Üç soruda İsrail'in "Demir Işın" lazer silahı

Bir yıla tamamlanacağı söylenen lazer sistemi ne kadar etkili?

Uzmanlara göre Demir Işın, İsrail'in savunma kapasitesini artıracak (Rafael)
Uzmanlara göre Demir Işın, İsrail'in savunma kapasitesini artıracak (Rafael)
TT

Üç soruda İsrail'in "Demir Işın" lazer silahı

Uzmanlara göre Demir Işın, İsrail'in savunma kapasitesini artıracak (Rafael)
Uzmanlara göre Demir Işın, İsrail'in savunma kapasitesini artıracak (Rafael)

İsrail, "Demir Işın" savunma sistemini bir yıl içinde devreye sokmayı planlıyor. 

İsrail Savunma Bakanlığı'ndan pazartesi günü yapılan açıklamada, Rafael ve Elbit firmalarıyla ortak geliştirilen lazer silahıyla ilgili sürecin hızlandırıldığı belirtildi. Rafael, İsrail'in ünlü savunma sistemi Demir Kubbe'yi de tasarlamıştı.

Bakanlık, lazer silahlarının tasarımı ve seri üretimi için şirketlerle 2 milyar Yeni İsrail Şekeli (yaklaşık 18,2 milyar TL) değerinde anlaşma yapıldığını duyurdu.

Nasıl çalışıyor?

Bir kalkan görevi gören lazer silahı, İsrail toprağına gönderilen füzeleri, insansız hava araçlarını ve roketleri hedef alarak havada etkisiz hale getiriyor. 

Demir Kubbe, İsrail'e ateşlenen roket ve drone'ların yerleri önce radarla tespit ediliyor, daha sonra bunlar füzelerle vuruluyor. 

Amerikan medya kuruluşu CNN'in aktardığına göre Demir Işın, aynı işi lazerle çok daha az maliyetle yapabiliyor. Uzmanlara göre, Demir Kubbe'de koruma amaçlı ateşlenen her füze yaklaşık 50 bin dolara mal oluyor. Tel Aviv'deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nden (INNS) araştırmacı Yaşua Kaliski, her roket ve drone başına iki füzenin ateşlendiğini belirtiyor. 

Demir Işın ise bu açıdan neredeyse maliyetsiz. Eski İsrail Başbakanı Naftali Bennett, bu silahla savunmanın "lazer başına 2 dolara" mal olacağını söylemişti. 

Ne kadar etkili olacak?

İsrail Savunma Bakanlığı, Demir Işın'ın "savaş teknolojisinde yeni bir çağ başlatacağını" savunuyor.

Ancak CNN'in analizinde, lazer sisteminin bulutlu, yağmurlu ya da puslu havalarda iyi çalışmayabileceğine işaret ediliyor. Ayrıca silahın çalışır halde tutulması için ciddi bir elektrik gücüne de ihtiyaç var.

INSS'den Kaliski de lazer silahının Demir Kubbe'yi güçlendireceğini, drone'lara ve kısa menzilli roketlere karşı koruma sağlayacağını söylerken, sistemin balistik füzelere karşı o kadar etkili olmayabileceğini belirtiyor. Savunma teknolojileriyle ilgili haberler yayımlayan Defense News'ün analizinde, Demir Kubbe'ye kıyasla lazer silahının yoğun roket atışlarına karşı etkili performans gösteremeyebileceğine dikkat çekiliyor.

Başka hangi ülkelerde lazer silahı var?

ABD Donanması, uçakları havada imha edebilen bir lazer silahını 2020'de denemişti. Birleşik Krallık da DragonFire adlı lazer silahının testlerini bu yıl martta yapmıştı. 

Pentagon'a göre Rusya ve Çin de benzer güçte lazer silahları geliştiriyor. Moskova'nın, Ukrayna cephesinde uydu ve radar sistemlerini kör eden Peresvet adlı bir lazer kullandığı bildirilmişti. Çin ordusunun elinde de drone'lara karşı kullanılan Silent Hunter adlı bir lazer silahı mevcut.

İran'ın cephaneliğinde lazer silahı olup olmadığı bilinmiyor. Ülkenin resmi haber ajansı IRNA'nın 2022'deki haberinde, İran ordusunun lazer hava savunma sistemi geliştirdiği belirtilmişti. Diğer yandan İran'ın koruma için Çin'den satın aldığı Silent Hunter'ları kullandığı da öne sürülmüştü.

