Güney Amerika ülkesi Guyana, petrol rezervlerinden elde ettiği geliri halkla paylaşacak.
Guyana yönetiminden yapılan açıklamada, 18 yaş üstü her yurttaşa 100 bin Guyana Doları (yaklaşık 16 bin 300 TL) hibe edileceği bildirildi. Ödemeden yararlanmak isteyenlerin geçerli bir pasaport ya da kimliğe sahip olması gerekli. Buna ek olarak yurtdışında yaşayan Guyanalılar da ödemelerden faydalanabilecek. Ancak bu kişilerin hibeyi almak için ülkeye gitmesi isteniyor.
Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali, bu adımı atmadan önce binlerce vatandaşla ve yetkiliyle görüştüklerini belirterek, herkesten "son derece olumlu geribildirimler aldıklarını" ifade etti. Ali, özellikle hayata yeni atılan gençlere kolaylık sağlamak istediklerini de sözlerine ekledi.
Guyana'nın nüfusu yaklaşık 810 bin, yurtdışında yaşayan Guyanalı sayısıysa 400 bin civarında. Venezuela, Surinam ve Brezilya'ya komşu Güney Amerika ülkesi, 2015'te büyük bir petrol rezervinin keşfiyle gelirlerini artırma fırsatı yakalamıştı. 2019'dan beri petrol çıkarma çalışmalarını hızlandırmış ve ekonomisini üç kat büyütmüştü.
Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri haline gelen Guyana, 2022'de Atlantik kıyısındaki petrol çalışmalarından 12,6 trilyon Guyana Doları (yaklaşık 2 trilyon TL) gelir elde edildiğini bildirmişti.
Medya analisti ve girişimci Alex Graham, petrol rezervlerinin keşfinden önce Guyana'nın bölgedeki en düşük gayrisafi yurtiçi hasılaya sahip ülkelerden biri olduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor:
Bizim yaşadıklarımızı yaşamadıysanız, bu akıl almaz büyümenin ne anlama geldiğini anlayamazsınız. Bu büyümenin yaşam kalitesine etkisini görmek için zaman lazım ama ekonomik büyümenin vatandaşların giderek daha yüksek bir yaşam kalitesine erişmesini sağlayacak altyapı projelerine dönüştüğünü görüyoruz.
Guyanalı öğretmen Keanu Thomas, özellikle Esequibo bölgesindeki yerliler için böyle bir hibenin faydalı olacağını belirtiyor. 25 yaşındaki öğretmen, köylülerin hem ev ihtiyaçlarını karşılayabileceğini hem de tarım yatırımları yapabileceğini ifade ediyor.
Diğer yandan Georgetown Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Richard Rambarran, hibenin genel anlamda iyi bir adım olduğunu belirtirken, enflasyon üzerinde zincirleme bir etki yaratabileceğine de işaret etti.
Esequibo krizi
Petrol rezervlerinin yer aldığı Esequibo bölgesi, Guyana ve Venezuela arasında krize yol açmıştı. Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun 3 Aralık'ta düzenlediği referandumda katılımcıların yüzde 95'i Esequibo'nun ilhakına destek vermişti. Bunun üzerine mecliste alınan kararla Esequibo'nun Karakas yönetimine bağlı özerk bir bölge haline getirileceği duyurulmuştu.
Bölge üstünde hak iddia eden Karakas yönetimi, Esequibo'da faaliyet gösteren petrol şirketlerinden de faaliyetlerini durdurmalarını istemişti. Söz konusu firmalar arasında yer alan Amerikan petrol devi ExxonMobil, "Hiçbir yere gitmiyoruz" diyerek petrol ve gaz arama çalışmalarının sürdürüleceğini söylemişti.
Öte yandan referandumun ardından artan gerginlik üzerine Venezuela lideri Maduro ve Guyana lideri Ali, 14 Aralık'ta görüşmüştü. Taraflar, ihtilafı çözmek için savaş yerine diplomatik kanalların kullanılmasında anlaştıklarını duyurmuştu.
Independent Türkçe, Guardian, El Pais