ABD'de otizm teşhisi 10 yılda üç katına çıktı

Otizm teşhisi konan vakalar 20'li yaşların sonlarıyla 30'lu yaşların başlarındaki yetişkinler arasında daha hızlı bir artış gösterdi.

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

ABD'de otizm teşhisi 10 yılda üç katına çıktı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

ABD genelinde otizm teşhisi oranları son yıllarda önemli ölçüde arttı ve 2011'le 2022 arasında neredeyse üç katına çıktı.

Çarşamba günü yayımlanan yeni bir analize göre, gelişimsel engellilik teşhisi konan kişi sayısı 10 yıl içinde yüzde 175 arttı.

Araştırmayı yöneten Kaiser Permanente'den Luke Grosvenor yaptığı açıklamada, "Evrensel gelişimsel taramanın iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılması, bu çalışmada bulduğumuz tanı oranlarındaki artışın muhtemelen bir kısmını açıklıyor" dedi.

Oran artışlarının büyüklüğü ve yaş, cinsiyet, ırk ve etnik kökene göre değişkenlik göstermesi, gelişmiş tarama dışındaki faktörlerin de oran artışlarına katkıda bulunduğuna işaret ediyor.

Beyindeki farklılıklardan kaynaklanan otizm bozukluğunun erkek çocuklarda kızlara kıyasla yaklaşık 4 kat daha yaygın olduğu bildiriliyor. Son federal verilere göre yaklaşık 36 çocuktan 1'ine otizm teşhisi konuyor.

Bu sonuçlara ulaşmak için Grosvenor, Kaiser Permanente ve ülke çapındaki diğer sağlık araştırma tesislerindeki doktorlar, büyük sağlık sistemlerine kayıtlı 12 milyondan fazla hastanın verilerini kullandı. Çalışmaları JAMA Network Open adlı akademik dergide yayımlandı.

Otizm tanı oranının 5 ila 8 yaşındaki çocuklar arasında en yüksek olduğunu ve 2011'de 1000 kişi başına 2,3 iken 2022'de 6,3'e yükseldiğini tespit ettiler.

Öte yandan teşhislerdeki en büyük artışın genç yetişkinler, kadınlar ve kız çocukları arasında olduğu bildirildi. Kız çocuklarında yeni teşhisler yüzde 305, erkek çocuklarında teşhisler yüzde 185 arttı.

Araştırmanın yazarlarından Lisa Croen, "Otizm teşhisi konan kadın ve erkekler arasındaki uçurumun daraldığını görüyoruz" dedi.

Bu çok ilginç ama nedenini bilmiyoruz. Bu, gelecekteki araştırmaların keşfetmesi gereken bir yön.

Yetişkin kadınlarda, erkeklerde yüzde 215'lik artışa kıyasla teşhislerde yüzde 315'lik bir artış oldu. Bu durum, gelişmiş araçlar veya sosyal medyadaki genişletilmiş temsille ilgili kadınlarda otizm farkındalığının artmasından kaynaklanıyor olabilir.

Artış özellikle 26 ila 34 yaşındaki yetişkinlerde dikkat çekiciydi ve teşhislerde yüzde 450'lik bir artış görüldü.

Yazarlar, "Burada bildirilen oranların yetişkinlerde, özellikle de yaşlı kadın yetişkinlerde [teşhisin] gerçek yaygınlığını göstermeme ihtimali var, çünkü birçoğu çocuklukta taranmamış ve teşhis edilmemiş olabilir" diye yazdı.

Bununla birlikte bulgularımız ABD'deki otistik yetişkin nüfusunun artmaya devam edeceğini gösteriyor ve genişletilmiş sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyacın altını çiziyor.

Irklara göre de farklılıklar bildirildi; teşhis oranları yerli çocuklar ve yetişkinler arasında en yüksek seviyede. Bunun nedeni, yerli topluluklarla belirli ruh sağlığı kaynak ağı konumları arasındaki yakınlık olabilir. Her ne kadar Amerikan Yerlileri veya Alaska Yerlileri arasında daha yüksek zihinsel ve fiziksel engellilik yaygınlığı bildirilmiş olsa da.

Siyah, Asyalı, Amerikan Yerlisi veya Alaska Yerlisi ve Hispanik çocuklar arasında artışlar beyaz çocuklara kıyasla daha fazla.

Çalışma, muhtemelen Kovid-19 salgınının yol açtığı sağlık hizmeti kesintileri nedeniyle 2020'de tanılarda artış olmadığını belirtti. Oranlar 2020'den sonra sıçradı ve 2021 ve 2022'de önceki yıllara göre daha yüksek oldu.

Raporda, "Bunun teşhis hizmetlerine artan erişimi mi yoksa teşhis yaygınlığındaki gerçek bir artışı mı yansıttığına dair daha fazla araştırma yapılması gerekiyor" dendi.

