Trump fentanil kriziyle mücadele stratejisini açıkladı

Fentanilin de dahil olduğu sentetik opioidler, ABD'de aşırı doz kaynaklı ölümlerin birincil nedeni.

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Trump fentanil kriziyle mücadele stratejisini açıkladı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Donald Trump, fentanil kriziyle başa çıkmak için yeni bir strateji açıkladı.

Trump, çarşamba günü Truth Social'da "Fentanil kullanımının insanlara ne kadar zararlı olduğunu anlatan geniş çaplı bir Birleşik Devletler Reklam Kampanyası üzerinde çalışacağım. Milyonlarca hayat nedensizce yok ediliyor" yazdı.

Kampanya sona erdiğinde herkes bu uyuşturucunun ne kadar korkunç olduğunu öğrenecek.

Trump, nasıl bir kampanya yürütüleceğine dair daha fazla ayrıntı vermedi. Çin ve Meksika hükümetlerinin, en güncel verilere göre 2022'de ABD'de 73 bin 838 kişinin ölümüne yol açan fentanil kriziyle ilgili daha fazla adım atmasını sağlamak için onlara gümrük vergisi getireceğini pazartesi günü vaat etmişti.

Trump, uyuşturucunun Meksika üzerinden ABD'ye girmesiyle ilgili endişelerini dile getirmişti. Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum Pardo, yazılı bir açıklamayla yanıt vermişti:

Meksika, ABD'deki fentanil salgınının sürmesini önlemeye destek vermekteki istekliliğini sürekli olarak ifade etti. Bu, her şeyden önce toplumunuzdaki bir halk sağlığı ve tüketim sorunu. Bu yıl Meksika ordusu ve savcıları, halihazırda farklı türde tonlarca uyuşturucuyla 10 bin 340 ateşli silah ele geçirdi ve uyuşturucu kaçakçılığıyla bağlantılı şiddet suçlarından 15 bin 640 kişiyi gözaltına aldı.

Trump, sosyal medyada kampanya duyurusunu, Sheinbaum'la "verimli" bir görüşme yaptığını açıklamasıyla yakın zamanlarda paylaştı. Trump, Meksika'nın "göçü durdurmayı" kabul ettiğini öne sürmüştü. Sheinbaum ikilinin "mükemmel bir görüşme" yaptığını ancak Trump'ın görüşmeyi yorumlama şekline katılmadığını söylemişti.

Sheinbaum, X'teki açıklamasında "Meksika'nın tutumunun sınırları kapatmak değil, hükümetler ve halk arasındaki köprüleri korumak olduğunu yineliyoruz" demişti.

Kimyasal öncüllerin büyük bir kısmı Çin'de üretiliyor. Trump daha önce Çin yönetimine, ABD'ye uyuşturucu sokarken yakalanan satıcılara "ölüm cezası" vermesi için çağrıda bulunmuştu. Trump, bunu yapmamaları halinde ülkeye uygulanan gümrük vergilerini yüzde 10 artıracağını duyurmuştu.

Çin Büyükelçiliği Sözcüsü Liu Pengyu, The Hill'e şöyle demişti:

Kimse bir ticaret veya gümrük vergisi savaşını kazanamaz.

Fentanil morfine benziyor ama ondan yaklaşık 100 kat daha güçlü. ABD Uyuşturucuyla Mücadele Dairesi (DEA), çoğunlukla yabancı laboratuvarlarda üretilen ve diğer güzergahların yanı sıra Meksika üzerinden ABD'ye sokulan yasadışı uyuşturucunun, ülke genelinde dağıtıma girdiğini bildiriyor.

Fentanilin de dahil olduğu sentetik opioidler, ABD'de aşırı doz kaynaklı ölümlerin birincil nedeni.

Independent Türkçe



İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
TT

İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)

1,5 milyon yıllık ayak izleri, iki hominin türünün aynı zamanda ve aynı yerde yaşadığını ortaya koydu. 

6 ila 7 milyon yıl önce büyük maymunlardan ayrılan hominin grubunun hâlâ yaşayan tek üyesi Homo sapiens, yani modern insanlar.

Bilim insanları, bu grubun eski üyelerinin aynı ekosistemleri paylaştığını bilse de ellerinde ne kadar yakından etkileşime girdiklerini gösteren bir kanıt yoktu.

Kenya'daki Turkana Gölü kıyısında bir dizi ayak izinin keşfi, araştırmacılara aradıkları kanıtı verdi. 