Independent Türkçe, CNN, Defense News, Eurasian Times



Ermenistan, Kafkaslar'ın Silikon Vadisi olmak istiyor

Güney Kafkaslar'daki en az nüfusa sahip ülke, geleceği için bir çıkış yolu arıyor (AFP)
Güney Kafkaslar'daki en az nüfusa sahip ülke, geleceği için bir çıkış yolu arıyor (AFP)
TT

Ermenistan, Kafkaslar'ın Silikon Vadisi olmak istiyor

Güney Kafkaslar'daki en az nüfusa sahip ülke, geleceği için bir çıkış yolu arıyor (AFP)
Güney Kafkaslar'daki en az nüfusa sahip ülke, geleceği için bir çıkış yolu arıyor (AFP)

2020'deki İkinci Dağlık Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan'a yenildikten sonra bir yandan Rusya ve Batı dünyasıyla ilişkilerini dengeleyip güvenliğini sağlamaya çalışan Ermenistan diğer taraftan da Kafkaslar'ın Silikon Vadisi'ni kurma amacında. 

BBC'nin Kafkasya muhabiri Rayhan Demytrie, çocukların daha ilkokuldan itibaren teknoloji eğitimi aldığını bildiriyor. 

2014'te başlatılan Armath projesiyle programlama, kodlama, robotik, üç boyutlu modelleme gibi konuların okul laboratuvarlarında sürdürülen derslerde öğretildiği ve günümüzde ülke çapında 650 Armath laboratuvarı olduğu aktarılıyor. 

Ermenistan'daki 200'den fazla şirketin oluşturduğu İleri Teknoloji İşletmeleri Birliği'nin (UATE) baş yöneticisi Sargis Karapetyan, başlattıkları Armath'ı şöyle anlatıyor:

Ermenistan'ı en büyük değerleri dünyaya sunan bir teknoloji merkezi haline getirmek istiyoruz.

Ülkedeki teknoloji şirketi sayısının 4 bine vardığını aktaran Karapetyan, Armath'la Ermenistan'ın en başarılı devlet-özel sektör işbirliğini sergilediklerini savunuyor: 

Yatırım harcamalarını özel sektörden alıyoruz. Okullara gidip Armath laboratuvarlarını kuruyoruz, ekipmanı bağışlıyoruz. Devlet de Eğitim Bakanlığı aracılığıyla 2 milyon dolarlık yıllık bütçe verip eğitmenlerin maaşını ödüyor.

600'den fazla eğitmen, halihazırda 17 binden fazla öğrenciye ders veriyor. Karapetyan bu yolla her yıl 5 bin mühendis yetiştirmeyi planladıklarını vurguluyor. 

Birleşik Krallık'ın kamu yayıncısı, 2,7 milyon kişinin yaşadığı Ermenistan'ın komşuları Azerbaycan ve Türkiye'yle sorunlar yaşadığını ve doğal kaynaklar açısından da zengin olmadığını ifade ediyor. 

Sovyetler Birliği döneminde matematik ve bilgisayar biliminde önemli bir merkez olan ülkenin bu mirası geliştirerek geleceğini kurmaya çalıştığı bildiriliyor. 

2011'de Ermenistan'dan çıkan Picsart adlı yapay zeka destekli fotoğraf ve video düzenleme sitesi ve uygulamasını yapan şirketin ABD'nin Miami kentinde de bir merkez açtığı ve günümüzde 1,5 milyar dolarlık değere ulaştığı aktarılıyor. 

Ermenilerin yüzde 75'inin başka ülkelerde yaşamasının sağladığı bağlantıların, bu sektöre de yaradığı ifade ediliyor. 

Kaliforniya ve Ermenistan merkezli girişim sermayesi firması SmartGate'in yöneticilerinden Samvel Khachikyan, ABD'nin ilk 500 şirketine bakıldığında yöneticiler arasında bir Ermeni'nin bulunmasının kaçınılmaz olduğunu savunuyor. 

Khachikyan kendilerinin de Ermeni girişimcilere yardım ettiğini vurguluyor. 

2022'de Rusya'nın başlattığı Ukrayna istilası da Ermenistan'ın teknoloji sektörüne yaramış. Hem binlerce Rus bilişimci ülkesinden kaçarak oraya taşınmış hem de Amerikalı çip devi Nvidia, Rusya ofisini Ermenistan'a almış. 

Bu sektörde çalışanlardan Vasily, 5 ila 8 bin kişinin Ermenistan'a taşındığını tahmin ediyor. 

Independent Türkçe, BBC, AFP