ABD'de otizm teşhisi 10 yılda üç katına çıktı

Otizm teşhisi konan vakalar 20'li yaşların sonlarıyla 30'lu yaşların başlarındaki yetişkinler arasında daha hızlı bir artış gösterdi.

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

ABD'de otizm teşhisi 10 yılda üç katına çıktı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

ABD genelinde otizm teşhisi oranları son yıllarda önemli ölçüde arttı ve 2011'le 2022 arasında neredeyse üç katına çıktı.

Çarşamba günü yayımlanan yeni bir analize göre, gelişimsel engellilik teşhisi konan kişi sayısı 10 yıl içinde yüzde 175 arttı.

Araştırmayı yöneten Kaiser Permanente'den Luke Grosvenor yaptığı açıklamada, "Evrensel gelişimsel taramanın iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılması, bu çalışmada bulduğumuz tanı oranlarındaki artışın muhtemelen bir kısmını açıklıyor" dedi.

Oran artışlarının büyüklüğü ve yaş, cinsiyet, ırk ve etnik kökene göre değişkenlik göstermesi, gelişmiş tarama dışındaki faktörlerin de oran artışlarına katkıda bulunduğuna işaret ediyor.

Beyindeki farklılıklardan kaynaklanan otizm bozukluğunun erkek çocuklarda kızlara kıyasla yaklaşık 4 kat daha yaygın olduğu bildiriliyor. Son federal verilere göre yaklaşık 36 çocuktan 1'ine otizm teşhisi konuyor.

Bu sonuçlara ulaşmak için Grosvenor, Kaiser Permanente ve ülke çapındaki diğer sağlık araştırma tesislerindeki doktorlar, büyük sağlık sistemlerine kayıtlı 12 milyondan fazla hastanın verilerini kullandı. Çalışmaları JAMA Network Open adlı akademik dergide yayımlandı.

Otizm tanı oranının 5 ila 8 yaşındaki çocuklar arasında en yüksek olduğunu ve 2011'de 1000 kişi başına 2,3 iken 2022'de 6,3'e yükseldiğini tespit ettiler.

Öte yandan teşhislerdeki en büyük artışın genç yetişkinler, kadınlar ve kız çocukları arasında olduğu bildirildi. Kız çocuklarında yeni teşhisler yüzde 305, erkek çocuklarında teşhisler yüzde 185 arttı.

Araştırmanın yazarlarından Lisa Croen, "Otizm teşhisi konan kadın ve erkekler arasındaki uçurumun daraldığını görüyoruz" dedi.

Bu çok ilginç ama nedenini bilmiyoruz. Bu, gelecekteki araştırmaların keşfetmesi gereken bir yön.

Yetişkin kadınlarda, erkeklerde yüzde 215'lik artışa kıyasla teşhislerde yüzde 315'lik bir artış oldu. Bu durum, gelişmiş araçlar veya sosyal medyadaki genişletilmiş temsille ilgili kadınlarda otizm farkındalığının artmasından kaynaklanıyor olabilir.

Artış özellikle 26 ila 34 yaşındaki yetişkinlerde dikkat çekiciydi ve teşhislerde yüzde 450'lik bir artış görüldü.

Yazarlar, "Burada bildirilen oranların yetişkinlerde, özellikle de yaşlı kadın yetişkinlerde [teşhisin] gerçek yaygınlığını göstermeme ihtimali var, çünkü birçoğu çocuklukta taranmamış ve teşhis edilmemiş olabilir" diye yazdı.

Bununla birlikte bulgularımız ABD'deki otistik yetişkin nüfusunun artmaya devam edeceğini gösteriyor ve genişletilmiş sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyacın altını çiziyor.

Irklara göre de farklılıklar bildirildi; teşhis oranları yerli çocuklar ve yetişkinler arasında en yüksek seviyede. Bunun nedeni, yerli topluluklarla belirli ruh sağlığı kaynak ağı konumları arasındaki yakınlık olabilir. Her ne kadar Amerikan Yerlileri veya Alaska Yerlileri arasında daha yüksek zihinsel ve fiziksel engellilik yaygınlığı bildirilmiş olsa da.

Siyah, Asyalı, Amerikan Yerlisi veya Alaska Yerlisi ve Hispanik çocuklar arasında artışlar beyaz çocuklara kıyasla daha fazla.

Çalışma, muhtemelen Kovid-19 salgınının yol açtığı sağlık hizmeti kesintileri nedeniyle 2020'de tanılarda artış olmadığını belirtti. Oranlar 2020'den sonra sıçradı ve 2021 ve 2022'de önceki yıllara göre daha yüksek oldu.

Raporda, "Bunun teşhis hizmetlerine artan erişimi mi yoksa teşhis yaygınlığındaki gerçek bir artışı mı yansıttığına dair daha fazla araştırma yapılması gerekiyor" dendi.