2021'de keşfedilen ve 1,5 milyon yıl önceye tarihlenen izler, Homo erectus ve Paranthropus boisei'ye ait.

Homo erectus'un modern insanların doğrudan atası olduğu tahmin edilirken, Paranthropus boisei maymunlara daha çok benzeyen başka bir cinse ait. 

Bulgularını hakemli dergi Science'ta dün (28 Kasım) yayımlayan araştırmacılar, Paranthropus boisei'ye ait 12 iz saptadı. Ayak izlerinin aynı kişi tarafından bırakıldığı tahmin edilirken, Homo erectus'a ait üç iz farklı kişilerin gibi görünüyor. 

Araştırmacılar iki türün de iki ayak üzerinde yürüdüğünü ancak yürüme biçimlerinin farklı olduğunu belirledi. 

Makalenin yazarlarından Dr. Neil T. Roach "Homo erectus'a atfettiğimiz izlerde, bizimkilere çok benzeyen ayak izleri görüyoruz" diyerek ekliyor: 

Sert ayakları varmış ve bir şeylere basarken önce topuklarını kullanıyor, sonra da ayak parmaklarını itiyorlar gibi görünüyor.

Paranthropus boisei ise muhtemelen daha çok insan ve şempanze arasında bir ayağa sahipti. Seri halinde bıraktığı izleri analiz eden ekip, nispeten hızlı yürüdüğünü de saptadı. 

Nasıl etkileşime geçtiler?

Bölgede bulunan kemik fosilleri de iki türün aynı ortamda yaşadığını gösteriyor. Ancak fosiller çok daha geniş bir zaman aralığını kapsarken iki ayak izi arasında birkaç saat veya birkaç gün olduğu tespit edildi. Bu da insanların bu eski akrabalarının belki de beraber yaşadığına işaret ediyor.

Dr. Roach "Geçerken birbirlerine el sallamamış olabilirler ancak bunlar, kesinlikle aynı yerden geçen ve kolayca etkileşime girebilecek iki tür" diyor.

ABD'deki Chatham Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Kevin Hatala da iki tür için "İlk kez birbirleriyle yan yana yaşadıklarını biliyoruz" diyor:

Bu kadar yakın yaşarken muhtemelen birbirlerinin varlığından haberdardılar. Bu da rekabet ve bir arada yaşamayla ilgili bazı ilginç soruları akla getiriyor.

Bilim insanları Paranthropus boisei'nin otçul, Homo erectus'un da hepçil beslendiğini tahmin ediyor. Bu nedenle iki hominin türü arasında bir rekabet yaşanma ihtimali düşük görünüyor. 

Bu dönemde bölgenin sıcak ve yağmurlu bir iklime sahip olduğu ve geniş kaynaklar sunduğunu söyleyen araştırmacılar, iki türün, domuzlar ve kılıç dişli kaplanlarla beraber yaşadığını ekliyor.

Ayrıca bölgede bulunan ayak izleri, devasa kuşların da burada yaşadığını gösteriyor.
 

hyju
Bilim insanları Homo erectus'a ait diğer ayak izlerinin, aynı dönemde başka hayvanlar tarafından silinmiş olabileceğini düşünüyor (Chatham Üniversitesi)

İklimdeki değişimlerle Homo erectus ve Paranthropus boisei'nin rekabete girmiş olabileceğini de düşünüyorlar. Hatala iki tür arasındaki etkileşimlerin "Homo erectus'un evrimi üzerinde etki yaratmasının kesinlikle mümkün" olduğunu ifade ediyor.

Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi İnsan Kökenleri Programı'ndan paleoantropolog Dr. Briana Pobiner, yer almadığı çalışmada aynı bölgede yürüyen bir değil, iki türe ait ayak izleri bulmanın "akıl almaz" olduğunu söylüyor:

Belki aynı yiyecek için rekabet ettiler; belki de sadece çimenlik bir alanın karşısından birbirlerine ihtiyatla baktılar ya da birbirlerini tamamen görmezden geldiler. 

Dr. Pobiner'a göre iki tür birbiriyle çiftleşmiş bile olabilir. 

Bulgular, iki tür arasında rekabet yoksa Homo erectus'un gelişimini neyin tetiklediği sorusunu da gündeme getiriyor. Dr. Roach "Eğer rekabet bunu açıklamıyorsa, cinsimizin nasıl ortaya çıktığını yeniden düşünmemiz gerekebilir" diyor.

Independent Türkçe, IFL Science, Washington Post, CNN, Science