ABD'de otizm teşhisi 10 yılda üç katına çıktı

Otizm teşhisi konan vakalar 20'li yaşların sonlarıyla 30'lu yaşların başlarındaki yetişkinler arasında daha hızlı bir artış gösterdi.

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

ABD'de otizm teşhisi 10 yılda üç katına çıktı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

ABD genelinde otizm teşhisi oranları son yıllarda önemli ölçüde arttı ve 2011'le 2022 arasında neredeyse üç katına çıktı.

Çarşamba günü yayımlanan yeni bir analize göre, gelişimsel engellilik teşhisi konan kişi sayısı 10 yıl içinde yüzde 175 arttı.

Araştırmayı yöneten Kaiser Permanente'den Luke Grosvenor yaptığı açıklamada, "Evrensel gelişimsel taramanın iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılması, bu çalışmada bulduğumuz tanı oranlarındaki artışın muhtemelen bir kısmını açıklıyor" dedi.

Oran artışlarının büyüklüğü ve yaş, cinsiyet, ırk ve etnik kökene göre değişkenlik göstermesi, gelişmiş tarama dışındaki faktörlerin de oran artışlarına katkıda bulunduğuna işaret ediyor.

Beyindeki farklılıklardan kaynaklanan otizm bozukluğunun erkek çocuklarda kızlara kıyasla yaklaşık 4 kat daha yaygın olduğu bildiriliyor. Son federal verilere göre yaklaşık 36 çocuktan 1'ine otizm teşhisi konuyor.

Bu sonuçlara ulaşmak için Grosvenor, Kaiser Permanente ve ülke çapındaki diğer sağlık araştırma tesislerindeki doktorlar, büyük sağlık sistemlerine kayıtlı 12 milyondan fazla hastanın verilerini kullandı. Çalışmaları JAMA Network Open adlı akademik dergide yayımlandı.

Otizm tanı oranının 5 ila 8 yaşındaki çocuklar arasında en yüksek olduğunu ve 2011'de 1000 kişi başına 2,3 iken 2022'de 6,3'e yükseldiğini tespit ettiler.

Öte yandan teşhislerdeki en büyük artışın genç yetişkinler, kadınlar ve kız çocukları arasında olduğu bildirildi. Kız çocuklarında yeni teşhisler yüzde 305, erkek çocuklarında teşhisler yüzde 185 arttı.

Araştırmanın yazarlarından Lisa Croen, "Otizm teşhisi konan kadın ve erkekler arasındaki uçurumun daraldığını görüyoruz" dedi.

Bu çok ilginç ama nedenini bilmiyoruz. Bu, gelecekteki araştırmaların keşfetmesi gereken bir yön.

Yetişkin kadınlarda, erkeklerde yüzde 215'lik artışa kıyasla teşhislerde yüzde 315'lik bir artış oldu. Bu durum, gelişmiş araçlar veya sosyal medyadaki genişletilmiş temsille ilgili kadınlarda otizm farkındalığının artmasından kaynaklanıyor olabilir.

Artış özellikle 26 ila 34 yaşındaki yetişkinlerde dikkat çekiciydi ve teşhislerde yüzde 450'lik bir artış görüldü.

Yazarlar, "Burada bildirilen oranların yetişkinlerde, özellikle de yaşlı kadın yetişkinlerde [teşhisin] gerçek yaygınlığını göstermeme ihtimali var, çünkü birçoğu çocuklukta taranmamış ve teşhis edilmemiş olabilir" diye yazdı.

Bununla birlikte bulgularımız ABD'deki otistik yetişkin nüfusunun artmaya devam edeceğini gösteriyor ve genişletilmiş sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyacın altını çiziyor.

Irklara göre de farklılıklar bildirildi; teşhis oranları yerli çocuklar ve yetişkinler arasında en yüksek seviyede. Bunun nedeni, yerli topluluklarla belirli ruh sağlığı kaynak ağı konumları arasındaki yakınlık olabilir. Her ne kadar Amerikan Yerlileri veya Alaska Yerlileri arasında daha yüksek zihinsel ve fiziksel engellilik yaygınlığı bildirilmiş olsa da.