Independent Türkçe



İsrail ve İran arasında karşılıklı hava saldırıları düzenlendi… İsfahan'daki nükleer tesis hedef alındı

İsrail'in 14 Haziran'daki hava saldırılarının ardından İsfahan'daki uranyum zenginleştirme tesisini gösteren uydu görüntüsü (AP)
İsrail'in 14 Haziran'daki hava saldırılarının ardından İsfahan'daki uranyum zenginleştirme tesisini gösteren uydu görüntüsü (AP)
TT

İsrail ve İran arasında karşılıklı hava saldırıları düzenlendi… İsfahan'daki nükleer tesis hedef alındı

İsrail'in 14 Haziran'daki hava saldırılarının ardından İsfahan'daki uranyum zenginleştirme tesisini gösteren uydu görüntüsü (AP)
İsrail'in 14 Haziran'daki hava saldırılarının ardından İsfahan'daki uranyum zenginleştirme tesisini gösteren uydu görüntüsü (AP)

İran ve İsrail, Tahran'ın tehdit altındaki nükleer programı konusunda müzakere etmeyeceğini açıklamasından bir gün sonra, bu sabah erken saatlerde karşılıklı saldırılarda bulundu. Avrupa ise barış görüşmelerini canlı tutmaya çalıştı.

İran haber ajansları İsrail'in cuma gecesi İran'ın orta kesimlerindeki İsfahan'da bulunan bir nükleer tesise saldırı düzenlediğini, ancak herhangi bir hasar ya da halk için bir risk olmadığını bildirdi.

Yerel bir yetkili Mehr ve Fars haber ajanslarına yaptığı açıklamada, “Bu sabah erken saatlerde İsfahan’daki uranyum zenginleştirme tesisine yapılan saldırıda patlamaların çoğu hava savunmasıyla ilgiliydi. Herhangi bir tehlikeli madde sızıntısı tespit edilmedi” ifadelerini kullandı.

Mehr haber ajansının İran Yol ve Şehircilik Bakanlığı Sözcüsü Mecid Ahvan'dan aktardığına göre hava sahasının kapatılması bugün yerel saatle 14:00'e kadar uzatıldı. Sözcü, bu kararın ‘son gelişmeler ışığında ve yolcuların güvenliği ile uçuşların emniyetini sağlamak amacıyla’ alındığını belirtti. Ahvan tüm vatandaşlara şu an için havalimanlarına seyahat etmekten kaçınmaları çağrısında bulunarak, sadece resmi kaynaklar aracılığıyla en son uçuş güncellemelerini takip etmeleri gerektiğini vurguladı.

Ahvan, hava sahası kısıtlamalarının ülkedeki durum normale dönene kadar yürürlükte kalacağını söyledi.

Kudüs Gücü komutanları öldürüldü

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, ordunun İran'ın Kum kentindeki bir apartman dairesine düzenlediği saldırıda İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun (DMO) dış kolu olan Kudüs Gücü'nün kıdemli bir komutanını öldürdüğünü açıkladı. İsrail Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, öldürülen kıdemli komutanın Kudüs Gücü'nün Filistin Birimi Komutanı Said İzadi olduğu ifade edildi.

Daha sonra İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, İsrail'in Kudüs Gücü Muharebe Nakliye Birimi Komutanı Behnam Şehriyari'yi ortadan kaldırdığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “İstihbarat direktörlüğünün talimatıyla İsrail Hava Kuvvetleri'ne ait uçaklar Kudüs Gücü Muharebe Nakliye Birimi Komutanı Behnam Şehriyari'yi bombalayarak öldürdü. Şehriyari, İran'ın batısında seyahat ederken İsrail'den bin kilometreden daha uzakta arabasının içinde öldürüldü” denildi.

İsrail ordusu İran'daki füze depolama ve fırlatma alanlarına bir dizi saldırı düzenlediğini açıkladı. İran medyası DMO’ya dayandırdığı haberinde İsrail'in bugün Hürremabad'da düzenlediği saldırılarda beş kişinin öldüğünü duyurdu.

Yeni İran füze dalgası

İsrail'de saat 02:30'dan kısa bir süre sonra İsrail ordusu İran'dan bir füze saldırısı uyarısında bulundu ve Tel Aviv de dahil olmak üzere İsrail'in orta kesimlerinde ve işgal altındaki Batı Şeria'da siren sesleri duyuldu.

İsrail'in hava savunma sistemleri saldırılara karşı koyarken, Tel Aviv semalarında füzeler görüldü ve şehir genelinde patlama sesleri işitildi.

İsrail acil yardım servisi Kızıl Davut Yıldızı’na göre İsrail'in güneyinde de siren sesleri duyuldu. İsrailli bir askeri yetkili İran'ın beş balistik füze attığını ve şu ana kadar füzelerin herhangi bir hasara yol açtığına dair belirti olmadığını ifade etti. İlk belirlemelere göre ölen ya da yaralanan olmadı.

Acil yardım servisi, İsrail'in orta kesiminde bir apartmanın çatısında çıkan yangını gösteren görüntüler yayınladı. Yerel medya yangının önlenen bir füzenin enkazından kaynaklandığını bildirdi.