayıflattığını da sözlerine ekledi.

zx cf
Çifte standartlar ve güç, Asilah Uluslararası Kültür Forumu kapsamındaki iki önemli oturumda yapılan çeşitli konuşmaların çerçevesini oluşturan iki anahtar kavram olarak karşımıza çıkıyor. (Asilah Forumu Vakfı)

Sosyal medya devriminin, gizli olanı ifşa etme ve meşruiyetin yapısını bozma söylemine güç verdiğini ve adaletin anlamı ve Batı tarafından vaaz edilen özgürlük değerlerine yönelik nesnel bir eleştiri kaynağı haline geldiğini söyleyen Ma’zuz, yeni nesil tarafından ‘tek gerçeğin şiddet olduğu’ gerçek olmayan bir dünya görüşü oluşturduğunu vurguladı. Bu neslin teknolojiye kaçmaktan ve gerçek dünyadan kopmaktan başka çaresi olmadığını ve gerçek dünyaya döndüğü anda, şiddete ve direnişin yeni dirilişi olarak adlandırılan şeye doğru yol alacak olan intikam çağrışımının başladığını belirtti. Ma’zuz, arzunun, akla üstün geldiğini söyledi.

Adaletin özgürlüğün referansı olması gerektiğinin altını çizen Ma’zuz, özgürlüğün kendisinin aynı zamanda hem kötülük hem de iyilik anlamı taşıdığını, bugün Batı tarafından ortaya atılan tüm değerlerin güce bağlı olduğunu ve bu gücün potansiyelinin de galip gelmek olduğunu ifade etti.

İki iç darbe

Moritanyalı yazar ve öğretim görevlisi Abdallah es-Seyyid Veled Ebah ise, birincisi değerler sistemi içinde gerçekleşen, ikincisi ise meşru güç kaynaklarına saldıran iki darbeye değindi.

İlk darbenin garip bir paradoks yarattığını söyleyen Veled Ebah, Batılı güçlerin onlarca yıl önce kalkınma, insan hakları ve modernite değerlerini teşvik ettiklerini, ancak bugün Güney (ya da diğer adıyla totaliter Güney), saldırganlık karşısında ‘son savunma hattı’ haline gelen bu değerlerin beşiği haline geldiğini vurguladı.

Meşruiyet ve iktidar arasındaki ilişkiyi ele alan Veled Ebah’a göre meşruiyet sisteminin onları kontrol altına alamamasına karşı savaşların bütünsel konseptine geri dönmesi, bizi siyasi modernite aşamasının öncesine götürüyor.

Darbelerin yol açtığı dönüşümün bizi “Bugünün dünyası hala dünya barışını garanti altına alacak yasal, normatif ve prosedürel araçlara sahip mi?” sorusunu sormaya ittiğini söyleyen Veled Ebah’a göre büyük ülkeler büyük bir ikilemin içine düşmüş durumda. Çünkü İsrail'in saldırganlığına, küstahlığına ve ciddi insan hakları ihlallerine yeşil ışık yaktılar ve terörle mücadele ya da meşru müdafaa gibi meşru savaş gerekçeleri altında tüm bunları görmezden geldiler.

Çifte standart, güç, adalet, meşruiyet, haklar ve değerler, söz konusu iki seminerdeki konuşmacıların çoğunlukla siyasi hiciv içeren bir dille ve durumun ciddiyetini öne çıkaran gerekli liyakatle yaklaştıkları kavramsal başlıklardı. Bu gerçekliğin kapalılığından çıkış yolu, tanımlamanın ötesinde bir şeyi, kavramlar ve roller sistemi içinde daha şiddetli bir darbe ya da tüm kavramları ve rolleri devirecek bir üçüncü dünya savaşını gerektirebilir.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arapça’dan çevrilmiştir.