Independent Türkçe



Elon Musk'a dava açan başsavcıya tehdit yağarken milyarder mahkemeye çağrıldı

27 Ekim'de Madison Square Garden'da Donald Trump'ın destekçilerine seslenen Elon Musk'a, salıncak eyalet seçmenlerine rasgele 1 milyon dolar ödül verme planı yüzünden dava açıldı (AP)
27 Ekim'de Madison Square Garden'da Donald Trump'ın destekçilerine seslenen Elon Musk'a, salıncak eyalet seçmenlerine rasgele 1 milyon dolar ödül verme planı yüzünden dava açıldı (AP)
TT

Elon Musk'a dava açan başsavcıya tehdit yağarken milyarder mahkemeye çağrıldı

27 Ekim'de Madison Square Garden'da Donald Trump'ın destekçilerine seslenen Elon Musk'a, salıncak eyalet seçmenlerine rasgele 1 milyon dolar ödül verme planı yüzünden dava açıldı (AP)
27 Ekim'de Madison Square Garden'da Donald Trump'ın destekçilerine seslenen Elon Musk'a, salıncak eyalet seçmenlerine rasgele 1 milyon dolar ödül verme planı yüzünden dava açıldı (AP)

Şehrin en üst yetkili savcısının, dünyanın en zengin insanını eyaletteki kayıtlı seçmenlere yasadışı bir şekilde 1 milyon dolar hediye etmekle suçlamasının ardından Elon Musk'ın Philadelphia'daki mahkeme salonuna gelmesi emredildi.

Philadelphia Bölge Başsavcısı Larry Krasner'ın, Musk ve kendisinin siyasi eylem komitesine (political action committee, PAC) dava açtığı gün milyarder, sahibi olduğu sosyal medya platformu X'te (Twitter) Krasner'ın "yasadışı olmadığını bilmesine rağmen solcu bir yargıcın bunu seçim gününden önce durdurmasını istediğini" iddia eden bir gönderi paylaşmıştı.

Krasner'ın ofisi çarşamba günü bir yargıca, gelecek duruşmadaki güvenlik önlemlerini artırma talebinde bulunarak, paylaşımın "anında Musk'ın takipçilerinden bir gönderi yağmurunu tetiklediğini" ve bu gönderiler arasında bölge başsavcısına "antisemitik saldırılar" ve şiddet tehditlerinin de yer aldığını söyledi.

Bir kullanıcının X'te defalarca "Krasner ziyaretçileri çok sever. Maske takın ve tüm telefonları evde bırakın" yazdığını vurgulayan dosyada "Daha kötüsü bir hesap, davayla ilgili gönderilere en az 19 kez siyasi şiddet çağrısı yaparak ve Krasner'ın ailesinin ev adresini paylaşarak yanıt verdi" diye belirtildi.

Şikayet dilekçesinde "Şüphesiz bir şekilde suç teşkil eden bu paylaşımlar… Bugün hâlâ Musk'ın X sitesinde duruyor" ifadesi yer aldı.

Philadelphia İlçesi Asliye Hukuk Mahkemesi Yargıcı Angelo Foglietta, bundan saatler sonra, cuma günü yapılması planlanan dava duruşmasını perşembe sabahına, belediye binasındaki bir mahkeme salonuna taşıdı.

Yargıç, tüm tarafların duruşmada bulunması gerektiğine karar verdi, bu da Musk'ın ve Donald Trump'ı destekleyen America PAC'inin temsilcilerinin katılımının zorunlu olduğu anlamına geliyor.

Bu dava, milyarderin ABD Anayasası'ndaki Birinci ve İkinci Değişiklik haklarını destekleyen PAC dilekçesini imzalayanlardan rasgele birine, her gün 1 milyon dolar ödül kazanma şansı sunan çekilişine karşı ilk yasal işlem.

Ancak yalnızca 7 salıncak eyaletteki kayıtlı seçmenlere açık olan çekiliş, seçim hukuku uzmanları ve sivil hak kuruluşlarından, insanları oy vermeye kaydolmalarını sağlamaya dolaylı bir şekilde teşvik ettiği için yasadışı bir oy satın alma operasyonu gibi görülebileceğine dair uyarılar almıştı.

Krasner'ın ofisi, Musk'ı seçmenleri etkilemek için "yasadışı bir piyango projesi" başlatmakla suçladı ve yalnızca Pensilvanya eyaletinin piyango düzenleyebileceğini savundu.

Krasner, davada Musk'ın ödülün "rasgele" bir çekilişle verildiği iddiasının "gerçeği yansıtmadığını" da ileri sürdü. Davada "Seçilen bir dizi kazananın, Trump'ın Pensilvanya'daki mitinglerine katılan kişiler olduğu" belirtildi.

Bu proje, ABD Adalet Bakanlığı'ndan da uyarı almıştı.

Öte yandan Musk, geçen hafta X'te yarışmayı savunarak dilekçenin insanları oy kullanmak üzere kaydolmaya teşvik etmediğini ve yalnızca "ABD Anayasası'nı, özellikle de ifade özgürlüğü ve silah taşıma hakkını savunan bir dilekçe" olduğunu söylemişti.

Pensilvanya, Trump'ın Bucks ilçesinde posta yoluyla oy veren seçmenlerin geri çevrildiğini öne sürdüğü dava da dahil olmak üzere 2024 seçimleriyle bağlantılı sayısı giderek artan davaların merkezinde yer alıyor.

Pensilvanya'nın eyalet sekreteri Al Schmidt, bu iddiaları reddetmiş ve bir yargıç seçmenlere posta yoluyla oy kullanabileceklerinin garantisini vermişti. Mahkeme dosyalarına göre bu olay üç kişiyi etkilemişti.

The Independent cevap hakkı için America PAC'i ve X temsilcileriyle iletişime geçti.

Independent Türkçe