Siyah, Asyalı, Amerikan Yerlisi veya Alaska Yerlisi ve Hispanik çocuklar arasında artışlar beyaz çocuklara kıyasla daha fazla.

Çalışma, muhtemelen Kovid-19 salgınının yol açtığı sağlık hizmeti kesintileri nedeniyle 2020'de tanılarda artış olmadığını belirtti. Oranlar 2020'den sonra sıçradı ve 2021 ve 2022'de önceki yıllara göre daha yüksek oldu.

Raporda, "Bunun teşhis hizmetlerine artan erişimi mi yoksa teşhis yaygınlığındaki gerçek bir artışı mı yansıttığına dair daha fazla araştırma yapılması gerekiyor" dendi.

Independent Türkçe



UNIFIL: Güney Lübnan'da bu ay 50'den fazla saldırıya maruz kaldık

Mercuyun'da Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü’ne (UNIFIL) ait bir aracın yanında duran Lübnanlı asker (Reuters)
Mercuyun'da Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü’ne (UNIFIL) ait bir aracın yanında duran Lübnanlı asker (Reuters)
TT

UNIFIL: Güney Lübnan'da bu ay 50'den fazla saldırıya maruz kaldık

Mercuyun'da Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü’ne (UNIFIL) ait bir aracın yanında duran Lübnanlı asker (Reuters)
Mercuyun'da Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü’ne (UNIFIL) ait bir aracın yanında duran Lübnanlı asker (Reuters)

Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü (UNIFIL) Sözcüsü Andrea Tenenti, uluslararası gücün ekim ayında 50'den fazla kez hedef alındığını açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Lübnan Ulusal Haber Ajansı’ndan (NNA) aktardığına göre Tenenti bugün (Perşembe) yaptığı açıklamada, “UNIFIL bu ay içinde biri Güney Litani'de çatışan taraflarca, yedisi de İsrail tarafından kasıtlı olarak olmak üzere 50'den fazla kez hedef alındı” dedi.

NNA, ‘düşman savaş uçaklarının gece yarısı Cuba kent meydanının merkezinde bulunan İklim et-Tuffah Belediyeler Birliği binasına saldırdığını ve binayı tahrip ettiğini’ bildirdi.

NNA’nın bildirdiğine göre, düşman savaş uçaklarının güneydeki Nebatiye'nin Deyr ez-Zehrani kasabasına gece yarısı düzenlediği saldırı, üç kişinin ölümüne ve bir evin yıkılmasına neden oldu.

Batı ve orta bölgelerdeki köylerde temkinli sükûnet hüküm sürerken, düşman keşif uçakları ve insansız hava araçları (İHA) Mavi Hat'a komşu sınır köyleri üzerinde, Sur şehrinin dış mahallelerine ve deniz kıyısına kadar uçuyor.

İsrail saldırıları sabaha kadar Sur ve Bint Cubeyl bölgelerinin köylerinde devam etti. Düşman savaş uçakları Cebel Amel Hastanesi yakınlarındaki Maraka kasabasının girişine saldırdı. Bu da bir evin yıkılmasına, iki kişinin hayatını kaybetmesine ve 11 kişinin yaralanmasına neden oldu.

Savaş uçakları ayrıca, el-Bazuriye, es-Savvane ve Mecdel Silm ve Sur'daki ez-Ziraa’ya saldırdı. Hava saldırılarında bir çocuk öldü ve beş kişi yaralandı. Sivil savunma ekipleri, el-Burgaliye'de birkaç gün önce savaş uçakları tarafından saldırıya uğrayan evde bir ceset buldu.

İsrail savaş gemileri ise Sur açıklarında topçu ateşi açtı ve hedef alınan bölgede oksijen tanklarının bulunması nedeniyle yangın çıkmasına neden oldu.

İHA’lar ve savaş uçakları, Sur ve Bint Cubeyl’deki köyler üzerinde yoğun bir şekilde uçmaya devam ederken, Litani Nehri'ne kadar olan batı ve orta bölgelerdeki köyler üzerinde geceleri işaret fişekleri atıldı.